Ο ΑΓΙΟΣ ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ

Ο ΑΓΙΟΣ ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ

     Κατά την διάρκεια των εργασιών αναστήλωσης των τειχών της Ρόδου, οι εργάτες ανακάλυψαν μια ωραία ερειπωμένη εκκλησία, κάτω από τις πλάκες τις οποίας βρέθηκαν πολλές εικόνες. Ανάμεσά τους η μόνη άθικτη ήταν μία που απεικόνιζε νεαρό στρατιωτικό που κρατούσε στο δεξί χέρι Σταυρό, πάνω από τον οποίο βρισκόταν ένα κερί αναμμένο και γύρω από την εικόνα παριστάνονταν δώδεκα σκηνές από το μαρτύριό του. Ο τοπικός επίσκοπος Νείλος (1355-1369) μπόρεσε να διαβάσει την επιγραφή «Άγιος Φανούριος» όνομα που απουσίαζε από τα Μαρτυρολόγια και τους Συναξαριστές. Επειδή ο διοικητής του νησιού αρνήθηκε να δώσει άδεια για την αναστήλωση του ναού, ο ευσεβής επίσκοπος μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, όπου το αίτημά του ικανοποιήθηκε. Ο άγιος Φανούριος έκτοτε επιτέλεσε πολλά θαύματα, ιδιαίτερα στην εύρεση χαμένων αντικειμένων ή ζώων.

     Σύμφωνα με μια λαϊκή παράδοση διαδεδομένη στην Κρήτη, η μητέρα του αγίου ήταν μεγάλη αμαρτωλή και παρά τις προσπάθειές του ο Φανούριος δεν μπόρεσε να την μεταστρέψει. Δεν έπαυε ωστόσο να προσεύχεται με φλόγα για την σωτηρία της και όταν οι ειδωλολάτρες τον λιθοβολούσαν εκείνος ανέκραξε: «Για όσα υποφέρω, Κύριε, να είσαι αρωγός σε όσους θα προσεύχονται για την σωτηρία της μητέρας του Φανουρίου». Για τον λόγο αυτό, όταν οι πιστοί χάσουν κάποιο αντικείμενο συνηθίζουν να φτιάχνουν γλυκά που τα μοιράζουν για να συγχωρεθεί η μητέρα του αγίου.

     Τα δε υλικά που χρησιμοποιούνται για τη γνωστή και διαδεδομένη Φανουρόπιτα είναι συνήθως 7 ή 9, καθώς οι αριθμοί 7 και 9 συμβολίζουν αναγωγικά τα μυστήρια της Εκκλησίας, τις μέρες Δημιουργίας, αλλά και τα τάγματα των αγίων Αγγέλων. Πάντα, όταν την φτιάχνουν οι νοικοκυρές φροντίζουν να υπάρχει αναμμένο κερί και θυμίαμα. Έτσι ο κόπος και η διαδικασία της Φανουρόπιτας μετατρέπεται σε έναν άλλο τρόπο προσευχής, βγαλμένο μέσα από τη λαϊκή ευσέβεια που αντέχει στον χρόνο και την κριτική μομφή, προκειμένου διά μέσου της προσευχής και των ευχολογικά αγιασμένων ηδύγευστων υλικών να κατέλθει η ευλογία, η ενίσχυση, ο φωτισμός και η ειρήνη του Θεού στα σπίτια αυτών που παρασκευάζουν με αγάπη την πίτα του αγίου Φανουρίου· ο νεοφανής άγιος με την πρεσβεία του να φέρει την προκοπή στη ζωή, να φανερώσει κάποιο χαμένο ή ξεχασμένο αντικείμενο· να αποκαλύψει μια καλή και αίσια πορεία· να δωρίσει μια ευχάριστη εξέλιξη και την ποθητή γνωριμία στις κοπέλες που επιθυμούν τον γάμο· να δώσει έμφαση στη σωτήρια δύναμη και την αλλαγή που απορρέει από το μυστικό θαύμα της χαμένης μας πίστης προς τον Θεό και τους Αγίους Του.

— ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ —

Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.

Ὡς ἄστρον ἀνέτειλας,

τῇ Ἐκκλησίᾳ Χριστοῦ,

καὶ πάντας κατηύγασας,

φανερωθεὶς θαυμαστῶς,

Φανούριε ἔνδοξε·

ὅθεν τοῖς εὐφημοῦσι,

τὴν σὴν ἄθλησιν Μάρτυς,

νέμεις τῶν σῶν θαυμάτων,

τὴν σωτήριον χάριν,

πρεσβεύων τῷ Κυρίῳ,

ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

— ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ —

Ἦχος γ΄. Ἡ Παρθένος σήμερον.

Ἱερεῖς διέσωσας,

αἰχμαλωσίας ἀθέου,

καὶ δεσμὰ συνέθλασας,

δυνάμει θείᾳ θεόφρον,

ᾔσχυνας, τυράννων θράση γενναιοφρόνως·

ηὔφρανας, Ἀγγέλων τάξεις Μεγαλομάρτυς·

διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν,

θεῖε ὁπλῖτα, Φανούριε ἔνδοξε.

— ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ —

Χαίροις ὦ Φανούριε Ἀθλητά,

ὁ πᾶσι παρέχων,

τὰ αἰτήματα συμπαθῶς·

χαίροις εὐσεβούντων,

ὁ μέγας ἀντιλήπτωρ,

καὶ πάσης Ἐκκλησίας,

θεῖον ἀγλάϊσμα.

— ΕΥΧΗ —
εἰς πίτταν ἁγίου Φανουρίου

Τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν.

     Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ θαυμαστὸς ἐν τοῖς ἁγίοις σου· ὁ εἰσακούων τὰς δεήσεις καὶ ἐκπληρῶν τὰ πρὸς τὸ συμφέρον αἰτήματα ἡμῶν· εὐλόγησον τὸν ἄρτον τοῦτον, τὸν ὑπὸ τοῦ δούλου σου (δεῖνος ἢ τῶν δούλων σου τούτων) παρασκευασθέντα καὶ νῦν προσφερόμενον εἰς εὐχαριστίαν καὶ δοξολογίαν ἀνθ’ ὧν παρὰ σοῦ, τῇ μεσιτείᾳ τοῦ ἁγίου καὶ ἐνδόξου Μάρτυρός σου Φανουρίου τοῦ νεοφανοῦς καὶ θαυματουργοῦ, ἀπήλαυσαν καὶ εἰς μνημόσυνον τῶν εὐσεβῶς τελειωθέντων· καὶ τούτους μὲν ἀνάπαυσον ἐν τῇ βασιλείᾳ σου, ἡμᾶς δὲ πάντας ἐν ὑγείᾳ διατήρησον, ποιοῦντας ἐν εἰρήνῃ τὸ θέλημά σου καὶ τὴν εὐχαριστίαν ἐπὶ πᾶσι τοῖς δωρήμασί σου σοὶ ἀναφέροντας. Εἰρήνευσον τὴν ζωὴν ἡμῶν· παράσχου ἡμῖν τὰ πρὸς σωτηρίαν αἰτήματα, δωρούμενος ἡμῖν τὰ ἐπίγεια καὶ οὐράνια ἀγαθά σου, πρεσβείαις τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου, τοῦ ἁγίου καὶ ἐνδόξου Μάρτυρος Φανουρίου καὶ πάντων τῶν ἁγίων σου. 

Ἀμήν.

※

[(1) Ιερομονάχου

Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου:

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας»,

Τόμ. 12ος, Αύγουστος, σελ. 302–309,

Διασκευή από τα Γαλλικά:

Ξενοφών Κομνηνός,

Εκδόσεις «Ίνδικτος»,

Αθήναι Μάρτιος 2009.

(2) «Μικρόν Ευχολόγιον

ή Αγιασματάριον»

Έκδοσις «Αποστολικής Διακονίας»,

σελ. 378.

Αθήναι 2007¹⁷.

Επιμέλεια ανάρτησης,

επιλογή θέματος και φωτογραφιών,

πληκτρολόγηση κειμένου:

π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.