ΟΙ ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΟΙ

ΟΙ ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΟΙ

     «Οι Άγιοι, έκαναν μεγαλύτερο αγώνα για να κρύψουν την αρετή τους, παρά για να την αποκτήσουν. Ξέρετε τι έκαναν οι διά Χριστόν Σαλοί; Ξέφευγαν πρώτα από την υποκρισία του κόσμου και έμπαιναν μετά στον χώρο της ευαγγελικής αλήθειας. Αλλά, και αυτό δεν τους έφτανε· γι’ αυτό προχωρούσαν στην αγία υποκρισία για την αγάπη του Χριστού. Ύστερα, δεν τους απασχολούσε ό,τι κι αν τους έκαναν, ό,τι κι αν τους έλεγαν οι άλλοι. Χρειάζεται όμως πολύ μεγάλη ταπείνωση για να το κάνεις αυτό. Ενώ ένας κοσμικός άνθρωπος, αν του πει καμμιά κουβέντα ο άλλος, θίγεται. Ή, αν δεν τον επαινέσει για κάτι που κάνει, στενοχωριέται. Ενώ, αυτοί οι Σαλοί, χαίρονταν όταν οι άνθρωποι είχαν “χαλασμένο” λογισμό γι’ αυτούς.

     Παλιά, υπήρχαν Πατέρες που έκαναν ακόμη και τον δαιμονισμένο, για να κρύψουν την αρετή τους και για να “χαλάσουν” οι άλλοι τον καλό λογισμό που είχαν γι’ αυτούς.

     Όταν ήμουν στην Μονή Φιλοθέου (1956–1958), που ήταν τότε Μοναστήρι ιδιόρρυθμο (σημ.: Ιδιόρρυθμο Μοναστήρι, λέγεται εκείνο το Μοναστήρι στο οποίο οι μοναχοί του, δεν έχουν κοινή Τράπεζα και κοινές Ακολουθίες και ιδιορρυθμούν· ζουν και πορεύονται την μοναχική τους οδό κατά μόνας), ήταν ένας Πατέρας που ασκήτευε προηγουμένως στην Βίγλα (σημ.: η έρημος της Βίγλας, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της χερσονήσου του Άθωνα). Αυτός, μόλις κατάλαβε ότι οι Πατέρες, εκεί, είχαν πάρει μυρωδιά την άσκησή του και την πνευματική του προκοπή, έφυγε με την ευλογία του Πνευματικού του. “Άντε”, τους είπε, “βαρέθηκα να τρώω εδώ πέρα μουχλιασμένο παξιμάδι. Θα πάω σε κανένα ιδιόρρυθμο, να τρώω και κρέας, να ζήσω σαν άνθρωπος! Χαμένο τό ’χω, να μείνω εγώ εδώ;!”. Και έτσι, ήρθε στην Μονή Φιλοθέου και έκανε τον δαιμονισμένο.

     Άκουσαν οι παραδελφοί του (σημ.: Παραδελφοί, λέγονται οι μοναχοί μιας Μοναστηριακής, Σκητιώτικης ή Καλυβιώτικης Συνοδ(ε)ίας, οι οποίοι έχουν λάβει την Μοναχική Κουρά από τον ίδιο Γέροντα) ότι δαιμονίσθηκε και έλεγε ο ένας τον άλλον: “Κρίμα, ο καημένος! Δαιμονίσθηκε! Εμ, επόμενο ήταν να δαιμονισθεί. Έφυγε από ’δω, γιατί βαρέθηκε το μουχλιασμένο παξιμάδι. Και πήγε σε ιδιόρρυθμο, για να τρώει κρέας!”.

     Αυτός ο υποκριτικά δαιμονισμένος, τι έκανε; Παραπάνω από είκοσι πέντε χρόνια, ούτε μαγείρευε, ούτε κοιμόταν. Όλη την νύχτα γύριζε στους διαδρόμους μ’ ένα φανάρι, για να μην κοιμάται. Όταν κουραζόταν, ακουμπούσε λίγο στον τοίχο και, μόλις τον έπαιρνε ο ύπνος, πετιόταν, έλεγε για λίγο ψιθυριστά την Ευχή (το: “Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με”) και, μετά, την συνέχιζε νοερά. Καμμιά φορά, του ξέφευγε και ακουγόταν η ευχή. Όταν συναντούσε κανέναν αδελφό, του έλεγε: “Εύχου!... Εύχου, να φύγει το δαιμόνιο!...”. Έτσι, όλοι τον είχαν για δαιμονισμένο. Ένα μικρό καλογέρι, ήρθε και μου είπε μια μέρα: “Άντε, τον δαιμονισμένο!”. Του είπα: “Μη το λες, αυτό! Αυτός έχει πολλή αρετή, αλλά κάνει τον δαιμονισμένο”. Μετά, τον είχε σε ευλάβεια.

     Όταν πέθανε, τον βρήκαν οι Πατέρες να κρατάει στα χέρια του ένα χαρτί, στο οποίο είχε γράψει το όνομα κάθε αδελφού και, δίπλα, ένα παρατσούκλι για να διώξει –και πεθαμένος ακόμη!– και τον παραμικρό καλό λογισμό που μπορεί να είχε κάποιος γι’ αυτόν. Τελικά, ευωδίασε! Βλέπεις, αυτός πήγε να κρυφθεί· αλλά η Χάρις του Θεού τον πρόδωσε! Γι’ αυτό, δεν πρέπει να βγάζει κανείς συμπεράσματα για έναν άνθρωπο από αυτό που φαίνεται, εάν δεν μπορεί να διακρίνει αυτό που κρύβεται.

     Ο διά Χριστόν Σαλός, αυτός που κάνει τον βλαμμένο, έχει το περισσότερο μυαλό απ’ όλους τους φιλοσόφους του κόσμου· διότι, οι μεν φιλόσοφοι ξεγελιούνται από τον μάταιο κόσμο και τις δόξες του, ο δε Σαλός κατόρθωσε να κοροϊδέψει όλη την ματαιότητα του κόσμου και να ζει στην πραγματικότητα, κρυμμένος μέσα στην αγία υποκρισία· δηλαδή ξέφυγε από την υποκρισία του κόσμου και μπήκε στον χώρο της αληθείας. Όταν είδε ότι για τον εαυτό του η ειλικρίνεια δεν τον συνέφερε, προχώρησε στην αγία υποκρισία, για να διατηρήσει τον πνευματικό του θησαυρό.

     Οι διά Χριστόν Σαλοί δεν έχουν μέσα τους κενό, αλλά ξεχείλισμα από το πολύ γέμισμα της αγάπης του Θεού. Είναι μεγάλοι Άγιοι. Λένε μεν “μπανταλομάρες” (=κουταμάρες, βλακείες), αλλά στην πραγματικότητα λένε σωστές συμβουλές με πολύ βάθος. Έχουν πολύ μεγάλη ταπείνωση· δεν λογαριάζουν καθόλου τον εαυτό τους. Γι’ αυτό και ο Θεός τούς αξιώνει να γνωρίσουν τα θεία μυστήρια και να αποκτήσουν πολλά χαρίσματα. Οι ταπεινοί και αφανείς ήρωες του Χριστού, είναι οι εξυπνότεροι του κόσμου· διότι κατορθώνουν να φυλάσσουν τον πνευματικό τους θησαυρό στο θησαυροφυλάκιο του Θεού. 

     Πριν από λίγα χρόνια έβλεπες στα Κοινόβια μια κατάσταση Λαυσαϊκού. Έβρισκες και πλανεμένους και διά Χριστόν Σαλούς και μοναχούς με διορατικό χάρισμα και με ιαματικά χαρίσματα. Σήμερα, ούτε με διορατικό χάρισμα βρίσκεις, ούτε με ιαματικά χαρίσματα, ούτε διά Χριστόν Σαλούς! Εμείς έχουμε την άλλη σαλάδα· την σαλάδα του κόσμου. Γίναμε όλοι μας “εγκέφαλοι”· γι’ αυτό και παλαβώσαμε. Μπήκε πολλή κοσμική λογική και αυτή η πολλή λογική κατέστρεψε τα πάντα. Και το κακό είναι που δεν το καταλαβαίνουμε.

     Μακάριοι, όσοι κατόρθωσαν να ζουν στην αφάνεια και απέκτησαν μεγάλες αρετές και δεν απέκτησαν ούτε και μικρό όνομα.

     Μακάριοι, όσοι κατόρθωσαν να κάνουν τον παλαβό και, με αυτόν τον τρόπο, προφύλαξαν τον πνευματικό τους πλούτο.

     Μακάριοι, όσοι έχουν γεννηθεί τρελλοί και θα κριθούν και ως τρελλοί· και, έτσι, θα εισαχθούν στον Παράδεισο χωρίς διαβατήριο.

     Μακάριοι και τρις μακάριοι, είναι εκείνοι οι πολύ γνωστικοί που κάνουν τον τρελλό για την αγάπη του Χριστού και κοροϊδεύουν όλη την ματαιότητα του κόσμου, που η διά Χριστόν αυτή τους τρέλλα και σαλότητα αξίζει περισσότερο απ’ όλη την γνώση και την σοφία των σοφών όλου του κόσμου τούτου.

     Παρακαλώ, να μου δώσει ο Θεός –ή μάλλον, να μου πάρει– το λίγο μυαλό μου, για να μου εξασφαλίσει έστω με τον τρόπο αυτόν τον Παράδεισο, με το να με κρίνει ως τρελλό. Ή, να με τρελλάνει με την αγάπη Του, για να βγω έξω από τον εαυτό μου, έξω από την γη και από την έλξη της γης, διότι αλλιώς δεν έχει νόημα η ζωή μου.

     Παλιά που υπήρχαν οι διά Χριστόν Σαλοί, υπήρχαν ελάχιστοι τρελλοί στον κόσμο. 
     Μήπως θα πρέπει να παρακαλέσουμε τους διά Χριστόν Σαλούς να κάνουν καλά τους φύσει σαλούς και να αναδειχθούν πάλι δια Χριστόν Σαλοί;…».  

ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΪΣΙΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ

(1924–1994)

※

[Α΄. Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου: «Λόγοι»·

(1) Τόμ. Α΄: «Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο»,

σελ. 279, Δεκέμβριος 1998²·

(2) Τόμ. Β΄: «Πνευματική αφύπνιση», 

σελ. 337–338, Νοέμβριος 1999¹·

(3) Τόμ. Γ΄: «Πνευματικός αγώνας», σελ. 82–84, Μάϊος 2001¹·

(4) Τόμ. Ε΄: «Πάθη και αρετές», 

σελ. 193–194, Δεκέμβριος 2006¹·

(5) «Επιστολές», βλ. Επιστολή Ε΄ και Στ΄,

σελ. 215, 230, 235, Αύγουστος 1994¹·

εκδόσεις Ιερού Ησυχαστηρίου

«Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος»,

Σουρωτή Θεσ/νίκης.

Β΄. Η φωτογραφία, από την «Αγιορειτική Φωτοθήκη»:

ο Μοναχός Τρύφων· Εκκλησιαστικός

στο Ναό του Πρωτάτου στις Καρυές (1967).]

※