Η ΑΠΙΣΤΙΑ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

Η ΑΠΙΣΤΙΑ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

1. Ο Ιερός Χρυσόστομος

υφαίνοντας την εισαγωγή του λόγου

    

     Σας υποσχέθηκα να φανερώσω (στην αγάπη σας κάποια κεκαλυμμένα σημεία που αφορούν) την απιστία του Θωμά· ήρθα, λοιπόν, τώρα να εκπληρώσω την υπόσχεσή μου. Παρακαλέστε κι εσείς τον Απόστολο να βάλει στα χείλη μου το άγιο δεξί Του χέρι, αυτό με το οποίο αυτός άγγιξε (τότε) την πλευρά του Δεσπότη και να δώσει δύναμη στη γλώσσα μου, ώστε να σας εξηγήσω αυτά που ποθείτε να μάθετε. Κι εγώ, πάλι, με τις πρεσβείες του Αποστόλου και Μάρτυρος Θωμά παίρνω θάρρος και κηρύττω, ότι, (τόσο) η πρώτη αμφιβολία (και απιστία) του (όσο) και η κατοπινή δεύτερη ομολογία του, είναι της Εκκλησίας βάση και θεμέλιο. Επίσης, ήταν και έργο της θείας οικονομίας, ώστε (ακόμη και) η απουσία του μαθητή, όταν ο Χριστός «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν» παρουσιάστηκε στους μαθητές Του το βράδυ της Ανάστασης (Ιωάν. 20, 19–24), να προξενήσει περισσότερη βεβαιότητα και ασφάλεια (στις ψυχές μας). 

     Γιατί, αν ήταν τότε παρών ο Θωμάς, ασφαλώς και (ο ίδιος) δε θα αμφέβαλλε· κι αν δεν αμφέβαλλε, δε θα ερευνούσε με λεπτομέρεια· κι αν δεν ερευνούσε, δε θα ψηλαφούσε· κι αν δεν ψηλαφούσε, δε θα διακήρυττε τον Κύριο και Θεό· κι αν δεν ομολογούσε σαν Κύριο και Θεό, τον Χριστό, δε θα διδασκόμασταν (τώρα κι εμείς) να Τον υμνούμε σαν Κύριο και Θεό. Ώστε λοιπόν, (ακόμη) και απών ο Θωμάς, μάς καθοδήγησε προς την αλήθεια (των πραγμάτων). Αλλά και όταν ήρθε (και εμφανίστηκε) αργότερα, μας έκανε σταθερότερους στην πίστη μας.
     Μ’ ευχαρίστηση σ’ ακούω, (Απόστολε) Θωμά, να λες πολλές φορές· «Αν δε δω στα χέρια Του το σημάδι από τα καρφιά, αν δε βάλω το δάχτυλό μου στο σημάδι από τα καρφιά, και αν δε βάλω το χέρι μου πάνω στην πλευρά Του, δεν πρόκειται να πιστέψω!» (Ιωάν. 20, 25). (Και, σ’ ακούω μ’ ευχαρίστηση), γιατί, ενώ εσύ απιστείς, εγώ διδάσκομαι (από σένα) να πιστεύω· ενώ εσύ σκάβεις με τη σκαπάνη (του λόγου) των χειλιών σου το θείο Σώμα, εγώ θερίζω, δίχως κόπο, τον (πνευματικό) καρπό και συνάγω (από αυτόν) για δική μου ωφέλεια.

2. Ο Απόστολος Θωμάς 

προς τους υπόλοιπους Μαθητές

     «Αν δε δω με τα ίδια μου τα μάτια (εκείνα) τα αυλάκια που όργωσαν οι δυσσεβείς στ’ άγια Του χέρια, ποτέ δε θα συμφωνήσω με τα λόγια σας, (συμμαθητές και συναπόστολοί μου!)· αν δε βάλω το ίδιο το δάχτυλό μου πάνω στο ίδιο Του το σημάδι, δε θα δεχτώ (το χαρμόσυνο νέο, που είναι) το Ευαγγέλιο (της Ανάστασης). Θα κηρύξω (απλά) στους ανθρώπους τα θαύματα του Διδασκάλου· (αλλά), πώς λοιπόν εκείνα που εγώ δεν είδα με τα μάτια μου, να τα πω με λόγια; Πώς να πείσω τους άπιστους να πιστέψουν σ’ εκείνα, που ούτε κι εγώ ο ίδιος δεν (είδα και δεν) παρακολούθησα; Θα πω στους Ιουδαίους και στους Έλληνες ότι είδα (μεν) τον Δεσπότη μου να σταυρώνεται· (αλλά να πω) ότι δεν είδα Αυτός ν’ ανασταίνεται, αλλά ότι (απλά) το άκουσα; Και, ποιος απ’ αυτούς (μετά), δε θα κοροϊδέψει τα λόγια μου και δε θα περιφρονήσει το κήρυγμά μου; Γιατί, άλλο πράγμα είναι το ν’ ακούσεις κι άλλο πράγμα το να δεις!». 

     Μετά από οχτώ μέρες ήρθε πάλι ο Κύριος στους μαθητές Του και είπε: «Ειρήνη σ’ εσάς! Ύστερα, (γυρίζει και) λέει στον Θωμά· “Φέρε το δάχτυλό σου εδώ σ’ Εμένα και δες τα χέρια Μου!”». Και, δεν περίμενε ο Δάσκαλος να προσέλθει και να πλησιάσει ο μαθητής Του, παρά μονάχα τράβηξε ο Ίδιος το δουλικό χέρι προς Αυτόν.

3. Ο Αναστάς Χριστός 

προς τον Απόστολο Θωμά

     «Άκουσα, Θωμά, ενόσω ήμουν απών σαν άνθρωπος αλλά παρών σαν Θεός, αυτά που είπες στους αδερφούς σου· ήμουν παρών με τη Θεότητά Μου και χωρισμένος από σας κατά την ανθρώπινη φύση Μου. Δεν είπες εσύ, ότι, “εάν δε δω στα χέρια Του το σημάδι από τα καρφιά, δεν πρόκειται να πιστέψω”; Γι’ αυτά, (λοιπόν, τα λόγια που είπες), Εγώ ξαναήρθα· για (όλα) αυτά ακριβώς που εσύ αμφιβάλλεις· για σένα, τον ένα, ήρθα κοντά σου, Εγώ, που για το περιπλανώμενο πρόβατο κατέβηκα από τον ουρανό, χωρίς βέβαια να εγκαταλείψω τα ουράνια. Ανέχομαι το περίεργο δάχτυλο, όπως ανέχτηκα και τα καρφιά· υπομένω την περιέργεια αυτού που Με αγαπά, όπως υπέμεινα και την κακομεταχείριση αυτών που Με μισούν· όταν Με σταύρωναν οι εχθροί Μου Εγώ δεν αγανάκτησα, και δε θα σηκώσω τώρα τη δική σου (καλοπροαίρετη) έρευνα;

     Φέρε εδώ σ’ Εμένα το δάχτυλό σου και δες τα χέρια Μου, που τραυματίστηκαν για χάρη σας για να θεραπευτούν τα τραύματα των ψυχών σας. Κοίταξε τα χέρια Μου και συλλογίσου μέσα σου, τί από τα δύο να συμβαίνει (άραγε;): είμαι Εγώ που σταυρώθηκα με τη θέλησή Μου ή μήπως είμαι κάποιος άλλος; 

     Κοίταξε τα χέρια Μου, τα οποία άφησα να έχουν (πάνω τους) τα σημάδια της Ιουδαϊκής μανίας, έτσι ώστε, όταν αδιάντροπα, όπως συνήθως οι Ιουδαίοι, κατά τη Μέρα της Κρίσης Μού πουν: “εμείς δε σταυρώσαμε Εσένα, Δέσποτα!”, να δείξω (τότε) στους εχθρούς τα χέρια Μου μ’ αυτή τους τη μορφή (δηλ., με τα σημάδια των καρφιών) και με τούτη την εμφάνιση των χεριών Μου να καταντροπιάσω τα πρόσωπά τους. Κοίταξε, λοιπόν, τα χέρια Μου και την αλήθεια της Ανάστασής Μου να μη τη νομίζεις ότι είναι καμιά φαντασία.

     Κράτησέ τα, αυτά τα χέρια, σαν ομήρους της αναγέννησής σας· κρατήστε αυτά τα χέρια, σαν ενέχυρα της δικής σας ανάστασης· κράτησε αυτά τα χέρια, σα μια άγκυρα (σα θα πέσεις μέσα) στο βυθό του άδη (της απιστίας και της απόγνωσης)· μη φοβηθείς καμιά χειμωνιά του βίου· μη τρομάξεις μπροστά σε καμιά κοσμική ζάλη. Πλέε με θάρρος στο πέλαγος της ζωής· πλέε προσβλέποντας, σα σε κάποιο λιμάνι, τον ουρανό· πλέε φοβούμενος μονάχα το ναυάγιο της αρνήσεώς Μου· πλέε περιγελώντας τον θάνατο σα να είναι ήδη νεκρός.

     Και φέρε και το χέρι σου και βάλτο πάνω στην πλευρά Μου, για να έχεις (κατόπιν δύναμη) ν’ αγωνίζεσαι γι’ αυτή (την πλευρά)· για να μπορείς να λες (μετά και) σ’ αυτούς που πολεμούν την αλήθεια, ότι, μετά την Ανάστασή Μου, και Με είδες και Με αναγνώρισες και με ακρίβεια Με ψηλάφισες.

     Για σένα, Θωμά, άφησα αυτή την πλευρά, έτσι, σημαδεμένη! Επειδή, σα Θεός, προγνώριζα ότι θα θελήσεις, έτσι να τη δεις, ώστε με τα ίχνη του Πάθους της Σαρκός Μου που θα δεις, να θεραπεύσεις το πάθος της δικής σου ψυχής. Μη γίνεσαι (πλέον) άπιστος, αλλά πιστός· γίνε (πιστός Μου) απόστολος· (κατά πάντα) άξιος της Θεότητάς Μου!». 

     Αφού, λοιπόν, ο Θωμάς άγγιξε τα Δεσποτικά χέρια και είδε και τη θεία πλευρά κι αφού είδε όσα αυτός πεθύμησε, περιχαρής μετά ανύμνησε: 

     «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου!».

ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ΨΗΓΜΑΤΑ ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΥ

Αυτός ο Απόστολος Θωμάς κήρυξε το λόγο του Ευαγγελίου 

στους Πάρθους και στους Μήδες, στους Πέρσες και στους Ινδούς. 

Συνελήφθη από τον βασιλιά Μισδαίο 

επειδή κατήχησε και βάπτισε το γιο του 

που λεγόταν Αζάνης καθώς και τη γυναίκα του την Τερτία, 

μαζί και τις κόρες τους Μυγδονία και Νάρκα. 

Αρχικά φυλακίστηκε· 

έπειτα παραδόθηκε σε πέντε στρατιώτες 

οι οποίοι τον ανέβασαν πάνω σ’ ένα όρος, 

κατατρυπώντας το αποστολικό του σώμα. 

Και έτσι ο μέγας Απόστολος έφυγε προς τον Κύριό του. 

Λέγεται ότι ο Απόστολος Θωμάς, 

όχι μόνο πήγε μέχρι την Ινδία, 

αλλά προχώρησε και μέχρι την ανατολικότατη Κίνα (ή Σίνα). 

Γι’ αυτό και διαβάζουμε στη Γεωγραφία 
του Φατζέα (Γεωργίου· 1722-1768) ότι, 

σ’ αυτόν τον πολυθρύλητο και πολυτίμητο Πύργο της Κίνας 

(ο οποίος είναι χτισμένος από πάνω μέχρι κάτω 
με φαρφουρένια [=γυάλινα, οπάλινα] τούβλα)

είναι γραμμένα τα εξής λόγια: 

«Διὰ τοῦ θείου Θωμᾶ ἡ οὐρανία πίστις ἐξαπέπτη 

καὶ εἰς Σινὼν παρεγένετο».

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ

※

[(1) Αποσπάσματα από την

«Ὁμιλία εἰς τὴν Καινὴν Κυριακὴν

καὶ εἰς τὸν Ἀπόστολον Θωμᾶν»,

PG 63, 928–930·

βλ. Περιοδικό: «Η δράσις μας»,

τεύχ. 348, Μάϊος 1997, σελ. 148–149.
Σημείωση:
Το αρχικό κείμενο της «μετάφρασης»
που συναντήσαμε,
ήταν εξολοκλήρου στην καθαρεύουσα.
Επιχειρήσαμε τη μεταφορά του στη δημοτική
προκείμενου αυτό να κερδίσει και όχι να χάσει
φίλους αναγνώστες.
Έτσι, τα λάθη που τυχόν εντοπιστούν,
ανήκουν αποκλειστικά στη δική μας ευθύνη.
(2) Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου:

«Συναξαριστής»,

Τόμ. α΄, Σεπτέμβριος – Οκτώβριος,

σελ. 287, υποσημ.: 171,

Απόδοση στη Νεοελληνική:

Βενέδικτος Ιερομόναχος,

έκδοσις Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου,

Ιερά Καλύβη «Άγιος Σπυρίδων Α΄»,

Νέα Σκήτη, Άγιον Όρος 2011.]

※

Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον λόγον. 

«Τὸν Ἀπόστολον πάντες καὶ Μαθητὴν τοῦ Χριστοῦ,
εὐφημήσωμεν ὕμνοις ἐπὶ τῇ μνήμῃ αὐτοῦ,
θεοπρεπῶς γὰρ τὰς ἡμῶν διανοίας αὐτός,
τύπους τῶν ἥλων ψηλαφῶν,

βεβαίαν πίστιν ἐκζητῶν, ἐστήριξεν ἐν τῷ κόσμῳ, 

καὶ δυσωπεῖ τὸν Σωτῆρα, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν».

[Ὄρθρος τῆς Τρίτης μετὰ τοῦ Θωμᾶ.
Κάθισμα τῆς β΄ Στιχολογίας.]

«Ποιος να φύλαξε σώα κι αβλαβή

την παλάμη του Μαθητή,

όταν ήρθε και πλησίασε

προς την πύρινη πλευρά του Κυρίου;

Ποιος νά ’δωσε σ’ αυτό το χέρι
δύναμη να τολμήσει να ψηλαφήσει

οστό φλογισμένο από τη Θεότητα;

Κι αν δε χορηγούσε δύναμη και ισχύ

η πύρινη πλευρά του Κυρίου

προς την πήλινη δεξιά του Μαθητή,

πώς θα μπορούσε τότε αυτή

να ψηλαφήσει τα ίχνη απ’ τα Παθήματα

που σάλευσαν ολόκληρο τον ουρανό και τη γη;

Μια τέτοια χάρη δόθηκε και στον Θωμά,

να ψηλαφήσει και να φωνάξει στον Χριστό·

“Στ’ αλήθεια είσαι, ζεις και υπάρχεις,

ο Κύριός μου και ο Θεός μου!”».

[Ο Οίκος του Όρθρου

της Κυριακής του Θωμά σε ελεύθερη απόδοση.]

⁜

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Εἰλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

η πηγή προέλευσης.

⁜