«ΦΩΤΙΣΟΝ ΜΟΥ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ! ΦΩΤΙΣΟΝ ΜΟΥ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ!»

«ΦΩΤΙΣΟΝ ΜΟΥ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ! 

 ΦΩΤΙΣΟΝ ΜΟΥ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ!» 

      Ήταν Άνοιξη του 1317, όταν έφτασε ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς (1296–1359) στον Άθωνα που τόσο ποθούσε. Υποτάσσεται στον τότε περιβόητο ησυχαστή Νικόδημο, ο οποίος ζούσε εκείνη την εποχή έξω από τη λαύρα της Μονής του Βατοπεδίου. Ο Νικόδημος ήταν γενναίος και θαυμαστός Μοναχός κατά την πράξη και την θεωρία· γνωστός σ’ ολόκληρο το Άγιον Όρος για την αρετή του, από όταν ακόμη ασκούνταν ανατολικά της Χρυσούπολης, στο όρος που λεγόταν «Του Αυξεντίου». 

      Ο θείος Γρηγόριος κείρεται Μοναχός. Και μετά τη μοναχική του ομολογία στην κουρά, παραδίδεται ολοκληρωτικά στην άσκηση και τις πνευματικές θεωρίες, στη νίψη του νου και στην αδιάλειπτη νοερά προσευχή. Ο Άγιος Πατριάρχης Φιλόθεος αφηγείται μεταξύ άλλων ότι άμεση προστάτιδά του ο ιερός Γρηγόριος είχε την Θεομήτορα. Πάντοτε σ’ Αυτήν απέβλεπε. Αυτήν είχε ενώπιον των οφθαλμών του. Τη δική Της βοήθεια επιζητούσε συνεχώς. Σ’ Αυτήν εξ αρχής πρόφερε στους λόγους και τις προσευχές του. Και κάτω από τη δική Της σκέπη και χειραγωγία εμπιστεύθηκε, ψυχή τε και σώματι, τον εαυτό του.

      Είχαν περάσει δύο χρόνια· χρόνια, δακρύων και πνευματικών στεναγμών. Μυστικά μέσα στις προσευχές του φώναζε από βαθέων: 

      «Φώτισόν μου τὸ σκότος! Φώτισόν μου τὸ σκότος!».

      Βαθύς και πνευματικός ο λόγος αυτός!

      Όταν ο θείος Γρηγόριος κραύγαζε αλάλητα προς τον Ουρανό, τότε τον επισκεπτόταν μυστικά ο Θεός. Από το ένα μέρος έβλεπε το φως του Θεού και από το άλλο την ανθρώπινη ένδεια. Και έκλαιγε ζητώντας συνεχώς φως και μόνο φως. Για να φωτιστεί το «σκότος» του.

     Ακόρεστη είναι η επιθυμία του θείου φωτός στον ασκητή του Πνεύματος. Όσο κανείς το απολαμβάνει, τόσο περισσότερο διαφλέγεται από αυτό. Γιατί, αν και η ανθρώπινη ψυχή είναι πεπερασμένης φύσεως, όμως οι εφέσεις της είναι άπειρες. Και ενώ λούζεσαι μέσα στο φως, πάλι θρηνείς με αυτά τα συνταρακτικά ρήματα του ιερού Πατρός:
      «Φώτισόν μου τὸ σκότος! Φώτισόν μου τὸ σκότος!».

      Κάποτε, όταν ήταν μόνος ο σεπτός Γρηγόριος, έχοντας μέσα στην ιερή του ησυχία όλη την ευχητική προσοχή προς τον Θεό, είδε –όχι στ’ όνειρό του αλλά στον ξύπνιο του– έναν θείο άνδρα να στέκεται μπροστά στα μάτια του που, όπως διαβεβαιωτικά λένε, ήταν ο κορυφαίος των Ευαγγελιστών, ο Άγιος Απόστολος Ιωάννης ο Θεολόγος. 

     Εξεπλάγη ο Γρηγόριος· τον οποίο, βλέποντας με ιλαρότητα ο έμπιστος Φίλος και επιστήθιος Μαθητής του Χριστού, Ιωάννης, διέλυσε αμέσως το φόβο του, λέγοντάς του τα παρακάτω: 
     «Ήρθα σταλμένος από την Υπεραγία Δέσποινα Θεοτόκο, για να σε ρωτήσω το εξής· Γιατί νύχτα και μέρα και, σχεδόν όλες τις ώρες, δεν παύεις από το να φωνάζεις:
      “Φώτισόν μου τὸ σκότος! Φώτισόν μου τὸ σκότος!’’;». 

      Ο καλός Γρηγόριος αποκρίθηκε με ταπείνωση: 
     «Και, τι άλλο πρέπει να ζητώ εγώ από τον Θεό, όταν προσεύχομαι; Εγώ, που είμαι άνθρωπος ατελής και γεμάτος πάθη, εκτός από το θείο φωτισμό, για να βλέπω και να πράττω το σωτήριο θέλημα Εκείνου;». 
     
     Είπε, τότε, ο «ἠγαπημένος» Μαθητής του Κυρίου: 
     «Η Δέσποινα των απάντων, διά μέσου εμού του δούλου Της, ορίζει ότι, τόσο Αυτή, όσο και εγώ, από εδώ και πέρα θα σου είμαστε βοηθοί».

      Ρωτάει, πάλι, ο Γρηγόριος: 
     «Και πού, λοιπόν, έχω να απολαύσω τα αγαθά αυτής της βοηθείας; Στην παρούσα ή στη μέλλουσα ζωή;». 
     Και ο Ευαγγελιστής των μεγάλων και υψηλών ειδήσεων, του απάντησε: 
     «Όπως ήδη γνωρίζεις και από πριν, έτσι και τώρα, τόσο εδώ σ’ αυτή τη ζωή, όσο και στη μέλλουσα». 
     Και αφού είπε αυτά ο θείος Ιωάννης, χάθηκε από τα μάτια του Γρηγορίου. Η καρδιά του οποίου, γέμισε από φως και ευφροσύνη για τις προς αυτόν δωρεές και υποσχέσεις της Θεομήτορος.

      Όλα τα ανωτέρω τα έμαθε ο Άγιος Πατριάρχης Φιλόθεος (1300–1379) από τον μετέπειτα μαθητή του Αγίου, κάποιον ονόματι Δωρόθεο, προς τον οποίον τα διηγήθηκε αυτολεξεί ο ίδιος ο Παλαμάς. 
     Είπε, μάλιστα, ο Άγιος Γρηγόριος σ’ αυτόν (τον Δωρόθεο) ότι, «ήδη από το πατρικό μου σπίτι ακόμη, εκεί στο παλάτι όπου ανατρεφόμουν, μαθητεύοντας στη θύραθεν παιδεία, πριν αφήσω και εγκαταλείψω τον κόσμο, είχα στη ζωή μου ιδιαίτερη και άμεση προστάτιδα την Κυρία Θεοτόκο.«

'

      »Γι’ αυτό και, κάθε μέρα, πριν ακόμη ξημερώσει, το πρώτο και αναγκαιότερο απ’ όλα τα έργα μου ήταν μονάχα αυτό: Να σταθώ μπροστά στην αγία εικόνα Της και να πω με κατάνυξη και με μεγάλη συντριβή της καρδιάς μου εκείνη την ιερή ευχή της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας· ευχή, που είναι γεμάτη από μετάνοια και εξομολόγηση και συντετριμμένη δέηση: 
      “Δέσποινα, Δέσποινα! 
      Μὴ ἐγκαταλείπῃς με!’’...».

ΜΟΝΑΧΟΣ ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΑΤΗΣ

(1916–2006)

※

[(1) Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου 
(1916–2006):

«Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς

(Ο Βίος και η Θεολογία του· 1296–1359)»,

κεφ. 3ο, σελ. 20–22,

εκδόσεις «Το Περιβόλι της Παναγίας»,

Θεσσαλονίκη 1984².
(2) Αγίου Σωφρονίου Ιεροσολύμων:

«Βίος Οσίας Μαρίας Αιγυπτίας»,

§Κε΄, σελ. 68–69,

έκδοση Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα,

Άγιον Όρος 1996.
(3) Επιμέλεια ανάρτησης,
επιλογή θέματος και φωτογραφιών,
προσάρτηση και πληκτρολόγηση
κειμένων: π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.