Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΤΥΣ ΠΟΛΥΕΥΚΤΟΣ

Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΤΥΣ ΠΟΛΥΕΥΚΤΟΣ

     Στις αρχές του διωγμού που εξαπέλυσε κατά των Χριστιανών ο αυτοκράτορας Δέκιος (249-251), ο Πολύευκτος και ο Νέαρχος, δύο αξιωματικοί ελληνικής καταγωγής, υπηρετούσαν στην δωδεκάτη ρωμαϊκή λεγεώνα, η οποία στρατοπέδευε τότε στην Μελιτινή της Αρμενίας, και συνδέονταν με τρυφερή και βαθειά φιλία. Ο Νέαρχος είχε προσέλθει στον Χριστιανισμό, ενώ ο Πολύευκτος, παρά τις αρετές του, παρέμενε ακόμη πιστός στα είδωλα.

     Όταν δημοσιεύθηκε το πρώτο διάταγμα διωγμού, που υποχρέωνε όλους τους στρατιωτικούς να θυσιάσουν δημόσια για να δείξουν την πίστη τους στην επίσημη λατρεία του αυτοκράτορα, ο Νέαρχος με λύπη γνωστοποίησε στον Πολύευκτο ότι αυτό το διάταγμα σύντομα θα τους χωρίσει για πάντα. Ο Πολύευκτος, που ήταν ήδη κατατοπισμένος ως έναν βαθμό στα της Διδασκαλίας του Χριστού από τις συζητήσεις με τον φίλο του, του αποκρίθηκε με ολόχαρο πρόσωπο: «Όχι, δεν θα χωριστούμε, γιατί αυτή την νύχτα ο Χριστός που λατρεύεις, μου φανερώθηκε σε όραμα, μ’ έντυσε μ’ ένα φωτεινό άμφιο αφού πρώτα μου έβγαλε την στρατιωτική στολή και μου παρουσίασε ένα φτερωτό άλογο». Είχε καταλάβει ότι επρόκειτο για προεικόνιση της προσεχούς μετάβασής του στους ουρανούς, ανάμεσα στην ένδοξη χορεία των νικηφόρων Μαρτύρων. Χριστιανός ήταν ήδη από καιρό διαισθητικά και από καλή διάθεση ψυχής. Δεν του έλειπαν παρά το όνομα και η θεία σφραγίδα του Βαπτίσματος. Ο ένας ενθάρρυνε λοιπόν τον άλλο αμοιβαία να περιφρονούν τα αγαθά και τις φθαρτές χαρές τούτης της γης για να τύχουν της ουράνιας μακαριότητας.

     Όταν ο Νέαρχος πληροφόρησε τον Πολύευκτο ότι το μαρτύριο του αίματος δύναται να αναπληρώσει το Βάπτισμα και κάθε άλλη τελετή, καθώς και ότι αυτό δύναται επίσης να μας κατατάξει στον στρατό του Χριστού και να ενεργήσει ώστε να ζει εντός ημών ο Κύριος, ο Πολύευκτος, φλεγόμενος από τον πόθο του μαρτυρίου, του είπε: «Το πνεύμα μου δεν στοχάζεται πλέον παρά τα ουράνια αγαθά· έχω μπροστά στους οφθαλμούς της ψυχής μου τον Χριστό και η λαμπρότητά Του φωτίζει το πρόσωπό μου. Ας συμφωνήσουμε να υπομείνουμε μαζί το μαρτύριο και ας πάμε να διαβάσουμε το διάταγμα του αυτοκράτορα». Μόλις έφθασαν μπροστά στην επιγραφή, ο γενναίος Πολύευκτος την απέσπασε μπροστά στα μάτια του έκπληκτου πλήθους, έτρεξε στο μέσον μιας ειδωλολατρικής πομπής και συνέτριψε τα είδωλα που κρατούσαν οι ιερείς.

     Τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στον δικαστή, ο οποίος διέταξε να τιμωρηθεί ο Πολύευκτος με βασανισμούς ως ιερόσυλος. Τίποτε, όμως, δεν στάθηκε ικανό να τον κάνει να σταματήσει να διακηρύττει πως είναι Χριστιανός. Μετά από τους δήμιους, οι οποίοι είχαν εξαντληθεί ξυλοκοπώντας τον και προσπαθώντας μάταια να τον μεταπείσουν, ο πεθερός του Φήλιξ, διοικητής της επαρχίας, προσπάθησε κι αυτός να κάμψει την γνώμη του Πολύευκτου κάνοντάς τον να θυμηθεί την σύζυγο και τα παιδιά του. «Ποια σύζυγο; Ποια παιδιά;», αντέτεινε εκείνος. «Η σκέψη μου δεν είναι πια εκεί, στρέφεται πλέον μόνο στα ουράνια και άφθαρτα αγαθά. Όσο για την κόρη σου, αν συμφωνήσει να με ακολουθήσει, θα είναι ευτυχισμένη· αν όχι, θα χαθεί με αυτούς που αποκαλείτε θεούς σας».

     Η σύζυγός του Παυλίνα πλησίασε κλαίγοντας: «Ποιος δαίμονας σε κυρίευσε;», του είπε. «Ποιος σε εξαπάτησε σε σημείο ώστε να κάνεις κομμάτια τους δώδεκα θεούς μας;». —«Αν μονάχος μου νίκησα τους δώδεκα θεούς σου», αποκρίθηκε ο Πολύευκτος, «δεν υπάρχει πλέον μέσο για σένα να βρεις θεό εδώ κάτω. Δεν σου μένει άλλο, Παυλίνα μου, παρά να έλθεις μαζί μου να λατρέψεις τον αληθινό Θεό και να βιαστείς να ανταλλάξεις αυτή την πρόσκαιρη ζωή με την ουράνια και αιώνια». Διαπιστώνοντας ότι ο αθλητής του Χριστού κατανικούσε ακόμη και την στοργή για τους δικούς του και ότι θα παρέσυρε πολλούς ειδωλολάτρες στην πίστη του, οι δικαστές τον καταδίκασαν σε θάνατο.

     Ο Πολύευκτος προχώρησε προς τον τόπο της θανάτωσής του χαρούμενος, με πρόσωπο που έλαμπε, σαν να πήγαινε στην λύτρωσή του, εμψυχώνοντας τους χριστιανούς που τον συνόδευαν. Βλέποντας τον φίλο του, τον Νέαρχο, τον χαιρέτησε υπενθυμίζοντάς του την υπόσχεση που είχαν δώσει ο ένας στον άλλον. Ύστερα, έτεινε με γενναιότητα τον αυχένα κάτω από την σπάθη και ετελειώθη βαπτισθείς στο ίδιο του το αίμα. Οι τολμηρότεροι από τους πιστούς σήκωσαν το σώμα του και το ενταφίασαν στην Μελιτινή, ενώ ο Νέαρχος μάζεψε το αίμα του και το μετέφερε, την επόμενη χρονιά, στην πόλη των Κανανεωτών.

—ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Μυηθεὶς οὐρανόθεν

εὐσεβείας τὴν ἔλλαμψιν,

ὤφθης στρατιώτης γενναῖος,

τοῦ Σωτῆρος Πολύευκτε·

καὶ ξίφει ἐκτμηθεὶς τὴν κεφαλήν,

Μαρτύρων ἠριθμήθης τοῖς χοροῖς,

μεθ’ ὧν πρέσβευε

θεόφρον διὰ παντός,

ὑπὲρ τῶν ἐκβοώντων σοι·

δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν,

δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι,

δόξα τῷ δωρουμένω διὰ σοῦ,

πᾶσι τὰ κρείττονα.

—ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

Ἦχος δ΄. Ἐπεφάνης σήμερον.

Τοῦ Σωτῆρος κλίναντος

ἐν Ἰορδάνῃ,

κεφαλὴν ἐθλάσθησαν,

αἱ τῶν δρακόντων κεφαλαί·

τοῦ Πολυεύκτου ἡ κάρα δέ,

ἀποτμηθεῖσα,

τὸν δόλιον ᾔσχυνε.

—ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ—

Πολύευκτον χάριν ἐπιποθῶν,

πολύευκτον πίστιν,

προσελάβου ὡς νουνεχής·

ὅθεν πολυεύκτου,

τρυφῆς κατηξιώθης,

Πολύευκτε τρισμάκαρ,

ἀθλήσας ἄριστα.

※

[Ιερομονάχου

Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου:

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Τόμ. 5ος (Ιανουάριος),

σελ. 96–97.

Διασκευή από τα Γαλλικά:

Σωτήρης Γουνελάς.

Εκδόσεις «Ίνδικτος»·

Αθήναι, Ιούνιος 2014².

Επιμέλεια ανάρτησης,

επιλογή θέματος και φωτογραφιών,

πληκτρολόγηση κειμένου:

π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.