ΣΤΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥΣ

ΣΤΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ

ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥΣ

«Η φιλοσοφία, είναι ένα ιδιόμορφο μαρτύριο.

Εδώ η σκέψη θρυμματίζεται

στις σκοτεινές αβύσσους

και τους άγριους κρημνούς

του “μὴ εἶναι” και του “πᾶν–εἶναι”.

Γι’ αυτό και οι φιλόσοφοι είναι

ως επί το πλείστον

θλιμμένοι και τραγικοί άνθρωποι.

Άλλοτε είναι απελπισμένοι

γιατί η σκέψη τους

τούς οδηγεί σε τέτοιους λαβύρινθους,

από τους οποίους δεν υπάρχει

ούτε επιστροφή προς τα πίσω ούτε διέξοδος προς τα εμπρός. 

Άλλοτε είναι επαναστάτες

γιατί η σκέψη τους έχει εξαγριωθεί

από την φρίκη των μυστηρίων αυτού του κόσμου.

Οι φιλόσοφοι άλλοτε έχουν ένα σκληρό σαρκασμό

γιατί η σκέψη τους δεν είναι σε θέση να ανακαλύψει

αυτήν την μυστική σταγόνα από μέλι που κρύβεται

στους πυρήνες των όντων και των κτισμάτων.

Και τρέφονται με τα πικρά φυλλώματα

των άγριων μυστηρίων που, τόσο πλούσια και άφθονα,

βλασταίνουν στα λιβάδια των θλιβερών μας πραγματικοτήτων.

Μαζί με τους φιλόσοφους

βρίσκομαι κι εγώ στο καραβάνι

που περιπλανιέται στις απέραντες ερήμους.

Και τη σκέψη μας την κατέλαβε

ανυπόφορη κούραση και πείνα και δίψα.

Και το νερό τελείωσε

και δεν μπορούμε πλέον να δροσίσουμε την ψυχή μας.

Τροφή μας, απόμεινε η άμμος.

Αυτή και αναψυχή και δροσισμός μας.

Ω!... Η άμμος των αλμυρών και πικρών και φρικτών μυστηρίων! 

Είναι θλίψη το να είσαι φιλόσοφος

γιατί βρίσκεσαι στο καραβάνι

που με κανέναν τρόπο δεν μπορεί να βγει από την έρημο.

Εδώ η ανθρώπινη σκέψη, στο τέλος,

μέσα σε φοβερά βάσανα, εκπνέει από πείνα και δίψα.

Και ο άνθρωπος,

ταλαίπωρος οδοιπόρος στα πέρατα της ερήμου,

πορεύεται ανάμεσα από τους αμμόλοφους

ακολουθώντας την οδηγό και καθοδηγό του, την σκέψη.

Αλλά για την ανθρώπινη σκέψη,

την ταλαιπωρημένη στις ερήμους αυτού του κόσμου,

υπάρχει εν τούτοις μία διέξοδος.

Ναι, μόνο μία διέξοδος!

Και αυτή είναι: ο Κύριος Ιησούς Χριστός ο Θεάνθρωπος!

Αυτός ο Οποίος χάρισε την τελειότητα στην ανθρώπινη σκέψη 

δια του Θεού, του Δημιουργού της τελειότητας της σκέψεως. 

Αυτός ο Οποίος την πικρή ανθρώπινη σκέψη

την μετέβαλε σε ‘‘Ευ–αγγέλιο’’

γιατί είναι ο Θεός της ανθρώπινης σκέψεως,

ο Λόγος της, η Λογική της, το Νόημά της.

Η γνήσια και η πραγματική,

η θεανθρώπινη Αλήθεια είναι,

ότι μόνον με τον Θεάνθρωπο Χριστό

και μέσα στον Θεάνθρωπο Χριστό

ο ζυγός της ανθρώπινης σκέψεως γίνεται “χρηστὸς”

και το φορτίο της “ἐλαφρὺ” (πρβλ. Ματθ. ια΄ 30).

Μόνον ο Θεάνθρωπος αποκάλυψε την ορθή οδό

και το “τέλος” της ανθρώπινης σκέψεως.

Μία οδός που οδηγεί στην αθάνατη τελείωση

και στο “τέλος” που είναι η Αιώνια Ζωή.

Η ανθρώπινη σκέψη έχει ως οδό και τέλος το εξής:

με τις θεανθρώπινες αρετές

και δωρεές που μας δόθηκαν,

να αυξηθεί σε θεοσκέψη.

Και η ανθρώπινη αίσθηση, σε θεοαίσθηση.

Και όλος ο άνθρωπος, σε θεάνθρωπο “κατά χάριν”.

Η διανόηση –η “ιντελιγκέντσια”–

χωρίς αγαθότητα και καλωσύνη,

καταντά τον άνθρωπο όμοιο με τον διάβολο.

Ναι, ο διάβολος είναι υψηλή (υπερήφανη) διανόηση

χωρίς την ελάχιστη καλωσύνη και αγάπη.

Το ίδιο και ο άνθρωπος ο διανοητής·

χωρίς έλεος και οικτιρμούς και ταπεινοφροσύνη,

είναι σαν τον διάβολο και είναι κόλαση για όλους τους άλλους. 

“Ελιτική διανόηση” που ζει και αυτοεκφράζεται

με την αμαρτία, το κακό και τον θάνατο,

είναι τιμωρία του Θεού για τον κόσμο,

είναι καταστρεπτική για τον ίδιο τον άνθρωπο

και το ανθρώπινο γένος.

Όπως μας λέει ακριβώς και το Ευαγγέλιο:

“Διεσκόρπισεν ὑπερηφάνους διανοίᾳ καρδίας αὐτῶν”

(Λουκ. α΄ 51)».

ΑΓΙΟΣ ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ ΠΟΠΟΒΙΤΣ (1894–1978)

[Αγίου Πατρός Ιουστίνου Πόποβιτς: «Οδός Θεογνωσίας»,

μέρος 3ο («Κεφάλαια Ασκητικο–Γνωσιολογικά»),

§29–§32, σελ. 265–267, εκδόσεις «Γρηγόρη», Αθήνα 1992².]