Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ

Πατήρ του Τιμίου Προδρόμου

     Ο προφήτης Ζαχαρίας καταγόταν από τον οίκο του αρχιερέως Αβιά, απογόνου του Ααρών, και έμενε στα Ιεροσόλυμα με τη γυναίκα του την Ελισάβετ, απόγονο και αυτή του Ααρών. Και οι δύο ζούσαν σύμφωνα με τις θείες εντολές, ήταν δε δίκαιοι και άμεμπτοι ενώπιον του Θεού. Είχαν μείνει όμως άτεκνοι και η ηλικία τους είχε περάσει.

     Την ημέρα της μεγάλης εορτής του Εξιλασμού (σημ.: ήταν η δέκατη ημέρα του έβδομου ιουδαϊκού μήνα Τιρσί, ο οποίος αντιστοιχεί προς τα μέσα περίπου Σεπτεμβρίου έως τα μέσα Οκτωβρίου· βλ. Λευϊτ. 16, 29), όταν ο Ζαχαρίας εισήλθε μόνος ως εφημερεύων αρχιερεύς στον Ναό για να προσφέρει θυμίαμα, παρουσιάσθηκε στα δεξιά του Θυσιαστηρίου του θυμιαμάτος ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Εξαστράπτοντας από θείο φως, του ευαγγελίσθηκε ότι ο Θεός εισάκουσε τις προσευχές του και θα του δώσει στα γηρατειά του γιο, ο οποίος θα ονομασθεί Ιωάννης· πρόσθεσε δε και τα εξής: «Αυτός θα είναι γεμάτος με Πνεύμα Άγιο ήδη από την κοιλιά της μητέρας του και θα κάνει πολλούς Ισραηλίτες να επιστρέψουν στον Κύριο και Θεό τους. Θα προπορευτεί στο έργο Κυρίου και θα ετοιμάσει τον λαό για να υποδεχτεί τον Κύριο» (Λουκ. 1, 16-17).

     Ο Ζαχαρίας, έκθαμβος από την οπτασία, απόρησε και δυσπίστησε στο χαρμόσυνο μήνυμα και ο άγγελος του Κυρίου τον παιδαγώγησε με αφωνία μέχρι τη γέννηση και τα ονομαστήρια του Τιμίου Προδρόμου, για να τον διδάξει έμπρακτα να μην αμφιβάλλει ποτέ για τις θείες επαγγελίες.

     Την όγδοη ημέρα από τη γέννηση του παιδιού, κατά την περιτομή και την ονοματοδοσία του, οι συγγενείς ρώτησαν τον πατέρα του πώς θα το ονομάσει. Ο Ζαχαρίας ζήτησε πλάκα και έγραψε: «Ιωάννης είναι το όνομά του». Αμέσως λύθηκε η γλώσσα του και πλήρης Πνεύματος Αγίου έψαλε με ιερή μέθεξη την προφητική ωδή: «Ας είναι ευλογημένος ο Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ, γιατί μας επισκέφθηκε κι έφερε τη λύτρωση στο λαό Του! Για χάρη μας έστειλε έναν δυνατό Σωτήρα από τη γενιά του Δαβίδ, του δούλου Του… Κι εσύ, παιδί μου, θα ονομαστείς και θα γίνεις προφήτης του υψίστου Θεού, γιατί θα προπορευτείς πιο μπροστά από τον Κύριο για να ετοιμάσεις τον θρόνο Του, κάνοντας γνωστή τη σωτηρία στον λαό Του με τη συγχώρεση των αμαρτιών τους, γιατί ο Θεός μας είναι γεμάτος ευσπλαχνία. Έκανε ν’ ανατείλει ένα Φως από ψηλά, για να φωτίσει αυτούς που ζούνε μέσα στο σκοτάδι και κάτω από τη σκιά του θανάτου και να οδηγήσει τα βήματά μας στον δρόμο της ειρήνης» (Λουκ. 1, 5-20· 53-79).

     Μετά τη Γέννηση του Χριστού, ο Ζαχαρίας, σύμφωνα με την παράδοση, κήρυττε με παρρησία ότι η Μαριάμ γέννησε όντως τον μόνο και αληθινό Θεό και ότι έμεινε μετά τον θείο και απόρρητο τοκετό πάλι Παρθένος. Μάλιστα, επειδή Της υπέδειξε, με σθένος θείας πληροφορίας, να στέκεται στον Ναό εκεί όπου στέκονταν οι παρθένοι, διήγειρε εναντίον του τη μανία και το μίσος των Εβραίων.

     Έτσι, όταν κατά τη φρικτή βρεφοκτονία της Βηθλεέμ [29 Δεκ.] έκρυψε την Ελισάβετ μαζί με τον Ιωάννη –νήπιο τότε δυόμισι ετών– σε ένα σπήλαιο πέραν του Ιορδάνου, τον κατήγγειλαν στον θηριώδη Ηρώδη και τον κατεδίωξαν ως το εσωτερικό του Ναού. Εκεί, τον εφόνευσαν μεταξύ του Ναού και του Θυσιαστηρίου, στον τόπο όπου είχε ορίσει να παρίσταται η Παρθένος μετά την θεοτοκία της. Το αίμα του κύλησε ως το εσωτερικό του θυσιαστηρίου, μαρτυρώντας ενώπιον του Θεού τη μιαιφονία των Εβραίων. Κατόπιν οι ιερείς ενταφίασαν το μαρτυρικό σώμα του στον τάφο των πατέρων του, στα Ιεροσόλυμα.

     Από το αποτρόπαιο γεγονός αυτό και εξής, μέσα στον Ναό των Ιεροσολύμων έλαβαν χώρα σημεία και τέρατα, που προμήνυαν προσεχώς την οριστική κατάργηση της λατρείας και του Νόμου. Το επιτίμιο του Θεού ήταν δριμύ και άμεσο: Οι ιερείς έπαυσαν να έχουν οπτασίες θεόπεμπτων αγγέλων· τους αφαιρέθηκε πια το χάρισμα της προφητείας και δεν μπορούσαν πλέον να δώσουν χρησμό από το Δαβίρ (το άδυτο του Ναού), ούτε και να τολμήσουν να επερωτήσουν στο Εφούδ (το άμφιο του Ααρών) και να διασαφηνίσουν στον πνευματικά άμοιρο λαό τα δυσνόητα σημεία των Γραφών και τα απροσπέλαστα μυστήρια του Θεού, για τους οποίους αυτά έγιναν κλειστά και επτασφράγιστα κεφάλαια.

     Αυτή η αφήγηση του μαρτυρίου του Ζαχαρία, που αναφέρεται στους Συναξαριστές, βασίζεται στην απόκρυφη παράδοση και στη μαρτυρία αρκετών Πατέρων της Εκκλησίας, επιτρέπει δε την ταύτιση του πατρός του Προδρόμου με τον Ζαχαρία, τον γιο του Βαραχίου, που φονεύθηκε επίσης μεταξύ Ναού και Θυσιαστηρίου. Τούτον τον τελευταίο έφερε ο Χριστός μαζί με τον Άβελ ως παράδειγμα άμεμπτων Δικαίων, οι οποίοι υπήρξαν θύματα της αχαριστίας του λαού (Ματθ. 23, 35) Το πιθανότερο όμως είναι να έκανε εδώ ο Χριστός έναν υπαινιγμό στον Ζαχαρία –όπως ονομάζεται στο Εβραϊκό, ενώ στο κείμενο των Ο΄ αναφέρεται ως Αζαρίας– γιο του ιερέως Ιωδαέ, ο οποίος, επειδή καταδίκασε τις παραβάσεις του λαού, λιθοβολήθηκε με διαταγή του βασιλέως των Ιουδαίων Ιωάς (638-608 π.Χ.) στο προαύλιο του Ναού (Β΄ Παραλ. 24, 20-22).

—ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος δ΄. Κατεπλάγη Ἰωσήφ.

Ἱερωσύνης στολισμόν, περιβαλλόμενος σοφέ, κατὰ τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ, ὁλοκαυτώματα δεκτά, ἱεροπρεπῶς προσενήνοχας Ζαχαρία· καὶ γέγονας φωστήρ, καὶ θεατὴς μυστικῶν, τὰ σύμβολα ἐν σοί, τὰ τῆς χάριτος, φέρων ἐκδήλως πάνσοφε, καὶ ξίφει ἀναιρεθεὶς ἐν τῷ ναῷ τοῦ Θεοῦ· Χριστοῦ Προφῆτα, σὺν τῷ Προδρόμῳ, πρέσβευε σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

—ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος γ΄. Θείας πίστεως.

Θείου Πνεύματος, τῇ ἐπιπνοίᾳ, ἱεράτευσας, Θεῷ ἀμέμπτως, ἱερωσύνην νομικὴν ἐνδυσάμενος· καὶ τὸν Σωτῆρα ἀσπόρως σαρκούμενον, Ἀνατολὴν τὴν ἐξ ὕψους ἐκήρυξας. Ἀλλὰ πρέσβευε, Ζαχαρία Προφῆτα ἔνδοξε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

—ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

Ἦχος γ΄. Ἡ Παρθένος σήμερον.

Ὁ Προφήτης σήμερον, καὶ ἱερεὺς τοῦ Ὑψίστου, Ζαχαρίας προὔθηκεν, ὁ τοῦ Προδρόμου γενέτης, τράπεζαν, τῆς αὐτοῦ μνήμης πιστοὺς ἐκτρέφων, πόμα τε, δικαιοσύνης τούτοις κεράσας. Διὸ τοῦτον εὐφημοῦμεν, ὡς θεῖον μύστην, Θεοῦ τῆς χάριτος.

—ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ—

Χρῖσμα κατὰ νόμον περιβληθείς, Θεῷ τὰς λατρείας, ἀναφέρεις τὰς τυπικάς, καὶ τὴν τῶν συμβόλων, φανέρωσιν κηρύξας, Προφῆτα Ζαχαρία, ξίφει ἐκτέτμησαι.

[ Ιερομονάχου

Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου:

«Μέγας Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας»,

Τόμος 1ος (Σεπτέμβριος),

σελ. 107–108.

Διασκευή εκ του Γαλλικού:

Κοινόβιον Ευαγγελισμού

της Θεοτόκου,

Ορμύλια Χαλκιδικής.

Εκδόσεις «Ίνδικτος»·

Αθήναι, Φεβρουάριος 2011².

Επιμέλεια ανάρτησης:

π. Δαμιανός. ]

Επιτρέπεται

η αναδημοσίευση των αναρτήσεων

από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.