Η ΑΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΣ ΕΥΦΗΜΙΑ

Η ΑΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΣ ΕΥΦΗΜΙΑ

     Η αγία Ευφημία έζησε επί Διοκλητιανού (284-305). Βλαστός πλουσίων και ευσεβών γονέων της Χαλκηδόνος, του συγκλητικού Φιλόφρονος και της Θεοδοσιανής, γαλουχήθηκε με την Πίστη του Χριστού. Την εποχή του μεγάλου διωγμού (303), όταν σε κάποια εορτή ο ανθύπατος της Ασίας Πρίσκος πρόσταξε επί ποινή θανάτου όλοι οι κάτοικοι της επαρχίας να παρουσιασθούν στην Χαλκηδόνα για να θυσιάσουν στον εκεί τιμώμενο θεό Άρη, οι χριστιανοί σχημάτισαν μικρές ομάδες και, άλλοι μεν κρύβονταν σε απομονωμένες οικίες, ενώ άλλοι κατέφευγαν στις ερημιές, για να διασωθούν από τον τύραννο και να διαφυλάξουν την Πίστη τους.

     Ένας τέτοιος όμιλος ήταν και αυτός της αγίας Ευφημίας, που απαρτιζόταν από σαράντα εννέα χριστιανούς. Μεταξύ αυτών η αγία έλαμπε με τις αρετές και την σοφία της σαν λαμπρότατο άστρο. Γρήγορα όμως τους ανακάλυψαν και τους οδήγησαν ενώπιον του ανθύπατου, ο οποίος κατ’ αρχάς αποπειράθηκε να τους παρασύρει στην ασέβεια με κολακείες και υποσχέσεις γήινων απολαύσεων. Αλλά ο ιερός συνασπισμός, εμπνεόμενος και καθοδηγούμενος από την Ευφημία, του απάντησε: «Εμείς, ανθύπατε, θεωρούμε μεγάλη ντροπή, ενώ λάβαμε από τον Θεό νου και φρένες, να λατρεύουμε άφωνα και κωφά ξόανα και να αρνηθούμε τον μόνον αληθινό Θεό, τον ποιητή του ουρανού και της γης. Οι τιμωρίες που επισείεις εναντίον μας μάλλον θα μας φανούν ελαφρές και όχι αρκετές για ένα τέλειο μαρτύριο. Δοκίμασε όμως, για να γνωρίσεις την δύναμη του Θεού μας!».

     Οι λόγοι αυτοί άναψαν την οργή του τυράννου και επί δεκαεννέα ημέρες βασάνιζε καθημερινώς τους μάρτυρες. Επειδή τους έβλεπε στερεούς στην Πίστη του Χριστού, τους μεν άλλους αγίους έριξε στην φυλακή, την δε Ευφημία, ως προεξάρχουσα της ομάδος, παρέδωσε στους δημίους, για να συντρίψουν το σώμα της με σιδερένιους τροχούς. Την ώρα του μαρτυρίου η Ευφημία επικαλέσθηκε την βοήθεια του Θεού και ευθύς θείος άγγελος εμφανίσθηκε, την έλυσε από τους τροχούς και της θεράπευσε τις πληγές.

     Ενώ η αγία επρόκειτο να ριφθεί μέσα σε αναμμένη κάμινο, της οποίας οι φλόγες είχαν υψωθεί σαράντα πέντε πήχεις, οι δήμιοι Σωσθένης και Βίκτωρ έβλεπαν λευκοφόρους άνδρες να στέκονται δίπλα της και να σκορπίζουν τις φλόγες. Για τον λόγο αυτό αμέσως παραιτήθηκαν και οι δύο από το έργο τους, ομολόγησαν στον Πρίσκο την δύναμη του αληθινού Θεού και καταδικάσθηκαν σε θάνατο διά θηρομαχίας. Όταν οι νέοι δήμιοι έριξαν την αγία στην κάμινο, το πυρ χύθηκε έξω και τους κατέκαυσε, η δε μάρτυς εξήλθε αβλαβής.

     Πνέοντας μένεα ο ανθύπατος, πρόσταξε να την ρίξουν σε μεγάλο λάκκο ύδατος γεμάτο με σαρκοβόρα θηρία της θαλάσσης, για να την κατασπαράξουν. Η αγία έκανε τότε επάνω της το σημείο του σταυρού και μόνη της πήδησε στο νερό, τα δε θηρία, χωρίς να την πειράξουν, την πήραν στα νώτα τους. Αν και κατεπλάγη ο τύραννος από τα γενόμενα, δεν υπεχώρησε. Αντίθετα, διέταξε να την ραβδίσουν άσπλαχνα, να τεμαχίσουν το σώμα της με κοφτερά πριόνια και να το κατακαύσουν σε πυρωμένα τηγάνια. Θεία δύναμη όμως εξουδετέρωσε την ενέργεια των τιμωρητικών οργάνων, και η μάρτυς παρέμεινε και πάλι αβλαβής.

     Οργισμένος ο θεομάχος Πρίσκος και αμετάθετος από την πλάνη του, εξαπέλυσε εναντίον της στο στάδιο τέσσερα λιοντάρια και τρεις αρκούδες, τα οποία την πλησίασαν και καταφίλησαν τα πόδια της. Ένα απλό δήγμα (δαγκωματιά) όμως μιας αρκούδας έγινε σε λίγο αφορμή να εκδημήσει η αγία προς τον Κύριο.

     Μεγάλος σεισμός δόνησε τότε την πόλη και οι γονείς της μεγαλομάρτυρος Ευφημίας βρήκαν ευκαιρία να λάβουν το μαρτυρικό της σώμα και να το ενταφιάσουν κοντά στην Χαλκηδόνα. Μετά την κατάπαυση του διωγμού, οι χριστιανοί απόθεσαν το τίμιο λείψανό της σε λάρνακα και το κατέθεσαν στην μεγαλοπρεπή βασιλική που ανήγειραν προς τιμήν της επάνω στον τάφο της. Στον ναό αυτό το 451 συνήλθε η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος, κατά την οποία συνέβη και το θαύμα της απορρίψεως του τόμου των αιρετικών, που μνημονεύεται στις 11 Ιουλίου.

     Το ακέραιο λείψανό της, που από αιώνες προσείλκυε πλήθος προσκυνητών, μεταφέρθηκε το έτος 616 στην Βασιλεύουσα, λόγω της απειλής των Περσών, και βρίσκεται σήμερα στον ναό του Αγίου Γεωργίου, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

—ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος γ΄. Τὴν ὡραιότητα.

     Τῷ θείῳ ἔρωτι, λαμπρῶς ἀθλήσασα, εἰς ὀσμὴν ἔδραμες, Χριστοῦ πανεύφημε, οἶα νεᾶνις παγκαλής, καὶ Μάρτυς πεποικιλμένη· ὅθεν εἰσελήλυθας, εἰς παστάδα οὐράνιον, κόσμῳ διανέμουσα, ἰαμάτων χαρίσματα, καὶ σώζουσα τοὺς σοὶ ἐκβοῶντας· χαίροις θεόφρον Εὐφημία.

—ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος γ΄. Θείας πίστως.

     Λίαν εὔφρανας, τοὺς Ὀρθοδόξους, καὶ κατῄσχυνας, τοὺς κακοδόξους, Εὐφημία Χριστοῦ καλλιπάρθενε· τῆς γὰρ Τετάρτης Συνόδου ἐκύρωσας, ἃ οἱ Πατέρες καλῶς ἐδογμάτισαν. Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

—ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

Ἦχος δ΄. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.

     Ἐν τῇ ἀθλήσει σου καλῶς ἠγωνίσω, καὶ μετὰ θάνατον ἡμᾶς ἁγιάζεις, ταῖς τῶν αἱμάτων σου βλύσεσι Πανεύφημε· ὅθεν σου τὴν κοίμησιν, τὴν ἁγίαν τιμῶμεν, πίστει παριστάμενοι, τῷ σεπτῷ σου λειψάνῳ, ἵνα ῥυσθῶμεν νόσων ψυχικῶν, καὶ τῶν θαυμάτων, τὴν χάριν ἀντλήσωμεν.

 —ΕΤΕΡΟΝ ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

Ἦχος β΄.

     Ἀγῶνας ἐν ἀθλήσει, ἀγῶνας ἐν τῇ πίστει, κατεβάλου θερμῶς, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Νυμφίου σου. Ἀλλὰ καὶ νῦν, ὡς τὰς αἱρέσεις, καὶ ἐχθρῶν τὸ φρύαγμα, ἐν τοῖς ποσὶ τῶν βασιλέων ἡμῶν, ὑποταγῆναι πρέσβευε, διὰ τῆς Θεοτόκου, ἡ ὑπὸ ἑξακοσίων τριάκοντα, θεοφόρων Πατέρων, τὸν Ὅρον λαβοῦσα, καὶ φυλάττουσα πανεύφημε.

—ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ—

     Εὔφημόν σοι αἶνον καὶ ἱερόν, πανεύφημε Μάρτυς, ἀναμέλπομεν εὐπρεπῶς· σὺ γὰρ Εὐφημία, ἐμπρέψασα εὐφήμως, τῷ Λόγῳ ἐδοξάσθης, ὡς καλλιπάρθενος.

—ΕΤΕΡΟΝ ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ—

     Πίστιν βεβαιοῦσα τὴν ἀληθῆ, δι’ ἣν Εὐφημία, σφαγιάζῃ ἀθλητικῶς, ἐν ἀγκάλαις φέρεις, τὸν Τόμον τῶν Πατέρων, ποσὶ δὲ ἀποῤῥίπτεις, τὸν τῆς αἱρέσεως.

※

[ Ιερομονάχου Μακαρίου

Σιμωνοπετρίτου:

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας»·

Τόμ. 1ος (Σεπτέμβριος),

σελ. 207–208.

Διασκευή από τα Γαλλικά:

Ιερό Κοινόβιο

Ευαγγελισμού της Θεοτόκου,

Ορμύλια Χαλκιδικής.

Εκδόσεις «Ίνδικτος»·

Αθήναι, Φεβρουάριος 2011².

Επιμέλεια ανάρτησης:

π. Δαμιανός. ]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.