«ΠΑΤΕΡ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΕ ΠΡΕΣΒΕΥΕ»

«ΠΑΤΕΡ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΕ ΠΡΕΣΒΕΥΕ»

     Μεγάλωσε κι έζησε διψώντας γι’ αυτό που σήμερα διατυμπανίζεται ως διαφάνεια. Ήθελε άρχοντες κι αρχομένους διαφανείς. Αυτό εκφράζει όλο του το ωραίο κήρυγμα. Μιλούσε τη γλώσσα των καθαρών του βιωμάτων. Η διαφάνειά του ποθούσε τη διαφάνεια. Ήθελε τους χριστιανούς ορθούς, ωραίους, καθαρούς κι ατόφιους. Δεν ήθελε μισόλογα κι αναβολές και καθυστερήσεις. Ποιητής κι άρχοντας, ντελάλης της αλήθειας, πορτάρης της αγάπης, θείος θιασάρχης. Η ωραιότητα και η αγαθότητα, η ταπείνωση και η αγάπη· τ’ αμάραντα άνθη του πάντα ποτισμένου κήπου του. Η αρετή φονεύει την κακία, το φως το σκοτάδι κι έρχεται η καλλίστη αρμονία. Κι όλο μπροστά του ο Χριστός και ο Παύλος. Κακό η αμάθεια· πιο κακό η κακή γνώση. Γνώρισα αγραμμάτους σοφούς κι ασόφους γραμματιζούμενους. Αγραμμάτους σοφούς που θεολογούν σαν τους μεγάλους πατέρες, μετά δεκαπέντε αιώνες. Κι είναι οι Χρυσόστομοι της σιωπής, του κελλιού, της νύχτας, των χιλίων μετανοιών, των κομποσχοινιών και των σταυροκοπημάτων.

     Μέσα στον πληθωρισμό του λόγου του ο άγιος Χρυσόστομος δεν φαίνεται να κουράζεται και να κουράζει· η ευγένειά του, η καλωσύνη του, η λαχτάρα του να συνδράμει λυτρωτικά τους ναυαγούς του βίου, κάνει το θαύμα της βοήθειας των απελπισμένων. Ευαίσθητος διακριτικά, φιλάνθρωπα αυστηρός, έξυπνα τολμηρός, αληθινά αυθόρμητος, τίμια ειλικρινής, με γνώση του απαραίτητου.

     Δεν ήταν χασομέρης στιχοπλόκος κι ονειροπόλος κοινωνικός εργάτης ή μεταρρυθμιστής. Ήταν απαιτητικός όσο έπρεπε, επίμονος όσο έπαιρνε, υπομονετικός όσο ήθελε, κήρυκας του να κάνεις ό,τι μπορείς για να ομορφύνεις πραγματικά τη ζωή σου. Μεγάλη αρετή η διάκριση.

     Σ’ ευχαριστώ, λοιπόν, θερμά κι εγκάρδια κι ολόψυχα, άγιέ μου, για την αποκάλυψη των μύχιών σου και των μύχιων του άστατου εαυτού μου. Για τη συνεχή νεότητα της ἐν Χριστῷ ζωής και την αχρηστία των γηρατειών της αμαρτίας και τη θανάτωση του θανάτου.

     Για ν’ ακούσουμε την αγνοημένη φωνή μας, ύστερα από χρόνων αγωνίας αγώνες με αμοιβή την κορυφαία αποκάλυψη της κρυμμένης αλήθειας και την ευφωνία της αναστάσεως.

     Ο άγιος Χρυσόστομος, ο φίλος των αμαρτωλών, ο ιατροδικαστής της αμαρτίας, ο κορυφαίος διδάσκαλος της χριστιανικής ανοδικής πορείας. Δεν ήθελε τους χριστιανούς στην τσουλήθρα, την τραμπάλα και την αιώρα, στην ευκολία μιας ζωής ανέμελης, εύκολης, πρόχειρης, όπως έλθει, ανεύθυνης, ανέξοδης, άκοπης κι έτσι άχαρης κι άφωτης.

     Σ’ ευχαριστώ, άγιέ μου, που μ’ έμαθες να υπομένω. Που μ’ έμαθες να διαβάζω και αυτά που δεν έγραψες. Που μ’ έμαθες να διαβάζω τους ανθρώπους πάντα υπομένοντας πολύ. Η αγία υπομονή στους καιρούς, στους ανέμους, στα βουνά, στις θάλασσες, τις ερήμους, τις πόλεις, κυρίως στις δύο τελευταίες είναι φίλη που μου χάρισες συ φίλε.

     Ο άγιος δεν κραυγάζει. Υψώνει τη φωνή όσο και ίσα ν’ ακούγεται. Δεν εκφράζει το άγχος του. Μιλά για το εφικτό, ξέρει τι λέει, ξέρει τι κάνει, ξέρει ποιοι τον ακούνε και ποιοι δεν τον ακούνε. Μιλά για τους παρόντες. Αναφέρεται σ’ όσους θέλουν να σωθούν. Είναι σαφής, ουσιαστικός και ρεαλιστής· είναι θεόσταλτος, θεόπνευστος και θεόκλητος.

     Ανάβω πιο καλά το καντήλι του. Θυμιάζω και θυμάμαι. Μετρώ και σταματώ. Κάθομαι. Αιφνιδιάζομαι. Για την επικαιρότητα του αγίου. Για την ακηδία μου. Θέλω να ρίξω λουλούδια και χώμα. Θέλω να χειροκροτήσω. Να ψάλλω, να σωπάσω πια. Αφού μου υποδείξει ο άγιος «τὸ ὕψος τῆς ταπεινοφροσύνης»· την άνοδο την πνευματική διά της καθόδου στα εσώτερα άγνωστα βάθη μας.

ΜΩΫΣΗΣ ΜΟΝΑΧΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ

(1952–2014)

  

※

[Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου (1952–2014):

«Ἀθωνικὸ Ἀπόδειπνο»,

κεφ. 11ο, σελ. 56–60,

εκδόσεις «Ἁρμός»,

Αθήνα, Φεβρουάριος 1994¹.]

※

«ΓΙΑ ΣΑΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΣΑΣ»

     «Για σας πήρα τη μεγάλη απόφαση να χειροτονηθώ, για σας και για την αγάπη σας, από την οποία δεν υπάρχει τίποτε πιο βίαιο και πιο τυραννικό· αφού αυτή εμένα, που δεν ήμουνα πολύ έμπειρος στο λόγο, με μετάπεισε να μιλώ και με προετοίμασε να μπω στο στάδιο της διδασκαλίας, αν και προηγουμένως ποτέ δεν είχα καταπιαστεί με τέτοια αγωνίσματα (όπως η ιερωσύνη και το κήρυγμα), αλλά είχα παραμείνει στην τάξη των ακροατών και απολάμβανα την αμεριμνησία και την ησυχία¹.

     Αυτό είναι η αρχή του δικού μας τρόπου ζωής, αυτό και γνώρισμα· δηλαδή το να μη φροντίζουμε μόνο για τα δικά μας πράγματα και για τις δικές μας υποθέσεις, αλλά τα μέλη μας (δηλαδή οι αδελφοί μας) που είναι μέλη διεστραμμένα και άρρωστα, να τα διορθώνουμε και να τα θεραπεύουμε· κι αυτό είναι μέγιστο δείγμα της πίστης μας.

     Γιατί λέγει ο Κύριός μας: “Από αυτό θα γνωρίσουν όλοι οι άνθρωποι ότι είστε δικοί Μου μαθητές· από το εάν έχετε αγάπη μεταξύ σας” (Ιωάν. ιγ΄ 35). Και τη γνήσια την αγάπη την αποδεικνύει όχι η συμμετοχή μας στα τραπεζώματα, ούτε απλά ο χαιρετισμός μεταξύ μας και τα κολακευτικά λόγια, αλλά το να διορθώσουμε τον πλησίον, να φροντίζουμε για το συμφέρον του, το να σηκώνουμε αυτόν που είναι κάτω πεσμένος, το να δίνουμε χέρι βοηθείας στον αμαρτωλό που παραμέλησε τη σωτηρία του και, πριν απ’ όλα τα δικά μας τ’ αγαθά, να επιζητήσουμε και τα του πλησίον μας.

     Κι αυτό πάλι είναι δείγμα της γνήσιας αγάπης· “Γιατί η αγάπη δε ζητάει τα δικά της συμφέροντα” (Α΄ Κορ. ιγ΄ 5), αλλά πριν από τα δικά της, φροντίζει για τα συμφέροντα του πλησίον, ώστε μέσω των άλλων να φροντίσει και τα δικά της.

     Γι’ αυτό κι εγώ τώρα απευθύνω τόσους πολλούς λόγους· όχι για μένα, αλλά για σας. Κι εσείς λοιπόν, να μην ακούτε μόνο για τον δικό σας εαυτό αλλά και για χάρη των άλλων που πρόκειται να πάρουν ωφέλεια και να παιδαγωγηθούν από εσάς. Γιατί το Σώμα της Εκκλησίας τρέφεται με αυτήν την ακολουθία των πραγμάτων· με την αμοιβαία φροντίδα των μελών Της²…».

ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

[1. Ὅτε πρεσβύτερος προεχειρίσθη, 1, ΕΠΕ 28,12 – MG 48,694·  2. Εἰς Γέν., Λόγος Θ΄, 2, ΕΠΕ 8,164 – MG 54, 623·  3. Βασιλείου Χαρώνη «Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Χρυσοστόμου», τόμ. α΄, σελ. 200 και 205–206, εκδόσεις «Το Βυζάντιον», Αθήνα 1993.]