Ο ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΜ: ΜΙΑ ΦΛΟΓΕΡΗ ΠΡΟΦΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΦΛΕΓΕΤΑΙ!...

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΜ: 

ΜΙΑ ΦΛΟΓΕΡΗ ΠΡΟΦΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΦΛΕΓΕΤΑΙ!... 

[Ο Άγιος Ανδρόνικος, Αρχιεπίσκοπος του Περμ (†7 Ιουνίου 1918), δεν είναι μόνο ένας από τους νέους Ρώσους Ιερομάρτυρες αλλά ταυτόχρονα και μία από τις ευάριθμες εκκλησιαστικές μορφές που στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων –προεπαναστατικά και μετεπαναστατικά– στην Ρωσία και αγωνίστηκαν ευσυνείδητα για την Ορθόδοξη Πίστη και τον Λαό του Θεού. Ακέραιος, φιλόπονος, θαρραλέος, λόγιος και, προπάντων, «πιστὸς ἄχρι θανάτου» (Αποκ. β΄ 10), περιγράφει σε επιστολές, εγκυκλίους, κηρύγματα, άρθρα και ημερολογιακές σημειώσεις του, την ζοφερή πολιτικοκοινωνική κατάσταση της πατρίδας του, την διάβρωση μεγάλου μέρους του εκκλησιαστικού πληρώματος από τον αθεϊσμό, καθώς και την ποιμαντική ανεπάρκεια του τότε ρωσικού κλήρου όλων των βαθμίδων, πριν την καθεστωτική μεταβολή στην χώρα του.
     Σήμερα, διαπιστώνοντας πως και η δική μας πατρίδα βρίσκεται σε μία ανάλογη κρίσιμη ιστορική καμπή, σε μία εποχή που παρουσιάζει εκπληκτική αλλά συνάμα και ανησυχητική ομοιότητα με εκείνην της προεπαναστατικής Ρωσίας, θεωρήσαμε καλό να μεταφέρουμε στον παρόντα τοίχο κάποια καίρια και σημαντικά αποσπάσματα κειμένων –πραγματικά επίκαιρων, αν όχι «προφητικών»– του Αγίου Ιερομάρτυρος Ανδρόνικου.
     Ομολογουμένως, είναι να θαυμάζει κανείς για το πόσο τα ειπωμένα, πριν από ένα σχεδόν αιώνα, πατρικά του λόγια, οι εμπνευσμένες σκέψεις και οι οξύνοες ανησυχίες του, ταιριάζουν, αρμόζουν, συνυφαίνονται και «δένουν» εκπληκτικά με το τρέχον καταθλιπτικό κλίμα των ημερών μας που σαν ένα βαρύ και μολυβένιο νέφος υπερίπταται επάνω από την χώρα μας, την ζωή μας και το αύριο των παιδιών μας!
     Ο λόγος του Αγίου, λόγος άκρως δυναμικός, αφυπνιστικός, κεραυνοβόλος, ασυμβίβαστος, καθάριος, ευαίσθητος, στοργικός αλλά και ελεγκτικός, έρχεται από μακρινές εποχές ενός βυθισμένου στον χρόνο μαρτυρίου μιας άλλης ομόδοξης χώρας, ακριβώς για να συνταιριαστεί επίκαιρα με την έκρυθμη και αβέβαιη πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε καλά, μέσα μας και γύρω μας: με την καλά μελετημένη και μεθοδική προσπάθεια που γίνεται στην φτωχή –ή φτωχευμένη;– Πατρίδα μας, προκειμένου να αποδομηθούν και να εξαθλιωθούν τα πάντα μέσα σε αυτήν.
     Τα λόγια αυτού του νέου Αγίου Ιεράρχου, επομένως, ας αποτελέσουν αφορμή προβληματισμού για όλους μας και –κυρίως!– για τους ποιμένες του εμπερίστατου ποιμνίου και λαού. Ας μας παρακινήσουν σε μετάνοια, προσευχή και εργασία πνευματική. Ας μας εμπνεύσουν ένθεο ζήλο και ας μας διδάξουν πως πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε –με την βοήθεια του Θεού, πάντα!– για την αποτροπή μιας συμφοράς, όμοιας με εκείνην που γνώρισαν οι ομόπιστοι αδελφοί μας του Βορρά. Ας μας συνετίσουν, τέλος, ώστε να ζούμε, να ενεργούμε, να κινούμεθα και να αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα, πλέον, «μὴ ὡς ἄσοφοι, ἀλλ’ ὡς σοφοί· ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρόν, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι» (Ἐφεσ. ε΄ 15–16).
     Ο λόγος, λοιπόν, ανήκει εξολοκλήρου στον Άγιο Ιερομάρτυρα Ανδρόνικο:]

     «Αγαπητά μου πνευματικά παιδιά·
     Η ζωή, έχει γίνει πια τρομερή για όλους μας. Έχουμε αυτοεξευτελιστεί μπροστά σε όλους τους λαούς του κόσμου. Μας αποφεύγουν σαν την πανούκλα και, ήδη συνεννοούνται, όσο εμείς θα αλληλοτρωγόμαστε, να μοιραστούν την λατρευτή μας πατρίδα.

     Όλοι όσοι πιστεύετε στον Θεό, όλοι όσοι αγαπάτε την αγιασμένη μας πατρίδα, σας καλώ και σας ικετεύω! Πάρτε θάρρος και σταθείτε όρθιοι, υπερασπίζοντας την πίστη μας και την γη μας. Ο λαός αγρίεψε, επειδή απομακρύνθηκε από τον Θεό. Τυφλωμένοι όλοι από τον διάβολο, ξεσηκώθηκαν ο ένας εναντίον του άλλου. Βοηθήστε τους να συνέλθουν, γιατί βρισκόμαστε ήδη, όχι στην άκρη του γκρεμού αλλά στο βάθος του! Εμείς, οι ίδιοι, ρημάξαμε την πατρίδα μας! Σώστε την, όσοι βλέπετε και κατανοείτε το μέγεθος της καταστροφής!

     Και, πρώτα απ’ όλα, αδελφοί μου, ας στραφούμε όλοι με καρδιά γεμάτη συντριβή στον Θεό, που μας τιμώρησε δίκαια για όλα τα άνομα έργα μας. Πόσο φοβερό είναι να στρέφεται κανείς εναντίον του Θεού, εναντίον της Αγίας Εκκλησίας Του, εναντίον της Θείας Ιερωσύνης Του! Άμποτε να συνέλθουν όλοι οι σκοτισμένοι από τον διάβολο υβριστές της Αγίας Πίστεώς μας και να επιστρέψουν αληθινά προς τον φιλάνθρωπο Θεό, με μετάνοια και ταπείνωση! Ωστόσο, οι αληθινά πιστοί Χριστιανοί, μπορούν να συμφιλιώνουν τους ανθρώπους αυτούς με τον Κύριο. Ας καταφύγουμε στους Ναούς, ιδιαίτερα τις μέρες των Εορτών και ας ικετεύσουμε θερμά τον Κύριο να μας λυπηθεί. Το ίδιο ας κάνουμε και στα σπίτια μας, κάθε πρωΐ και κάθε βράδυ. Ας παρακινήσουμε και τα παιδιά μας και όλους τους συγγενείς μας, να ζητήσουν το έλεος του Θεού. Μόνον Εκείνος μπορεί να μας σώσει, τώρα, όπως και σε παλαιότερα δύσκολα χρόνια έσωσε τους προγόνους μας.

     Τόσα χρόνια, βιβλία, εφημερίδες, σχολεία και διάφοροι εκπρόσωποι της διανόησης και της ψευτοπροόδου, συστηματικά δηλητηρίαζαν τον λαό με μύθους και ολέθριες ιδέες, προκειμένου να θανατώσουν την πίστη του, την οποία, θεωρούσαν σαν “ξεπερασμένη δεισιδαιμονία”. Έβλεπε, λοιπόν, ο λαός μας, όλους αυτούς τους εκφραστές της σύγχρονης κουλτούρας να αντιμετωπίζουν με φανερή περιφρόνηση την Ορθόδοξη Εκκλησία. Τους έβλεπε, όταν σπάνια προσέρχονταν αυτοί στους Ναούς για κάποια πανηγυρική δοξολογία, όχι μόνον να μην προσεύχονται, αλλά να φλυαρούν ασύστολα με κάποιους άλλους από την “παρέα” τους, έχοντας απαξιωτικά τα χέρια τους πίσω. Έβλεπε ο λαός όλους αυτούς τους ανθρώπους που καμάρωναν για την “εξυπνάδα” και την “μόρφωσή” τους, να ειρωνεύονται τον κλήρο και να περιφρονούν τις εκκλησιαστικές παραδόσεις. Έβλεπε ο λαός τα ίδια τα παιδιά του να αποκόβονται –στα πρώτα κιόλας σχολικά τους χρόνια!– από την αληθινή μας ιστορία· την ιστορία, που έγραψε ο ίδιος ο λαός αυτός με τους αγώνες του και την ψυχή του. Έβλεπε ο λαός, τους δασκάλους και τις δασκάλες, να κομπάζουν επιπόλαια για την αθεΐα τους. Τα έβλεπε ο λαός, όλ’ αυτά! Όλ’ αυτά, που δεν ήταν τίποτ’ άλλο, παρά ο καρπός του ψευδώνυμου διαφωτισμού. Αυτά, λοιπόν, του κλόνισαν την πίστη, προκάλεσαν τον ηθικό ξεπεσμό, διέλυσαν την οικογένεια, κατάντησαν την νέα γενιά ένα κοπάδι μεθυσμένων ταραχοποιών.

     Αλλά, εξίσου θλιβερή είναι και η κατάσταση και στον ίδιο τον χώρο της Εκκλησίας. Από τους απόφοιτους των Θεολογικών Ακαδημιών, πολύ λίγοι χειροτονούνται ιερείς. Απ’ αυτούς, πάλι, πολύ  λίγοι, είναι καλοί ποιμένες! Και –το χειρότερο;– κανένας απ’ αυτούς δεν πάει σε χωριό! Οι περισσότεροι σπουδαστές της θεολογίας, προτιμούν να συνεχίζουν τις σπουδές τους σε κάποιο άλλο πανεπιστήμιο, παρά να αναλάβουν κάποιο ποιμαντικό έργο. Έτσι, ο λαός, αρκείται σε ιερείς χαμηλού μορφωτικού επιπέδου. Ναι. Εμείς, από την δική μας πλευρά, είμαστε πρόθυμοι να τοποθετήσουμε ακόμη και σε κάθε χωριό τέτοιους πτυχιούχους της θεολογίας! Φτάνει αυτοί οι “πτυχιούχοι” να είναι άνθρωποι πνευματικοί –πράγμα, δυστυχώς, δυσεύρετο! Να, λοιπόν, “πώς” φτάσαμε στην παρακμή του ποιμαντικού έργου, στην παραμέληση της ψυχικής καλλιέργειας του λαού! Στην κατάπτωση του κηρύγματος, στην κατάπτωση της λατρείας, στην κατάπτωση, συνεπώς, και της λαϊκής ευσέβειας.

     Ο λαός έκρινε, ότι δεν τον ωφέλησαν καθόλου όλοι αυτοί οι “σπουδαγμένοι” που κάθισαν επάνω στο σβέρκο του! Δυστυχώς, όμως, έκρινε ότι δεν τον ωφελήσαμε ούτε και εμείς: οι “πνευματικοί πατέρες” του! Και αυτό, γιατί δεν καταφέραμε να κερδίσουμε την λαϊκή ψυχή· να την κρατήσουμε κοντά μας και να την καθοδηγήσουμε σωστά. Έτσι, δεν εξοφλήσαμε το χρέος μας προς τον λαό, με τα χρήματα του οποίου σπουδάσαμε. Από ’δω ξεκινά και η οργή του εναντίον όλων των “σπουδαγμένων”.

     Περιμένετε, και εσείς, όλοι οι επίδοξοι “μεταρρυθμιστές” της Αγίας Εκκλησίας μας! Θα γίνει κι εδώ (σ’ εμάς) χωρισμός της Εκκλησίας από το Κράτος –δίχως την θέλησή μας– για να ακολουθήσει –έμμεσος ή άμεσος– διωγμός της Εκκλησίας από το, όχι απλώς άθρησκο, αλλά εντελώς αντιχριστιανικό κράτος. Είτε το θέλουμε είτε όχι, μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι καθόλου μακριά. Πρέπει, λοιπόν, να ετοιμαζόμαστε, γιατί η Πίστη μας θα δοκιμαστεί σαν σε φωτιά.

     Είμαι βέβαιος, ότι, το κοντινό μέλλον μάς επιφυλάσσει την αναρχία και το μίσος. Αλλά το κακό αυτό οφείλεται στην άθεη κουλτούρα του αιώνα μας. Πώς να μην εξεγερθεί ο λαός, αφού έριξαν από τα χέρια του κι έδιωξαν από την ψυχή του όλες τις πνευματικές αξίες με τις οποίες ζούσε και οι οποίες τον έκαναν αληθινά έναν λαό θεοφόρο; Αυτές τις αξίες τώρα τις χλευάζουν, τις πετούν στην λάσπη και τις ποδοπατούν. Και τον λαό τον έκαναν πια άρρωστο και δυστυχισμένο.

     Επιθυμώ, ειλικρινά, την πλήρη ανακαίνιση της ζωής του λαού. Αυτή όμως η ανακαίνιση, θα επιτευχθεί όχι με εξωτερική επανάσταση, αλλά με εσωτερική: με την ανακαίνιση της ψυχής. Γι’ αυτό και “θέλω” να διατηρηθεί για αρκετό καιρό ακόμα αυτό το παρόν (άθλιο και ολοκληρωτικό) καθεστώς. Έτσι, όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που πόθησαν έναν “παράδεισο” δίχως Θεό πάνω στην γη, τώρα θα απολαύσουν πλήρως και όλα τα “αγαθά” του· θα γευθούν όλη την “γλύκα” του αθεϊσμού του· και μετά όλοι αυτοί θα καταριούνται συνειδητά, σε κάθε σταυροδρόμι της πορείας τους, την απογοητευτική αθεΐα!

     Όταν όλοι αποκτήσουν αυτήν την (πικρή, αλλά σωτήρια) επίγνωση, όταν όλοι σαν ένας άνθρωπος μετανοήσουν ενώπιον του Θεού, τότε, Εκείνος θα τους ξαναδώσει την σύνεση και την βούληση. Και, τότε ακριβώς είναι που θα γνωρίσουν την αληθινή ισότητα και την αληθινή αδελφοσύνη όλων των ελεύθερων ανθρώπων μπροστά στον Κύριο. Ο Θεός, αφαίρεσε πρόσκαιρα απ’ όλον τον λαό την σύνεση και την βούληση, εξαιτίας της αποστασίας του, ώσπου αυτός να μετανοήσει. Και, όταν μετανοήσει, τότε, σιγά–σιγά θα συνέλθει, θα ξαναβρεί την πνευματική του διαύγεια, θ’ αποκτήσει δύναμη και θ’ αποτινάξει όλη αυτήν την φρίκη που έχει τυλίξει την χώρα μας.

     Πιστεύω ότι κάποτε θα μετανοήσουν όλοι όσοι τώρα, τυφλά και παράλογα, καταστρέφουν την παραδοσιακή μας ζωή. Πιστεύω ότι κάποτε θα προσπέσουν με αναφιλητά στον Σταυρωμένο Χριστό, ζητώντας την βοήθειά Του, όλοι όσοι τώρα Τον βλασφημούν με την ζωή τους. Πιστεύω ότι κάποτε θα διακονήσουν θεάρεστα τον λαό με τις πλούσιες γνώσεις τους, ταπεινωμένοι από τις θλίψεις που θα δοκιμάσουν, όλοι οι “μορφωμένοι”, όσοι προπαγάνδιζαν, τόσα χρόνια, την αθεΐα. Άμποτε να μας ξαναδώσει ο Θεός σύνεση και δύναμη! Άμποτε να επιστρέψει η ψυχή του (Ελληνικού) λαού πίσω στον Θεό του, για ν’ απαλλαγεί από τον σκοτασμό και βαδίσει προς την ζωή.

     Όλοι μας, πρέπει με καθαρή καρδιά να συνειδητοποιήσουμε την ζοφερή κατάσταση της χώρας μας και να λάβουμε μέτρα για την διόρθωσή της. Μέτρα, όχι επιδεικτικά, αλλά σοβαρά και ρεαλιστικά. Όλοι μας, πρέπει με καθαρή καρδιά να συνειδητοποιήσουμε την ευθύνη μας και να πλησιάσουμε τον λαό, που η αθεΐα τον έβγαλε από την τροχιά της αληθινής ζωής. Ας του προσφέρουμε ό,τι του χρειάζεται για να ξαναβρεί την υγεία της ψυχής του και το φως της ελπίδας του.

     Ας μιλήσουμε στην γλώσσα του, ας εισχωρήσουμε στο πνεύμα του, ας φέρουμε στην καρδιά του ειρήνη και παρηγοριά. Προπάντων, όμως, ας του ξαναδώσουμε πίσω την χαμένη του πίστη. Αφού, βέβαια, γίνουμε πρώτα εμείς οι αυθεντικοί φορείς της. Την πίστη, με την οποία, ως τώρα ζούσε αυτός ο λαός και αποκτούσε την σωτηρία του. Ας βιώσουμε και ας εμπνεύσουμε την αληθινή αδελφοσύνη και την αληθινή ισότητα που δημιουργούνται στην Λειτουργική σύναξη των πιστών, εκεί μέσα στον Ιερό Ναό. Εκεί, πλούσιοι και φτωχοί· εκεί, διάσημοι και άσημοι· εκεί, εγγράμματοι και αγράμματοι· εκεί, όλοι, είναι ίσοι μπροστά στον Θεό. Έπειτα, ας δώσουμε στον λαό την υγιή πνευματική γνώση και ας φωτίσουμε την ζωή του με το αληθινό φως: το φως της αρετής, της δικαιοσύνης, της τιμιότητας, της νηφαλιότητας.

     Πατέρες και αδελφοί!
     Σπλαχνιστείτε τον παραζαλισμένο και σκοτισμένο, αλλά –κατά βάθος– πιστό λαό μας! Βοηθήστε τον να ξεπεράσει την θανάσιμη πνευματική κρίση που περνά και να συνέλθει. Και ο λαός θα συνέλθει, μονάχα με την δική σας συμπαράσταση. Με την συμπαράσταση, την πατρική και διακριτική, για την οποία, θα σας ανταμείψει με την υιική αγάπη του και την ολόθυμη αγία υπακοή του. Εύχομαι, να μην διαψευσθεί η δική μου βαθειά πίστη σ’ αυτόν τον τρόπο εξόδου από την κρίση που όλοι ζούμε, τώρα!

     Έχω πάντα την ελπίδα ότι η (Ελλάδα) θ’ αναστηθεί με την επιστροφή της στον Θεό. Να ενθαρρύνετε τους φοβισμένους· να ημερεύετε τους αγριεμένους· να εμπνέετε ελπίδα στους απελπισμένους· να ενσταλάζετε στις ψυχές όλων τις αρχές της φωτεινής ζωής, σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Χριστού. Το έργο μας, είναι να συγκεντρώσουμε το διασκορπισμένο ποίμνιο του Χριστού, να οργανώσουμε τις ζωντανές εκκλησιαστικές δυνάμεις, τους ευσεβείς ανθρώπους κάθε ενορίας. Έτσι, οι άνθρωποι που έχουν απογοητευθεί απ’ όλα τα πολιτικά κόμματα, θα βρουν εδώ στην Εκκλησία και ανάμεσα στους πιστούς, το ασφαλές λιμάνι και την καλή ειρήνη. Έτσι, θα αναστηθεί και πάλι η ψυχή του λαού. Και θα αναστηθεί μαζί και το “σώμα” του: το υγιές κράτος.

     Ο Θεός, βοηθός σας!
     Συγχωρείστε με, εμένα τον αμαρτωλό αρχιεπίσκοπο Ανδρόνικο και προσευχηθείτε γι’ αυτόν!».

ΑΓΙΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ·
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΠΕΡΜ (1870–1918) 


[Ηγουμένου Δαμασκηνού (Ορλόφσκι): «Ιερομάρτυς Ανδρόνικος Αρχιεπίσκοπος Περμ (1870–1918) – Ένας ασυμβίβαστος Ιεράρχης», σελ. 8–10, 97–99, 101–105, 114–116, 121, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, Νοέμβριος 2011¹.]