Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ

Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΜΑΣ

     Ο άγιος Μάμας καταγόταν από τα Γάγγρα της Παφλαγονίας της Μ. Ασίας. Οι γονείς του, ο Θεόδοτος και η Ρουφίνα, ευσεβείς χριστιανοί και ομολογητές της Πίστεως, συνελήφθηκαν από τους ειδωλολάτρες και φυλακίσθηκαν στην Καισάρεια. Η Ρουφίνα, η οποία τότε κυοφορούσε, γέννησε τον άγιο μέσα στο δεσμωτήριο. Μετά από λίγο οι δύο ομολογητές πέθαναν και το βρέφος ανέλαβε να αναθρέψει μία ευσεβής πατρικία, ονόματι Αμμία, κατ’ άλλους δε Ματρώνα. Επειδή το παιδί ψελλίζοντας καλούσε την θετή του μητέρα «μάμα», ονομάσθηκε Μάμας.

     Όταν ο Μάμας έγινε δεκαπέντε ετών, ο αυτοκράτορας Αυρηλιανός (270-275) πρόσταξε «την ημέρα του Διός» όλοι οι μαθητές να προσφέρουν θυσίες στους θεούς. Ο Μάμας, πιστός στις διδαχές που του άφησε η Αμμία προτού πεθάνει, όχι μόνον αρνήθηκε να υπακούσει στο διάταγμα, αλλά παρέσυρε και τους συμμαθητές του να μιμηθούν το ανδρείο παράδειγμά του, με αποτέλεσμα να παραδοθεί στον ηγεμόνα της Καισαρείας της Καππαδοκίας Δημόκριτο. Δεδομένου ότι αυτός δεν είχε το δικαίωμα να τον τιμωρήσει ως κληρονόμο της πλουσιότατης Αμμίας, τον έστειλε με γράμμα στον αυτοκράτορα, ο οποίος εκστρατεύοντας κατά της Παλμύρας (272), βρισκόταν εκείνον τον καιρό στις Αιγές της Κιλικίας, που ήταν λιμάνι στον κόλπο του Ισσού και σπουδαίος σταθμός μεταξύ Κωνσταντινουπόλεως και Αντιοχείας.

     Ο Αυρηλιανός προσπάθησε πότε με υποσχέσεις και πότε με απειλές να πείσει τον Μάμαντα να θυσιάσει στον θεό Σέραπι. Επειδή όμως έβλεπε έναν έφηβο να του ανθίσταται με τόση τόλμη, διέταξε να τον ραβδίσουν. Ελπίζοντας ότι από τους πόνους θα υπέκυπτε, του είπε με πονηρία: «Πες μόνον με τα χείλη πως θυσιάζεις, και αμέσως θα σε ελευθερώσω!». Αλλά ο Μάμας απάντησε: «Ούτε με τα χείλη ούτε με την καρδιά θα αρνηθώ τον αληθινό Θεό, αυτοκράτορα· σου είμαι όμως ευγνώμων, διότι με τα βάσανα αυτά με κάνεις καλύτερο φίλο του αγαπημένου μου Χριστού».

     Έκαυσαν τότε όλο του το σώμα με αναμμένους δαυλούς και τον κτύπησαν με πέτρες. Διαφυλάχθηκε όμως αβλαβής από τα μαρτύρια, και ο Αυρηλιανός διέταξε να δέσουν στον λαιμό του βαριά μολύβδινη σφαίρα και να τον πετάξουν στην θάλασσα. Ενώ οι στρατιώτες τον οδηγούσαν δεμένο, άγγελος Κυρίου εμφανίσθηκε, τον απελευθέρωσε και τον πρόσταξε να ανεβεί στο όρος της Καισαρείας.

     Εκεί ο άγιος έζησε με αδιάλειπτη προσευχή, έχοντας συντροφιά τα άγρια ζώα. Άρμεγε τις ελαφίνες και με το γάλα τους έπηζε τυρί· κρατούσε λίγο για να τρέφεται και το υπόλοιπο κατέβαινε και το μοίραζε στους πτωχούς της Καισάρειας.

     Όταν ο νέος διοικητής της Καππαδοκίας Αλέξανδρος άκουσε για τον Μάμαντα, έστειλε ιππείς να του τον φέρουν. Ο άγιος προγνώρισε τον ερχομό τους και τους φιλοξένησε με ψωμί και τυρί. Ύστερα κατέβηκαν στην πόλη, όπου ο Μάμας με παρρησία ομολόγησε στον Αλέξανδρο τον Χριστό. Τα νέα βασανιστήρια που υπέστη απέδειξαν εντονότερα την παρουσία της θείας Χάριτος στην ψυχή και το σώμα του. Ξέσχισαν τις σάρκες του με σιδερένια νύχια και τον έριξαν σε αναμμένη κάμινο.

     Επειδή ο άγιος διαφυλάχθηκε και πάλι αβλαβής, τον έριξαν στα θηρία. Αυτά όμως, αντί να τον κατασπαράξουν, κυλίονταν στα πόδια του και τον έγλυφαν. Απελπισμένος ο Αλέξανδρος πρόσταξε έναν στρατιώτη να τον διαπεράσει με μια τρίαινα. Κρατώντας ο άγιος Μάμας τα χυμένα σπλάχνα του στα χέρια, βγήκε από το στάδιο και βαδίζοντας περίπου διακόσια πενήντα μέτρα πήγε και ξάπλωσε σε ένα σπήλαιο. Εκεί άκουσε φωνή από τον ουρανό που τον καλούσε στις αιώνιες μονές και αγαλλόμενος παρέδωσε την ψυχή του στον Θεό.

     Έτσι, το σπήλαιο έγινε ο τάφος του αγίου. Κατά τα μέσα του 4ου αιώνος οι Καισαρείς έκτισαν εκεί επάνω μεγάλη βασιλική στο όνομά του και τον εόρταζαν με πολλές τιμές. Προς το τέλος του ιδίου αιώνος, στον ναό αυτό οι μεγάλοι Καππαδόκες Πατέρες εξεφώνησαν τις ομιλίες τους προς τον άγιο. Η αψίδα της βασιλικής υπήρχε ως το 1908. Σήμερα σώζονται μόνον τα χαλάσματα, που είναι γνωστά με την Τουρκική ονομασία «Ντελικλί-Τας», δηλαδή «Τρυπημένη Πέτρα». Τα τελευταία χρόνια, πριν από την μικρασιατική καταστροφή, από τα χαλάσματα αυτά περνούσαν με πίστη οι Έλληνες και οι Τούρκοι τα άρρωστα παιδάκια τους για να γίνουν καλά. Ο άγιος καλλίνικος Μάρτυς του Χριστού Μάμας θεωρείται παραδοσιακά ως ο προστάτης των βοσκών αλλά και των υιοθετημένων παιδιών.

Σ υ ν α ξ ά ρ ι ο ν

        Τῇ Β΄ τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου

        μνήμη τοῦ ἁγίου Μάρτυρος Μάμαντος.

Στίχ. Ἀκμαῖος ὢν Τριάδος εἰς πίστιν Μάμας,

        Ἀκμαῖς τριαίνης καρτερεῖ τετρωμένος.

        Δευτερίη χολάδες Μάμαντος χῦντο τριαίνῃ.

—ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος γ΄. Θείας πίστεως.

   Θεῖον βλάστημα, Μαρτύρων πέλων, ἠκολούθησας, ἀσχέτῳ πόθῳ, τοῖς ἐνθέοις ἀληθῶς τούτων ἴχνεσι· καὶ τοῦ Σωτῆρος κηρύξας τὸ ὄνομα, ἐθαυμαστώθης σοφὲ δι’ ἀθλήσεως. Μάμα ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

—ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

Ἦχος γ΄. Ἡ Παρθένος σήμερον.

   Ἐν τῇ ῥάβδῳ Ἅγιε, τῇ ἐκ Θεοῦ σοι δοθείσῃ, τὸν λαόν σου ποίμανον, ἐπὶ νομὰς ζωηφόρους, θῆρας δέ, τοὺς ἀοράτους καὶ ἀνημέρους, σύντριψον, ὑπὸ τοὺς πόδας τῶν σὲ ὑμνούντων· ὅτι πάντες οἱ ἐν κινδύνοις, προστάτην Μάμα, θερμόν σε κέκτηνται.

—ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ—

   Τέθηλας ἐκ ῥίζης θεοφιλοῦς, καὶ τῆς ἀληθείας, ἐγεώργησας τοὺς καρπούς· σὺ διὰ πυρὸς γάρ, καὶ ὕδατος διῆλθες, ἐκλάμπων ἐν τοῖς ἄθλοις, Μάμα τοῖς θαύμασι.

※

[ Ιερομονάχου Μακαρίου

Σιμωνοπετρίτου:

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Τόμ. 1ος (Σεπτέμβριος),

σελ. 75–77.

Διασκευή από τα Γαλλικά:

Ιερό Κοινόβιο

Ευαγγελισμού της Θεοτόκου,

Ορμύλια Χαλκιδικής.

Εκδόσεις «Ίνδικτος»·

Αθήναι, Φεβρουάριος 2011².

Επιμέλεια ανάρτησης:

π. Δαμιανός. ]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.