Τὸ Εἰλητάριον. «Γράψον ἃ εἶδες καὶ ἅ εἰσι» (Ἀποκ. α΄ 19).



Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2020

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΦΩΤΙΣΤΗΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΦΩΤΙΣΤΗΣ ΑΡΜΕΝΙΑΣ

     Ο άγιος Γρηγόριος καταγόταν από παρθικό βασιλικό αίμα. Ήταν γιος του Αρσακίδου σατράπου Ανάκ, ο οποίος με διαταγή του βασιλιά Αρταξέρξη (Αρτασίρ) σκότωσε τον βασιλιά της Αρμενίας Τιριδάτη Β΄ τον Μέγα (Χοσρόη κατά τις αρμενικές πηγές, 217-238).

     Εκδικούμενοι το έγκλημα οι Αρμένιοι σατράπες κατέσφαξαν όλη την οικογένεια του Ανάκ (238), εκτός από τον διετή τότε Γρηγόριο, τον οποίο η τροφός του φυγάδευσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Εκεί ο άγιος βαπτίσθηκε και έλαβε ελληνοχριστιανική παιδεία. Όταν μεγάλωσε, νυμφεύθηκε κόρη βασιλικής οικογένειας και απέκτησε δύο γιους, τον Βαρτάνη και τον Αριστάκη, τους οποίους ανέθρεψε με την Πίστη του Χριστού.

     Στην Καισάρεια βρισκόταν εξόριστος από τον Αρταξέρξη ο γιος του φονευθέντος Χοσρόη Τιριδάτης Γ΄. Γνωρίζοντας ο Γρηγόριος τον φόνο που είχε διαπράξει ο πατέρας του, συνδέθηκε μαζί του και του προσέφερε τις υπηρεσίες του, χωρίς να του αποκαλύψει την καταγωγή του. Το 287 ο Τιριδάτης με την υποστήριξη των Ρωμαίων ανέκτησε τον θρόνο της Αρμενίας, οπότε και ο Γρηγόριος επέστρεψε στην πατρίδα του. Επειδή όμως διάπυρη αγάπη προς τον Θεό έφλεγε τη ψυχή του, εγκατέλειψε τον κόσμο και αναχώρησε στην έρημο, για να ζήσει ως ασκητής.

     Ανερχόμενος στον θρόνο ο Τιριδάτης Γ΄, αντί να αναγνωρίσει το φιλάνθρωπο χέρι του Θεού στην ευεργεσία που του έγινε, αφοσιώθηκε με ζήλο στην ειδωλολατρία. Επειδή δε επιθυμούσε να έχει συγκοινωνό στις θυσίες και τον φίλο του Γρηγόριο, τον κάλεσε στα ανάκτορα και προσπάθησε να τον πείσει να αρνηθεί την Πίστη του Χριστού και να προσφέρει ως θυσία στον βωμό της θεάς Αναχίτ (Αρτέμιδος) ένα στεφάνι από άνθη.

     Μπροστά στην αμετάπειστη εμμονή του Γρηγορίου, ο βασιλιάς καταλήφθηκε από μανία και τον υπέβαλε σε απάνθρωπα βασανιστήρια. Κρεμασμένον κατακέφαλα, από το ένα πόδι τον έδερναν με ραβδιά ροδιάς, ενώ από κάτω τον κάπνιζαν με βρωμερότατη κοπριά. Έσφιξαν την κεφαλή του με μηχανικό όργανο και έριξαν με σύριγγα στα ρουθούνια του ποτάσα και ξίδι, ανάμικτα με αλάτι και νίτρο, των οποίων η δριμύτητα εισήλθε ως τον εγκέφαλό του. Κατόπιν, κατέκαυσαν την κεφαλή του με δερμάτινο θύλακα γεμάτο θερμότατη στάχτη, τον κρέμασαν κατακέφαλα και του έριξαν προς καταισχύνη του από τον αφεδρώνα άφθονο νερό στην κοιλιά του.

     Όσο ο Τιριδάτης χλεύαζε τον Θεό του Γρηγορίου, τόσο ο άγιος, ενδεδυμένος την πανοπλία της Πίστεως, εξερχόταν αβλαβής από τα βασανιστήρια και ευχαριστούσε τον Θεό που τον αξίωνε να πάσχει υπέρ του Ονόματός Του.

     Όταν ο βασιλιάς έμαθε ότι ο Γρηγόριος ήταν γιος του φονιά του πατέρα του, τον έριξε δεμένο σε βαθύ και αφεγγές ξεροπήγαδο γεμάτο δηλητηριώδη ερπετά, για να βρει από τα δήγματά τους φρικτό θάνατο. Ανάμεσά τους ο Γρηγόριος έζησε κατά τη θεία Πρόνοια δώδεκα χρόνια, τρεφόμενος κρυφά από μια χήρα γυναίκα.

     Μετά τον μαρτυρικό θάνατο που υπέστη η αγία Ριψιμία και η συνοδία της από τον Τιριδάτη, ο άνομος βασιλιάς έχασε τα λογικά του και συνέβοσκε με τους χοίρους. Από την εκ Θεού αυτή τιμωρία τον έσωσε η αδελφή του η Χοσροβιδούκτα. Όταν πληροφορήθηκε στον ύπνο της ότι ο βασιλιάς θα λυτρωθεί από τα δεινά του μόνον με τη μεσιτεία του Γρηγορίου, έδωσε εντολή και οι άρχοντες τον έβγαλαν από το ξεροπήγαδο ύστερα από τόσα χρόνια ζωντανό και τελείως αβλαβή. Με την προσευχή του Γρηγορίου ο βασιλιάς θεραπεύθηκε και πίστευσε στον Χριστό. Το παράδειγμά του ακολούθησαν όλοι οι συγγενείς του, οι μεγιστάνες και πλήθος λαού. Ο άγιος τούς κατήχησε και ανήγειρε ναό προς τιμήν της παρθενομάρτυρος Ριψιμίας και της συνοδίας της, για να καταθέσει εκεί τα λείψανά τους. Στο κτίσιμο βοηθούσε με πολλή ταπείνωση και ο Τιριδάτης, σκάβοντας μόνος του τον τόπο και μεταφέροντας στους ώμους του μεγάλες και βαριές πέτρες.

     Αμέσως μετά έστειλε τον Γρηγόριο με τιμητική συνοδία στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο τότε επίσκοπός της Λεόντιος τον χειροτόνησε επίσκοπο Αρμενίας με τον τίτλου του «καθολικού», δηλαδή του πατριάρχη (περί το 300).

     Επιστρέφοντας στην πατρίδα του ο Γρηγόριος, βάπτισε τον βασιλιά και πλήθος λαού στον ποταμό Ευφράτη. Κατόπιν εγκατέστησε την έδρα του στην πόλη Αστισάτ και ανέλαβε περιοδείες σε όλη τη χώρα για τον εκχριστιανισμό της και την οργάνωση της Εκκλησίας. Χειροτόνησε ιερείς, εγκατέστησε επισκόπους, ανήγειρε ναούς, κανόνισε τα της λατρείας, κατηχούσε, βάπτιζε και θεράπευε κάθε ασθένεια.

     Σε όλα είχε βοηθό του τον βασιλιά, ο οποίος προικοδοτούσε πλούσια τις εκκλησίες και του παρείχε κάθε συμπαράσταση στο αποστολικό έργο. Έτσι, η Αρμενία κατέστη χριστιανικό κράτος, το οποίο μετέδωσε το φως του Χριστού και στους γειτονικούς της λαούς: Πέρσες, Μήδους και Ασύριους.

     Το 320 ο Γρηγόριος, έχοντας στερεώσει την ειρήνη του Χριστού σε όλη την Αρμενία, κατέστησε τον γιο του Αριστάκη αρχηγό της Εκκλησίας, ενώ αυτός αποσύρθηκε στο όρος Manyea, για να ζήσει με άσκηση τις υπόλοιπες μέρες της ζωής του. Εκεί, μετά από λίγα χρόνια (328) βρέθηκε νεκρός από κάποιον ποιμένα και ενταφιάσθηκε στην Thortan του Ευφράτη, κοντά στην Αστισάτ.

—ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

χος γ΄. Θείας Πίστεως.

Θείας πίστεως, τῇ γεωργίᾳ, ἐνεούργησας, βροτῶν καρδίας, κατασπείρας τὴν τοῦ Λόγου ἐπίγνωσιν, καὶ λαμπρυνθεὶς μαρτυρίου τοῖς στίγμασιν, ἱεραρχίᾳ Γρηγόριε ἔφανας. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

χος β΄. Τοὺς ἀσφαλεῖς.

Τὸν εὐκλεῆ, καὶ Ἱεράρχην ἅπαντες, ὡς Ἀθλητὴν τῆς ἀληθείας σήμερον, οἱ πιστοὶ θείοις ἐν ᾄσμασι, καὶ ὑμνῳδίαις εὐφημήσωμεν, Γρηγόριον ποιμένα, καὶ διδάσκαλον, τὸν ἔκλαμπρον φωστῆρα καὶ παγκόσμιον· Χριστῷ γὰρ πρεσβεύει, ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.

—ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ—

Γρήγορος τοῖς τρόποις ἀναδειχθείς, πρὸς θεογνωσίας, διεγείρεις τὸν φωτισμόν, τοὺς τῇ δυσσεβείᾳ, ὑπνώττοντας ἀθλίως, Γρηγόριε τρισμάκαρ ἀξιοθαύμαστε.



 

[ Ιερομονάχου

Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου:

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας»·

Τόμος 1ος, σελ. 355–357·

Διασκευή εκ του Γαλλικού:

Ιερόν Κοινόβιον

Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

Ορμύλια Χαλκιδικής.

Εκδόσεις «Ίνδικτος»·

Αθήναι, Φεβρουάριος 20112.

Επιμέλεια ανάρτησης:

π. Δαμιανός. ]








Επιτρέπεται

η αναδημοσίευση των αναρτήσεων

από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.

 

Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 2020

«ΚΑΙ ΝΑ ΠΟΥ ΑΥΤΟΣ ΜΕ ΠΡΟΣΕΞΕ!»

«ΚΑΙ ΝΑ ΠΟΥ ΑΥΤΟΣ ΜΕ ΠΡΟΣΕΞΕ!»

     Η προσευχή μας είθε να γίνει ένα γλυκό σήμαντρο για τη μάζωξη του κατακερματισμένου μας νου. Τα πράγματα του κόσμου ολοένα και πιο πολύ σκορπούν και συγχέουν την καρδιά μας. Με τη σύγχυση έρχεται η αποδυνάμωση. Και με την αποδυνάμωση ο σβησμός μας. Το παν είναι να αισθανόμαστε την Προσευχή σαν την πιο ζωογόνα και ζωντανή σχέση μας με τον Θεό. Αυτόν που αγαπάς δεν θέλεις όλο να του μιλάς; Να του μιλάς δίχως να βαριέσαι, δίχως να κοιτάς το ρολόι σου, δίχως να σε νοιάζει η κούραση του σώματος· να του μιλάς με οικειότητα, με εμπιστοσύνη, με ελευθερία, με καρδιακή ευτολμία, μακριά από φόρμες συμπεριφοράς και ηθικιστικές συνταγές. Πόσο Τον πικραίνουμε και πόσο Τον δυσαρεστούμε, όταν Του στέλνουμε λόγια άνευρα, άτονα, ψυχρά, τυπικά, μηχανικά, δίχως τη συμμετοχή της καρδιάς και του πνεύματός μας. Ο εαυτός μας νεκροποιείται όταν δεν ζωντανεύει με την καρδιακή Προσευχή. Κι αν η Προσευχή νοηθεί σαν αγγαρεία ή ακόμη και σαν ένα «θρησκευτικό καθήκον», τότε προβλέπεται ολοένα πιο πολύ να την αρνούμαστε παρά να την αποδεχόμαστε στην πράξη. Ο πνευματικός θάνατος κοιτάζει πώς να κυριεύει με κάθε τρόπο τη ψυχή μας. Ο αιώνιος εχθρός μας κάνει τα πάντα να μην αγαπήσουμε την Προσευχή, την καρδιακή Προσευχή, και Αυτόν προς τον Οποίον είναι να προσευχηθούμε. Ενώ η εν Χριστώ ανάσταση του είναι μας είναι τόσο πολύ πλάι μας! Μπορεί η καρδιά να αγκαλιάσει την Προσευχή αλλά η Προσευχή να κυριεύσει λίγο-λίγο την καρδιά; Η Προσευχή που γίνεται με συναίσθηση καρδιάς είναι άλλο πράγμα. Ανοίγουν διάπλατα οι ουρανοί· κι εμείς, σαν τα γυφτάκια από τις αλάνες του κόσμου, ακούμε στο περίπου το θείο και στοργικό κέλευσμα: «Πέρασε! Η Αγάπη σε καλεί, γιατί με αγάπη μίλησες, γιατί με αγάπη αισθάνθηκες αυτό (η Προσευχή) που είναι εξ αιώνος πράξη και ενέργεια θείας Αγάπης!». Μια Προσευχή που την αισθάνεται η καρδιά είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για την κατάθλιψη και τη μοναξιά που μας δέρνει και μας κατατρύχει αλύπητα σήμερα. Να κερδίσουμε το Ους του ευήκοου Θεού μέσα στο ταμείο της καρδιάς μας. «Φώναξα με φωνή προς τον Θεό και να που Αυτός με πρόσεξε!», λέει ένας Ψαλμός (ΟΣΤ΄/76ος). Κατάσταση προσευχητικής αριστείας εν Πνεύματι Αγίω. Πώς θα κάνουμε τον Θεό να προσέξει την πονεμένη και σπαρακτική φωνή της κουρασμένης μας καρδιάς; Με την προσοχή και τη συναίσθηση όλου του εαυτού μας κατά την ώρα της Προσευχής. Στα λόγια της Προσευχής, που είναι λόγια της Εκκλησίας, κρύβεται πάντα το Άγιο Πνεύμα, ο Παράκλητός μας, Αυτός που μας παρηγορεί και μας ενισχύει, Αυτός που «εντυχάνει υπέρ ημών». Πολύ δυνατό. Το ανέλυσε πολύ αυτό και πολλές φορές ο Άγιος Πορφύριος, ο Άγιος Παΐσιος και άλλοι Πατέρες. Τα λόγια της Προσευχής κερδίζουν την προσοχή και τη συναίσθησή μας; Εδώ είναι το θέμα, εδώ και το κλειδί. Η Προσευχή είναι μια πυρπόληση και ταυτόχρονα μια δροσοβόλα βροχή. Μη κοιτάτε τους γιόγκιδες που πάνε να κάνουν στο περίπου το ίδιο. Αυτοί επικαλούνται δαιμονιωδώς, αχριστοκεντρικώς, αδογματικώς, μη αποκαλυπτικώς και εγωπαθώς. Το ίδιο ισχύει και για την προτεσταντική μερίδα ή όποια άλλη αίρεση ή σέκτα. Εμείς, σαν βαπτισμένοι ορθόδοξοι, επικαλούμαστε εν αληθεία και αγάπη τον Θεό της καρδιάς μας. Η αγνή και ανένοχη θέα των αμαρτημάτων μας φέρνει μια πολύτιμη κατάσταση εσωτερικής συντριβής, αλλά η θεία Αγάπη δεν μας αφήνει εκεί, δεν μας εγκαταλείπει στο πενθηρό μαράζωμα. Μας μεταρσιώνει προς τον Εαυτό Της, όπου όλα τα δωρήματα: η χαρά, η ειρήνη, ο φωτισμός, η διάκριση, η αποκατάσταση, ο θείος έρωτας. «Κύριε Ελέησον!» λέμε, και έρχεται προς εμάς το θείο έλεος. «Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ!» αναφωνούμε, και καταφθάνει ο εξ ύψους ιλασμός. «Κύριε, συγχώρησόν μοι!» κράζουμε με ιερή απελπισία, και η θεία άφεση καταλαμβάνει το είναι μας. «Δόξα σοι, Κύριε, δόξα σοι!» κραυγάζουμε με θεία έξαρση, και όλη η ύπαρξή μας γίνεται ενδιαίτημα δοξολογίας και χαράς. Η Προσευχή που γίνεται με συναίσθηση, με μέθεξη και με προσοχή, φανερώνει και το κατά πόσο ζούμε τον Θεό ως πρόσωπο και ως σχέση, ως ζωή της ζωής μας, ως πασχάλιο πέρασμα της ψυχής μας από την οδύνη του φθαρτού κόσμου στην άληκτη χαρά του γλυκού και άφθαρτου Παραδείσου.


π. Δαμιανός







Επιτρέπεται

η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων

από το

«Ειλητάριον»,

αρκεί

να αναφέρεται

απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.


Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 2020

ΔΕΝ ΜΑΣ ΦΤΑΙΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ

ΔΕΝ ΜΑΣ ΦΤΑΙΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ

     Δεν μας φταίει η άκτιστη Εκκλησία του Χριστού που ντύσαμε και καλουπώσαμε την οργισμένη λογική μας με φρούδα θρησκευτικότητα. Εύκολη πάντα η συνταγή της αυτοδικαίωσης. Η αυτοδικαίωση· το ανήμερο κατηγορητήριο προς τον Θεό μέσα μας και η από μέρους μας καταγγελία των σφαλμάτων ή των όποιων άλλων αδυναμιών των αδελφών μας. Ως ένα σημείο όλα πηγαίνουν περίφημα, ήρεμα, ατσαλάκωτα, «κανονικά», «όπως πρέπει». Αλλά προβλέπεται να εκτεθούμε σοβαρά, όταν κάποτε θα έρθει η στιγμή που τα έκρυθμα και άστατα πράγματα του πονηρού κόσμου θα εναντιωθούν προς τη δική μας εικόνα. Η ζωή σε εικόνες είναι σκέτος εφιάλτης με ευσεβιστική νεκρίλα. Η όντως ζωή δοκιμάζεται αλλεπάλληλα στην απειλή του κάθε μορφής θανάτου και η όντως αγάπη από το μίσος που επικρατεί πρόσκαιρα. Κατά πόσο το μυαλό μας είναι «νους Χριστού»; Και κατά πόσο η καρδιά μας βρίσκεται εν τω Θεώ απαθής και ανεπηρέαστη; Είμαστε προορισμένοι, μέσω ενός φιλότιμου αγώνα, για τα αληθινά βιώματα· όχι για τις εξώφυλλες θεωρίες και τα νεκρά γράμματα των αφηγημάτων. Οι θεωρίες θραύουν τις σχέσεις και κομματιάζουν συνεχώς τον εαυτό μας. Ενώ τα βιώματα της καρδιάς είναι αληθινά επίσκεψη Θεού· θεραπεία των πληγωμένων προσώπων και των διαταραγμένων σχέσεων.

π.Δαμιανός







Επιτρέπεται

η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων

από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται

απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.


Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου 2020

«ΑΜΑ ΧΑΘΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ…»

«ΑΜΑ ΧΑΘΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ…»

     Έλεγε ο άνθρωπος του Θεού, ο μυστικός αθωνίτης ασκητής, ο Γερο–Δαμασκηνός ο «Κομποσχοινάς» (†6-1-1993), από την Καλύβη της Αναλήψεως, της Κουτλουμουσιανής Σκήτης του Αγίου Παντελεήμονος, τα εξής:

     «Η Ελλάδα είναι το βασίλειον του Χριστού και της Παναγίας. Άμα χαθεί η Εκκλησία, θα χαθεί και η Ελλάδα!».

 

[ «Από την

ασκητική και ησυχαστική

αγιορειτική παράδοση»,

Μέρος 3ο, Κεφ. 39ο, σελ. 495.

Άγιον Όρος, 2011.

Επιμέλεια ανάρτησης:

π. Δαμιανός. ]






 

Επιτρέπεται

η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων

από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται

απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.


ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΚΥΛΙ

ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΚΥΛΙ

     Είπε κάποτε ο αββάς Ξάνθιος: «Ακόμη και το σκυλί είναι σε καλύτερη μοίρα από μένα· διότι και αγάπη έχει και δεν πρόκειται να κριθεί από τον Θεό».

ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ


[ «Το Μέγα Γεροντικόν»,

Τόμ. Δ΄, Κεφ. ΙΕ΄, §107, σελ. 94–95.

Έκδοση Ιερού Ησυχαστηρίου

«Το Γενέσιον της Θεοτόκου»,

Πανόραμα Θεσσαλονίκης·

Μάρτιος 1999.

Επιμέλεια ανάρτησης:

π. Δαμιανός. ]







Επιτρέπεται

η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων

από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται

απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.


Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2020

ΟΙ ΠΟΛΥ «ΘΕΟΥΛΗΔΕΣ»


ΟΙ ΠΟΛΥ «ΘΕΟΥΛΗΔΕΣ»


     Πολλές φορές βλέπω –και από τον εαυτό μου φυσικά– ότι πέφτουμε στην παγίδα να γινόμαστε πολύ «θεούληδες» στη σχέση μας με τους ανθρώπους μας· και το μόνο που καταφέρνουμε στο τέλος είναι να τους πληγώνουμε αφόρητα και να τους απωθούμε μακριά από μας. Αχ, τι καταφέρνουμε με τις τόσες φωνές και εντάσεις; Τίποτα απολύτως, αγαπητοί μου. Αν δεν δώσουμε ή αν δεν σηκώσουμε μια μάχη δεν μπορούμε, θα σκάσουμε! Επίπληξη τη μία, έλεγχος και παρατήρηση τη άλλη, συμβουλή και παραίνεση μια άλλη φορά, λόγια που φέρνουν άλλα λόγια, και όλο αυτό είναι ένα «βάρος» για την καρδιά του αδελφού, η οποία στο τέλος σπάει, και το φταίξιμο οπωσδήποτε το έχουμε εμείς. Ο άνθρωπος της «βαθείας καρδίας» δεν μπορεί να είναι κηρυγματικός τύπος. Η αληθινή θεογνωσία δεν έρχεται και δεν είναι έτσι. Τα λόγια, όσο και καλά να είναι, επειδή είναι ανακατεμένα με την ανασφάλεια, την αγωνία και τη σφαλερότητα των δικών μας παθών, γίνονται βόλια, σφαίρες και οβίδες. Έχει ο Θεός τον καιρό Του στις καρδιές των ανθρώπων. Δεν είμαστε οι «αστυνόμοι» του Θεού στην καθημερινότητά τους. Πού είναι η προσευχή μας και η ειρήνη μας μεσ’ από αυτή την προσευχή; Πού είναι η κατανόηση, η επιείκεια και η υπομονή που είναι η ουσία και η πεμπτουσία της αγάπης; Πού είναι η προσοχή και δη η διάκριση, η οποία στέκει πάντα πιο πάνω από την αγάπη, που λέμε και ισχυριζόμαστε ότι έχουμε προς τους άλλους; Η διάκριση είναι ο εκλεπτυσμένος τρόπος της αγάπης. Κι αν δεν έχουμε αυτό τον εκλεπτυσμένο και φωτισμένο τρόπο, τότε ας είμαστε σίγουροι ή έστω ψυλλιασμένοι ότι έχουμε στη συμπεριφορά μας τον σκοτισμένο τρόμο μέσα μας για όλους τριγύρω μας. Μετατρέπουμε τον Θεό σε έναν ηθικό τρόμο. Η δικές μας ερμηνείες και αντιλήψεις περί Θεού πόρρω απέχουν από το θείο Είναι. Η δήθεν αγάπη μας δεν είναι παρά μια θλιβερή προβολή και προέκταση του πάσχοντος εαυτού μας. Όχι πάντως η ειρηνική αποκάλυψη του Θεού στην καρδιά και τις σχέσεις μας. Κερδίζουμε εντός μας τον Θεό, μόνο αν κερδίσουμε τον αδελφό. Μπροστά στον Χριστό δεν γίνεται να παρουσιαζόμαστε αφιλάδελφοι ή ανάδελφοι. Μπροστά στον αδελφό και τη συνείδησή του δεν μπορούμε να εμφανιζόμαστε άθεοι ή ανένθεοι. Ο Χριστός να μας δίνει φωτισμό, δύναμη και τρόπο αγάπης. Θέλει πολύ προσοχή το θέμα. Οι θεωρίες μας, που συχνότατα μοιάζουν πολύ με «θρησκευτικά πιστεύω» και τυχάρπαστες «(πληκτρο–)ομολογίες», να ξέρετε ότι Τον θλίβουν ανεκδιήγητα. Τα απερίσκεπτα και αδιάκριτα λόγια μας δίχως να το συνειδητοποιούμε είναι άμεσες εκδηλώσεις της αυτοδικαίωσής μας· και αυτά τα λόγια, τέτοια λόγια, είναι ανώφελα και κάνουν τις περισσότερες φορές κακό. Ενώ τα θεία βιώματα είναι αυτά που θάλπουν, ευεργετούν και συγκλονίζουν τη ψυχή του καθενός. Και ο Χριστός μάς θέλει μονάχα για τα βιώματα, τις εκπλήξεις και τους συγκλονισμούς Του…

π. Δαμιανός









Επιτρέπεται
η αναδημοσίευση
των αναρτήσεων
από το «Ειλητάριον»,
αρκεί να αναφέρεται
απαραίτητα
ως πηγή προέλευσης.

Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2020

ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ


     Ο πανάγαθος Θεός μάς χάρισε τον Τίμιο Σταυρό, με τον οποίο ευλογούμε τα Άχραντα Μυστήρια. Με τον Σταυρό ανοίγουμε τον Παράδεισο· με τον Σταυρό διώχνουμε τους δαίμονες· αλλά πρέπει και το χέρι μας που κάμει το σημείο του Σταυρού να είναι καθαρό από αμαρτίες.

     Και προσέξτε τώρα, αδελφοί μου, πώς πρέπει να γίνεται ο Σταυρός και τι ακριβώς σημαίνει το σημείο του.

     Όπως η Αγία Τριάδα δοξάζεται στον ουρανό από τους αγγέλους, έτσι κι εσύ να σμίγεις τα τρία δάκτυλα του δεξιού χεριού σου.

     Κι αφού δεν μπορείς από μόνος σου να ανεβείς ψηλά στον ουρανό να προσκυνήσεις τον Θεό, τότε βάζεις το χέρι σου στο κεφάλι σου (το οποίο σημαίνει τον ουρανό) και λες: «Όπως οι άγγελοι δοξάζουν την Αγία Τριάδα στον ουρανό, έτσι κι εγώ σαν δούλος του Θεού, δοξάζω και προσκυνώ την Αγία Τριάδα. Και καθώς τα δάκτυλά μου είναι τρία, είναι μεν ξεχωριστά αλλά είναι και ενωμένα μαζί, έτσι και η Αγία Τριάδα· είναι τρία Πρόσωπα, αλλά είναι και ένας Θεός».

     Καθώς θα κατεβάζεις το χέρι σου πάνω στην κοιλιά σου θα λες: «Σε προσκυνώ και Σε λατρεύω, Κύριέ μου, γιατί καταδέχτηκες και σαρκώθηκες στην κοιλιά της Θεοτόκου για τις αμαρτίες μας!».

     Βάζεις μετά το χέρι σου στο δεξιό σου ώμο και λες: «Σε παρακαλώ, Θεέ μου, να με συγχωρέσεις και την Ημέρα της Κρίσεως να με βάλεις στα δεξιά Σου μαζί με τους δίκαιους!».

     Και καθώς βάζεις το χέρι σου στον αριστερό σου ώμο, να λες: «Σε παρακαλώ, Κύριέ μου, μη με βάλεις στ’ αριστερά Σου μαζί με τους αμαρτωλούς!».

     Έπειτα, καθώς θα σκύβεις, κάτω για να βάλεις μετάνοια, ας λες: «Σε δοξάζω, Θεέ μου, Σε προσκυνώ και Σε λατρεύω, γιατί όπως Εσύ μπήκες μέσα σε τάφο, το ίδιο θα γίνει και μ’ εμένα!».

     Κι όταν πια σηκώνεσαι όρθιος (αυτό φανερώνει την Ανάσταση), τότε να λες τα εξής: «Σε δοξάζω και σε προσκυνώ, Κύριέ μου, γιατί αναστήθηκες από τους νεκρούς για να χαρίσεις σ’ όλους μας την αιώνια ζωή!».


     Βλέπετε, αδελφοί μου, ο Τίμιος και Άγιος Σταυρός πόσο βοηθά τον άνθρωπο; Κι όποιος κάνει τον Σταυρό, ποτέ δεν έχει ζημία, αλλά απεναντίας ο Σταυρός τον φυλάει από κάθε λογής πικρό πράγμα και από κάθε δαιμονικό πείραγμα, όταν ο άνθρωπος τον έχει σημαδεμένο πάνω του.

     Ο Τίμιος Σταυρός, αδελφοί μου, είναι το αυλάκι όλη της γης (μέσα στο οποίο κυλούν τα νάματα των θείων ευλογιών προς τον αγρό των ανθρώπινων καρδιών)· ο Τίμιος Σταυρός αγιάζει όλα τα πέρατα, όλα τα θεία και άγια των εκκλησιών· ο Σταυρός αγιάζει τη θεία Λειτουργία και κάθε Ακολουθία· ο Σταυρός αγιάζει τους Αγίους· ο Σταυρός αγιάζει και στερεώνει τη Βάπτιση των νηπίων· ο Σταυρός ευλογεί τα ανδρόγυνα· ο Σταυρός διώχνει τους δαίμονες και φεύγουν από τον πιστό όπως φεύγει κάποιος από την αστραπή· ο Σταυρός είναι όπλο φωτεινό, που φωτίζει και αγιάζει όποιον τον σχηματίζει πάνω του. Μοιάζει σαν να έχει δίστομη σπάθα και δεν τον πλησιάζουν μετά οι δαίμονες, όπως κάνουν ως συνήθως, για να παρακινούν τους ανθρώπους να κάνουν διάφορα αμαρτήματα.

     Και όπου είναι να πάει ο άνθρωπος, πρώτα να κάνει τον Σταυρό του και να λέει το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με!».

     Και είτε στην αγορά είναι να πας, είτε στο χωράφι και στο αμπέλι σου, είτε είναι να φας ψωμί, είτε είναι να πεις νερό ή κρασί, είτε είναι να πέσεις και να κοιμηθείς, πρώτα προσκύνησε τον Θεό και σταύρωνε το σώμα σου…

ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ ΑΙΤΩΛΟΣ
(1714–1779)


[ Επισκόπου
Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου
(1907–2010):
«Κοσμάς ο Αιτωλός»
Διδαχή Γ΄, σελ. 154–156.
Διδαχή Η΄, σελ, 290–291.
Έκδοσις
Ορθ.Ιερ.Αδελφ. «Ο Σταυρός»·
Αθήναι, 1997.
Επιμέλεια ανάρτησης:
π. Δαμιανός. ]







Επιτρέπεται
η αναδημοσίευση
των αναρτήσεων
από το «Ειλητάριον»,
αρκεί να αναφέρεται
απαραίτητα
ως πηγή προέλευσης.

Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2020

ΕΥΣΕΒΕΙΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΟΛΗΨΙΑ


ΕΥΣΕΒΕΙΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΟΛΗΨΙΑ
Η συνάντηση Αγίου Μάξιμου του Γραικού
με τον τσάρο Ιβάν τον Τρομερό



     Ο μεγάλος Έλληνας φωτιστής των Ρώσων, όσιος Μάξιμος ο Γραικός (1470-1556) [21 Ιαν.] παρέμεινε τα τελευταία πέντε έτη της ζωής του στη Λαύρα της Αγίας Τριάδος, που ίδρυσε ο όσιος Σέργιος του Ραντονέζ (1314-1392) [25 Σεπτ.].

     Εκεί τον επισκέφθηκε ο τσάρος Ιβάν ο Τρομερός (1530-1584), καθώς πήγαινε με την τσαρίνα Αναστασία και τον μικρό τσάρεβιτς Δημήτριο, σε προσκύνημα του οσίου Κυρίλλου στο Μπελοζέρσκ.

     Ο όσιος Μάξιμος προσπάθησε, χωρίς τελικά να το πετύχει, με πολλή επιμονή και με κίνδυνο της ζωής του, να πείσει τον θρησκόληπτο ηγεμόνα, αντί να κάνει άσκοπα προσκυνήματα, να βοηθήσει τις φτωχές γυναίκες και τα απροστάτευτα ορφανά, θύματα του πολέμου για την απελευθέρωση του Καζάν από τους Τούρκους.


     Τον υποδέχτηκε στο κελλί του με τα εξής θωπευτικά λόγια για χάρη της διακρίσεως:
     Ευχαριστώ τον μεγαλοδύναμο Θεό, τσάρε Ιβάν, που μ’ αξίωσε να σε δω με τα ίδια μου μάτια πριν έρθει η ώρα τους να κλείσουν. Ας σε συνοδεύει η θεία προστασία, μεγάλε βασιλιά της Ορθοδοξίας! Κι αν σου είναι αρεστό, έχε και τη δική μου ταπεινή ευλογία.
     —Για τούτο με βλέπεις εδώ, γέροντα, απάντησε ο τσάρος. Επειδή θέλω να έχω την ευλογία σου. Κι εγώ και η τσαρίνα κι ο μικρός τσάρεβιτς, που δεν χρόνισε ακόμη.
     —Έμαθα, τσάρε μου, πως σκέφτεσαι να κάνεις μεγάλο ταξίδι. Έτσι είναι όπως το λένε;…
     —Έτσι! απάντησε ο Ιβάν. Πηγαίνω στο Μπελοζέρσκ να προσκυνήσω τον όσιο Κύριλλο. Τέτοιο είναι το τάμα μου.
     —Όταν ήσουν, είπε τότε ο όσιος, βαριά άρρωστος, προσευχήθηκα σε όλους τους αγίους. Προσευχήθηκα ακόμη και στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Βατοπεδινής. Αλλά δεν πήγα στο Βατοπέδι! Από ’δω μέσα την παρακάλεσα για σένα, μέσ’ από το κελλί μου. Κι η Παναγία μ’ άκουσε…


     Ο τσάρος απόρησε. Δεν ήταν τόσο τα λόγια, όσο η φωνή του οσίου, που δεν του άρεσε. Παρατηρητικός ο Ιβάν, κατάλαβε ότι αυτά που άκουσε, έπρεπε να τα «ξετυλίξει», να τα ψάξει και να βρει γρήγορα την έννοιά τους.
     Τον ρώτησε:
     —Και δεν είναι καλό που πάω να κάνω το τάμα μου;
     —Δεν είναι καλό! του δόθηκε δίχως δισταγμό η απάντηση.
     —Μα, πάω να προσκυνήσω τον όσιο Κύριλλο στην ίδια τη μονή του!
     —Τσάρε Ιβάν! Όταν έχεις να κάνεις ένα μεγάλο καλό, και δεν το κάνεις, και αντί για το μεγάλο καλό κάνεις άλλο, μικρότερο, τότε λογάριαζε πως δεν κάνεις καλό, παρά κακό!... Λογάριαζε ότι οφείλεις πέντε και δίνεις ένα. Μα, τότε η οφειλή σου μένει.
     —Και ποια είναι εκείνα που δεν δίνω; Ποιο είναι το «μεγάλο καλό» που δεν κάνω;
     —Οι προσευχές των λόγων είναι πάρα πολλές, μα πάνω απ’ όλες, τσάρε Ιβάν, είναι η προσευχή των έργων. Ο Κύριος είπε: «Μη Μου λέτε “Κύριε! Κύριε!”, αλλά να πράττετε τα όσα σας λέω» (βλ. Ματθ. 7, 21). Κι εσύ τώρα, αντί για έργα, πηγαίνεις να πεις λόγια. Να, το κακό που κάνεις!...

     Ο Ιβάν έμεινε σιωπηλός. Δεν σκεφτόταν τίποτε. Ένιωθε μόνο μέσα του μεγάλο θυμό για τα λόγια του οσίου.
     —Και τι μου λες να κάνω;
     —Πήρες πέρσι το Καζάν από τους απίστους και πολλοί γενναίοι χριστιανοί πολεμιστές έπεσαν μπροστά στα κάστρα… Άφησαν χήρες γυναίκες, παιδιά, ορφανά, μάνες χαροκαμένες κι απροστάτευτες. Ε, αυτούς να σκεφτείς τώρα. Γύρισε πίσω στη Μόσχα και κάθισε να σκεφτείς πώς θα ελαφρύνεις τον πόνο τους.

     Βάζοντας ο όσιος την παλάμη στην καρδιά του, πρόσθεσε με ανείπωτη ικεσία ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του:
     —Κάμε όπως σου λέω, και θα προσεύχομαι για σένα νύχτα και μέρα, μέχρι τον θάνατό μου, ακόμη και μετά τον θάνατό μου. Δείξε στους πάσχοντες την ευσπλαχνία σου. Καλύτερη προσευχή από αυτό δεν υπάρχει!... Και να είσαι βέβαιος, τσάρε μου, ότι ο Κύριος θα την ακούσει μια τέτοια προσευχή, θα δοξάσει το όνομά σου στον αιώνα τον άπαντα!


     Γύρισε και του είπε ο Ιβάν ο Τρομερός:
     —Γέροντα, μπορεί να γίνει και τούτο που λες εσύ κι εκείνο που λογαριάζω εγώ. Το ένα δεν εμποδίζει τ’ άλλο!
     —Εμποδίζει! φώναξε ο όσιος με ιερή έξαψη. Εμποδίζει, τσάρε, πάρα πολύ. Σε ικετεύω, άκουσέ με: Δεν είναι μόνο που θ’ ανακουφίσεις τις χήρες, τους φτωχούς και τους άλλους πονεμένους. Ακόμη πιο σπουδαίο είναι το Παράδειγμα! Όσα σου λέω εγώ τούτη τη στιγμή, δεν τα λέω με τη δική μου φτωχή φώτιση. Άκουσέ με καλά. Κάνε εσύ την αρχή, μάθε τους ανθρώπους, εσύ ο τσάρος, ν’ αφήσουν τα λόγια και να δώσουν αξία στις πράξεις. Τούτο θέλει από εμάς ο Κύριος και τίποτε άλλο. Και να την, τσάρε Ιβάν, η στιγμή! Τώρα που δυνάμωσε το βασίλειό σου κι έγινε ακατανίκητο, τώρα σήμανε η εποχή, επί της δικής σου βασιλείας, να γίνει επιτέλους ο χριστιανισμός θρησκεία των έργων.

     Ο τσάρος τον διέκοψε απερίσκεπτα:
     —Κι αν συνεχίσω το ταξίδι, γέροντα, όπως το ξεκίνησα;
     —Αν το συνεχίσεις, θα κάνεις μεγάλο κακό! Και ανάλογος θα είναι και ο πόνος που θα δοκιμάσεις… Αλλά κι εσύ προσωπικά θα πάθεις μεγάλο κακό! Και μάλιστα πολύ σύντομα…
     —Για ποιο κακό μού λες; ρώτησε οργισμένος ο τσάρος.
     —Εκεί που τώρα πας, θα χάσεις τον τσάρεβιτς! απάντησε ευθαρσώς ο όσιος έχοντας άμεση θεία πληροφορία.

     Ο Ιβάν έγινε κατακίτρινος. Φοβήθηκε τούτο τον δυσάρεστο προφητικό λόγο, μα δυνατότερη κι από τον φόβο ένιωθε μέσα του την ακράτητη οργή.
     —Τι; Με φοβερίζεις; Πώς τολμάς εσύ, ένας θνητός, να μου λες πράγματα που μόνον ο Θεός τ’ αποφασίζει; Πάρε πίσω τα όσα είπες για τον τσάρεβιτς!


     Στα μάτια του ο όσιος του Θεού είδε τον τρόμο για την επαλήθευση της προφητείας. Μέσα στον τρόμο του τσάρου θαμπόφεγγε η μοναδική ελπίδα.
     —Βοήθα, Χριστέ μου! έκανε τον σταυρό του.
     Και πλησιάζοντας τον Ιβάν, τον κοίταξε βαθιά στα μάτια:
     —Τσάρε Ιβάν! του είπε. Αν δεν ακούσεις τα λόγια μου, το παιδί θα το χάσεις!...

     Έξαλλος ο Ιβάν, μούγκρισε σαν θηρίο ανήμερο, χτύπησε κάτω στο δάπεδο με φοβερή δύναμη το πόδι του και όρμησε προς την πόρτα.

     Το ταξίδι πραγματοποιήθηκε, όπως ήταν αναμενόμενο. Ο ισχυρός τσάρος περιφρόνησε την έκκληση φιλανθρωπίας του Έλληνα οσίου Μαξίμου, η οποία θα ήταν αφορμή για μια γενικότερη αλλαγή νοοτροπίας σε πολλούς θρησκόληπτους. Σύμφωνα όμως με την πρόρρηση, ο τσάρεβιτς Δημήτριος, πρωτότοκος γιος του Ιβάν του Τρομερού, δεν άντεξε στις κακουχίες του προσκυνηματικού ταξιδιού και πέθανε στον δρόμο.


[ «Χαρίσματα και Χαρισματούχοι»,
Τόμος 3ος, Κεφ. Ι΄, §4,
Ενότ. 5η, σελ. 74–78.
Έκδοση
Ιεράς Μονής Παρακλήτου·
Ωρωπός Αττικής, 19977.
Επιμέλεια ανάρτησης:
π. Δαμιανός. ]









Επιτρέπεται
η αναδημοσίευση των αναρτήσεων
από το «Ειλητάριον»,
αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα
ως πηγή προέλευσης.