ΔΕΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΟ
ΝΑΟ
Κυριακή 11 Ιουνίου 2000.
Βρισκόμαστε στον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδος, στη Συμφερούπολη της
Κριμαίας. Στον ναό όπου λειτουργούσε ο Άγιος Λουκάς ο Ρώσος Ομολογητής και
Ιατρός. […]
Εκεί, βρεθήκαμε για λίγο με τον αρχιδιάκονο π. Βασίλειο, συγγραφέα της
βιογραφίας του Αγίου Λουκά. Η ωραιότατη φωνή του, η τέλεια γνώση του πολύπλοκου
τυπικού είναι αιτίες για να παραμένει διάκονος εδώ και δεκατρία χρόνια. Και απ’
ό,τι φαίνεται, θα παραμείνει για πολλά ακόμη χρόνια! Αυτό όμως δεν τον
απασχολεί. Ευχαριστεί τον Θεό που τον αξιώνει να Τον διακονεί. Και Τον διακονεί
με ευλάβεια και αγάπη. Καθώς συζητούσαμε, πλησίασε ένας ακόμη ιερέας, περίπου
60 ετών.
–Είναι ο πατέρας μου, μας είπε ο π. Βασίλειος. Υπηρετεί μακριά, στο
Ντιεποπετρόφσκ. Ήλθε για τη γιορτή του Αγίου.
–Πολύ χαιρόμαστε που η ιερατική παράδοση συνεχίζεται στην οικογένειά
σας.
–Κι εγώ είμαι πολύ ευτυχής και δοξάζω τον Θεό που με αξίωσε όχι μόνο να
γίνω λειτουργός Του, αλλά να με διαδεχθούν και οι δύο γιοι μου. Έχω κι άλλο γιο
διάκονο, απάντησε ο πατέρας.
Στο μεταξύ, μια ομάδα πιστών ψάλλουν την παράκληση στον Άγιο. Μας έκανε
πολλή εντύπωση. Ύστερα από την πολύωρη λειτουργία και, παρόλο που είναι
μεσημέρι, οι άνθρωποι αυτοί δεν λένε να φύγουν από το ναό. Ρωτήσαμε γι’ αυτό
τους δύο συνομιλητές μας.
–Αυτό είναι πολύ συνηθισμένο στη χώρα μας. Παλιότερα βέβαια, πριν από
την αθεϊστική επέλαση, παρέμεναν πολύ περισσότερο, γιατί είμαστε ένας λαός
δεμένος με το ναό. Σήμερα, παρά το ότι η Εκκλησία βρέθηκε στο περιθώριο για
εβδομήντα χρόνια, η παράδοση επιβιώνει. Η λειτουργία τελειώνει, ο ιερέας μπορεί
να φεύγει, αλλά κάποιοι πιστοί δεν θέλουν να φύγουν. Αισθάνονται καλύτερα κι
από το σπίτι τους. Ψάλλουν, προσεύχονται, γονατίζουν, κάνουν μετάνοιες, βοηθούν
στην καθαριότητα του ναού. Συνεχίζουν τη λειτουργία. Δεν βιάζονται να φύγουν,
γιατί ζουν μια πνευματική έξαρση και χαρά. Και, όπως θα παρατηρήσατε στη
λειτουργία, κανείς δεν κοιτάζει το ρολόι του!
–Αυτό είναι αλήθεια. Στο δυτικό κόσμο τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το
ρολόι έχει γίνει δυνάστης. Αν ο ιερέας αργήσει λίγο τη λειτουργία, προκαλεί τη
δυσφορία. Υπάρχει κάποια προοπτική από την ιεραρχία για αλλαγές;
–Ίσως ναι. Αλλά ο λαός δεν το θέλει. Σε μας ο λαός δυσφορεί όταν κάποιος
ιερέας ξεφεύγει από το τυπικό, παραλείπει κάτι ή συντομεύει. Πολλές φορές,
ειδικά οι ηλικιωμένοι, τον διορθώνουν!
–Είναι και η ορθοστασία. Απορεί κανείς, όταν δεν είναι εξοικειωμένος,
πώς αντέχουν, ειδικά οι ηλικιωμένοι, τόσες ώρες όρθιοι.
–Ο λαός μας πιστεύει πως στην εκκλησία ερχόμαστε όχι για να
ξεκουραστούμε, αλλά για να κουραστούμε. Το βλέπουμε σα μια μικρή θυσία, σαν
άσκηση.
–Έτσι είναι. Ο ναός για τον πιστό είναι στίβος και παλαίστρα, δεν είναι
κερκίδα ούτε θέατρο. Απ’ ό,τι καταλαβαίνουμε, για τους χλιαρούς δεν υπάρχει
χώρος στις ακολουθίες σας…
–Για τους χλιαρούς, είναι κουραστικές. Αλλά για τους πιστούς το
αντίθετο. Σα να μην αισθάνονται την κούραση. Σα να μη νιώθουν τη διάρκεια του
χρόνου.
Παρατηρήσαμε πιστούς να στέκονται μόνοι τους μπροστά σε κάποια εικόνα.
Ψελλίζουν προσευχές, διαβάζουν προσευχητάρια, συνομιλούν με τους αγίους. Δεν
τους απασχολεί που τους βλέπουν άλλοι, ούτε και οι άλλοι τούς κοιτάζουν
περίεργα. Γίνεται με πολύ φυσικότητα. Ρωτήσαμε τι είδους προσευχές διαβάζουν
και αν αυτό γίνεται στο σπίτι τους.
Ο π. Βασίλειος μάς είπε:
–Η ακολουθία που είναι πολύ αγαπητή, είναι ο Ακάθιστος Ύμνος (οι
«Χαιρετισμοί»). Όσες ακολουθίες αγίων υπάρχουν, υπάρχει απαραιτήτως και η
ακολουθία των Χαιρετισμών του. Όμως γενικά διαβάζονται και οι άλλες ακολουθίες.
Το ίδιο γίνεται και στα σπίτια των πιστών.
Το παραδοσιακό ρωσικό σπίτι είχε απαραιτήτως το εικονοστάσι σε μια
γωνιά. Υπήρχαν πολλές εικόνες, το καντήλι μόνιμα αναμμένο και δίπλα μπουκάλια
με λάδι και αγιασμένο νερό από διάφορα προσκυνήματα. Εκεί προσευχόταν η
οικογένεια. Και όταν ερχόταν κάποιος επισκέπτης, θα τον πέρναγαν πρώτα από το
εικονοστάσι. Σταυροκοπιόταν αυτός εκεί και έπειτα τον κέρναγαν. Βεβαίως, και
αυτή η ωραία συνήθεια δοκιμάστηκε σκληρά. Στην περίοδο των διωγμών οι
περισσότεροι έκρυβαν τις εικόνες πίσω από έπιπλα ή άλλα κάδρα. Φοβούνταν τις
επιπτώσεις, αλλά και τη βεβήλωση. Πάντως μέχρι και σήμερα, αν και σε μικρότερο
βαθμό, η συνήθεια αυτή δεν εξέλιπε. Οι πιστοί αγαπούν πάρα πολύ τις εικόνες και
τις ευλαβούνται.
Ορισμένοι πιστοί πλησίασαν τους ιερείς για να ασπαστούν τα χέρια τους.
Μαζί τούς έδιναν χαρτιά με ονόματα και χρήματα. Θέλησαν να επιστρέψουν τα
χρήματα.
Ο π. Βασίλειος χαμογέλασε και μας είπε:
–Μην επιμένετε. Δεν θα τα πάρουν πίσω. Το θεωρούν υποχρέωσή τους.
Πιστεύουν ότι η προσευχή σας, για να εισακουστεί από τον Θεό, θα πρέπει να
συνοδεύεται από τις δικές τους θυσίες. Και να ξέρετε, ότι οι περισσότεροι σάς
το δίνουν από το υστέρημά τους. Γι’ αυτό και βλέπετε, παρ’ όλη τη φτώχεια του
κράτους και των πολιτών, οι εκκλησίες επισκευάζονται, ενώ κτίζονται ακόμη και
καινούργιες. Και όλ’ αυτά, από το δίλεπτο της χήρας του Ευαγγελίου (βλ. Μάρκ.
12, 41–44· Λουκ. 21, 1–4)…
※
[Κέντρο Νεότητας Θηβών:
«Ταξιδεύοντας στη χώρα του Δνείπερου
(Ουκρανία – Κριμαία)»,
Κείμενο του π. Νεκτάριου Αντωνόπουλου
(τώρα, Μητροπολίτου Αργολίδας),
κεφ. 3ο, σελ. 247–250,
Εκδόσεις «Ακρίτας», Ιούνιος 20021.]
※
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου