ΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟ

ΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟ

     Κάποιο απόγευμα επισκέφθηκα τον Άγιο Πορφύριο μ’ έναν γνωστό μου. Μας δέχθηκε στο κελί του και τους δυο μαζί. Στη συζήτησή μας, που ακολούθησε, ο γνωστός μου, μεταξύ άλλων, του μίλησε και για τη μεγάλη εκτίμηση που έτρεφε στο πρόσωπό μου. Ο Άγιος Γέροντας τον κοίταζε, έπειτα έσκυψε το κεφάλι και δεν είπε τίποτε. Σε λίγο φύγαμε.

     Στην επόμενη επίσκεψή μου ήμουν μόνος. Ο Γέροντας μού είπε: «Σκέφτομαι εκείνον τον γνωστό σου, που μου έφερες και μου έλεγε, με χαρά, για την εκτίμηση που σου έχει. Τη στιγμή όμως που μου τα έλεγε αυτά, ξέρεις τι είδα στο βάθος της ψυχής του; Ότι σε αποστρέφεται και σε απορρίπτει». Έμεινα εμβρόντητος από την αποκάλυψή του, που ούτε καν μπορούσα να φαντασθώ! Ο Άγιος Γέροντας Πορφύριος συνέχισε: «Πρόσεξε όμως· αυτό που είδα βρίσκεται στο ασυνείδητό του. Κατάλαβες; Τι είναι ασυνείδητο;». Του είπα ό,τι ήξερα σχετικά. Κι εκείνος συμπλήρωσε: «Επειδή βρίσκεται στο ασυνείδητό του, δεν το γνωρίζει. Να το προσέξεις πολύ αυτό που σου λέω».

     Όταν επέστρεψα στο σπίτι, αισθανόμουν θλίψη και εκνευρισμό για τη διχασμένη και διπρόσωπη συμπεριφορά αυτού του ανθρώπου. Αφού με απέρριπτε κατά βάθος, ποιος τον υποχρέωνε να με πλησιάζει και μάλιστα να ομολογεί μπροστά στον Γέροντα την εκτίμησή του απέναντί μου; Δε θα ήταν πιο «κανονικό» να απομακρυνθεί από μένα, για να βρίσκεται σε αρμονία με τα όποια βαθύτερα αισθήματά του;

     Πέρασαν αρκετές ώρες εκνευρισμού και, μόνο από κάποια στιγμή και μετά, άρχισα να καταλαβαίνω το νόημα της επισήμανσης του Αγίου Πορφυρίου: «Πρόσεξε, αυτό βρίσκεται στο ασυνείδητό του και δεν το γνωρίζει». Πράγματι, ο άνθρωπος αυτός συνειδητά με εκτιμούσε πολύ και το έδειχνε και αισθανόταν εντάξει απέναντί μου. Το πρόβλημα της αυτοαντίφασής του ήταν κρυμμένο στο ασυνείδητό του και γι’ αυτό ο ίδιος το αγνοούσε. Η διαπίστωσή μου αυτή, που δικαιολογούσε την προειδοποίηση του Αγίου Γέροντα, με ηρέμησε. Τον δέχθηκα όπως είναι και διατήρησα αμετάβλητη την ευνοϊκή στάση μου, όπως πριν.

     Αργότερα, όταν ξαναείδα τον Άγιο Γέροντα Πορφύριο, μου διευκρίνισε σχετικά: «Αυτό που είδα στο ασυνείδητό του, είναι παλιό· είναι τραύμα, είναι δαιμονικό». Και σε ερώτησή μου, «αν με τον εξαγιασμό του μπορεί ν’ αλλάξει», μου απάντησε: «Με την αγιότητα αλλάζει ο άνθρωπος, φεύγουν τα ψυχικά τραύματα. Σήμερα οι ψυχίατροι το λένε “ψυχασθένεια”, ενώ στην πραγματικότητα είναι δαιμονική ενέργεια που οφείλεται στις αμαρτίες».

     Προτίμησα να μη του πω τίποτε (αυτού του γνωστού μου) για τις αποκαλύψεις του Αγίου Γέροντα, γιατί φοβήθηκα μήπως αντί να τον ωφελήσω, τον βλάψω. Τι να του πω άλλωστε; Ήταν τόσο βαθιές οι ρίζες (αυτής του της αποστροφής και απόρριψης προς εμένα), που τα λόγια μου δε μπορούσαν να φθάσουν ως εκεί. Αρκέσθηκα στη μυστική προσευχή γι’ αυτόν. Μόνο ο Γέροντας, όταν θα έκρινε την ώριμη στιγμή, θα μπορούσε να του μιλήσει αφυπνιστικά, ώστε να …συνειδητοποιήσει το ασυνείδητό του. Σκέφθηκα, πως δε θά ’πρεπε να εντοπίσω το πρόβλημα μόνο στον άνθρωπο αυτόν· γιατί όλοι μας, με εξαίρεση τους αγίους, έχουμε ανάλογα προβλήματα χωρίς να το γνωρίζουμε. Αδιαφορώντας για την εξάλειψη του πλήθους των εν γνώσει και εκουσίων αμαρτημάτων μας, συσσωρεύουμε στην «κλειδωμένη αποθήκη» του ασυνειδήτου μας, αντίστοιχο πλήθος εν αγνοία και ακουσίων αμαρτημάτων μας, που δρουν από ’κει ψυχαναγκαστικά. Και δεν ξέρει κανείς, ως ποιο σημείο ο άνθρωπος, αμαρτάνοντας χωρίς να μετανοεί, παίζει θέατρο σε βάρος της συνείδησής του· και, από ποιο σημείο και μετά, η συνείδησή του, αιχμαλωτισμένη πια στο εμπαθές ασυνείδητό του, παίζει θέατρο σε βάρος του ανθρώπου…

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΙΩΤΗΣ

※

[(1) Κωνσταντίνος Γιαννιτσιώτης:

«Κοντά στον Γέροντα Πορφύριο

(ένα πνευματικοπαίδι του θυμάται)»,

κεφ. 20ο («Ποικιλία χαριμάτων»),

§35, σελ. 413–416,

έκδοσις Ιερού Γυναικείου Ησυχαστηρίου

«Η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος»,

Αθήνα, Φεβρουάριος 1995¹.

(2) Γέροντος Πορφυρίου Ιερομονάχου:

«Ανθολόγιο Συμβουλών»,

κεφ. 17ο («Διάκριση–Ελευθερία»),

§14, σελ. 159–161,

επιμέλεια: Κων/νος Χρ. Καρακόλης,

εκδόσεις «Η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος»,

Μήλεσι Αττικής, Φεβρουάριος 2010⁸.]

※