Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΤΑΠΙΟΣ

Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΤΑΠΙΟΣ

     Ο όσιος Πατάπιος γεννήθηκε στις Θήβες της Αιγύπτου από γονείς ευλαβείς. Η καρδιά του φλεγόταν από τον πόθο της τελειώσεως και ο όσιος αποφάσισε να εγκαταλείψει γονείς, πλούτη και κάθε δεσμό με τον κόσμο για να εγκαταβιώσει στην έρημο και να συνομιλεί αδιαλείπτως με τον Θεό. Έζησε στην ησυχία επί πολλά χρόνια· η επιθυμία του να αποφύγει τον έπαινο των ανθρώπων δεν μπόρεσε ωστόσο να εμποδίσει την φήμη του να απλωθεί ωσάν την λάμψη τηλαυγούς λύχνου. Το πλήθος των πιστών που έρχονταν για να τον συναντήσουν τον αποσπούσε από την θεωρία· αποφάσισε λοιπόν ο όσιος να φύγει και να εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη, κοντά στην Παναγία των Βλαχερνών [1], όπου άγνωστος, ξένος και χαμένος μέσα στον ετερόκλητο πληθυσμό της Βασιλεύουσας θα μπορούσε να συνεχίσει και να επαυξήσει τους πνευματικούς του αγώνες μακριά από τους μάταιους και ανωφελείς επαίνους. Συνδέοντας με φρόνηση την θεωρία και τις ενάρετες πράξεις, έγινε ως άγγελος εν σώματι. Και όπως οι επουράνιες δυνάμεις, έτσι κι εκείνος αδιάκοπα, μέρα-νύχτα, δοξολογούσε τον Θεό και έλαβε ως ανταμοιβή το χάρισμα να επιτελεί θαύματα.

     Επικαλούμενος το Όνομα του Χριστού, θεράπευσε έναν εκ γενετής τυφλό που προσέπεσε με πίστη στα πόδια του. Μια άλλη φορά, θεράπευσε έναν άνδρα που το σώμα του είχε πρηστεί φρικτά εξαιτίας οιδήματος, σημειώνοντας τον τύπο του ζωοποιού Σταυρού και χρίοντάς τον με το λάδι μιας κανδήλας του ναού. Εξέβαλε επίσης τους δαίμονες που είχαν κυριεύσει έναν τυραννισμένο νέο, με την ίδια εξουσία όπως ο Κύριος. Όσο περισσότερο πρόκοβε στην αρετή και στην θεωρία, τόσο πολλαπλασιάζονταν τα θαύματα και το πλήθος των πιστών που έρχονταν να τον συναντήσει. Τηρώντας με αυστηρότητα τις εντολές του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, έλαβε παρά Θεού την ικανότητα να επιτελεί τα ίδια θαύματα όπως εκείνα που αναφέρονται στο άγιο Ευαγγέλιο.

     Αφού οικοδόμησε την Εκκλησία με την πολιτεία του και στερέωσε την πίστη πολλών με τα θαύματά του, ο ένδοξος δούλος του Θεού Πατάπιος εκοιμήθη εν Κυρίω, περιτριγυρισμένος από μοναχούς και ασκητές της γύρω περιοχής, που θρηνούσαν γιατί έχαναν έναν τέτοιο θησαυρό και ταυτόχρονα χαίρονταν για την θριαμβευτική είσοδό του στην αιώνια δόξα του Χριστού. Το λείψανό του ενταφιάστηκε στην Μονή των Αιγυπτίων, που βρισκόταν κοντά στο ασκητήριό του [2].

     Πολλούς αιώνες αργότερα, το 1904, κατά την διάρκεια εργασιών ανακαίνισης του ναού ενός μονυδρίου στις πλαγιές των Γερανίων όρεων στο Λουτράκι, αποκαλύφθηκε ολόκληρο το λείψανο του αγίου Παταπίου. Η μονή αφιερώθηκε έκτοτε στην μνήμη του και δεν σταματούν να επιτελούνται σε αυτήν τα θαύματα της μεγάλης χάριτος του οσίου [3]. 

— Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ —

   [1] Σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Μαυρόποδα [5 Οκτ.], ο άγιος Πατάπιος έφθασε στην Αίγυπτο (μεταξύ 475 και 518) συνοδευόμενος από δύο άλλους ασκητές: τον Βαρά [16 Μαΐου], κτήτορα της Μονής της Πέτρας, και τον Ραββουλά [19 Φεβρ.], κτήτορα της μονής που διατήρησε το όνομά του. Η πληροφορία αυτή αμφισβητείται, διότι γνωρίζουμε από άλλες πηγές ότι ο Ραββουλά ήταν Σύρος. Άλλοι πάλι τοποθετούν τον βίο του αγίου Παταπίου στον 7ο αιώνα. Σύμφωνα δε με άλλους, έζησε πριν την ίδρυση του ναού των Βλαχερνών, όταν η περιοχή αυτή ήταν ακατοίκητη.

   [2] Στα τρία εγκώμια που αφιέρωσε στον άγιο Πατάπιο (PG 97, 1205-1253) ο άγιος Ανδρέας Κρήτης [4 Ιουλ.], αναφέρονται πολλά θαύματα που επιτέλεσαν τα τίμια λείψανά του.

   [3] Κατά υπόθεση του καθηγητού Στυλιανού Παπαδόπουλου (ο και μετέπειτα Μοναχός Γεράσιμος Δοχειαρίτης· 1933–2012), λίγο πριν ή μετά την Άλωση της Πόλεως, ο Αγγελής Νοταράς, ανιψιός του Μανουήλ Παλαιολόγου και γενάρχης αυτής της λαμπρής οικογένειας της Πελοποννήσου, θα είχε μεταφέρει το τίμιο λείψανο του αγίου, που βρισκόταν τότε στην Μονή της Πέτρας, για να το μετακομίσει στην περιοχή της Κορίνθου. Εξηγείται τότε γιατί βρέθηκε μαζί με το λείψανο του αγίου Παταπίου στην σπηλιά μία εικόνα της αγίας Υπομονής [13 Μαρτ. και 29 Μαΐου], η οποία μπορεί να ήταν η Ελένη Παλαιολογίνα (+1450), σύζυγος του αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ και θυγατέρα του Σέρβου ηγεμόνος Κωνσταντίνου Δραγάση, της οποίας η σορός βρισκόταν στην Μονή της Πέτρας που είχε λάβει πολλές δωρεές από την οικογένειά της. Το λείψανο του αγίου το έκρυψαν σε σπήλαιο, λίγο μετά την μετακομιδή του στην Πελοπόννησο, πιθανόν για να το διαφυλάξουν από τις λεηλασίες και βαρβαρότητες των Τούρκων (βλ. επ’ αυτού, Στ. Παπαδοπούλου: «Ο Όσιος Πατάπιος· Βίος και θαύματα – Ανεύρεση του ιερού λειψάνου – Οσία Υπομονή – Η Μονή Οσίου Παταπίου», έκδ. Ι. Μ. Οσίου Παταπίου, Αθήναι 1995).

—ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος γ΄. Θείας πίστεως.

Θείας κλήσεως, ἰχνηλατήσας, ἐκ νεότητος, τὰς ἐπιδόσεις, δι’ ἀσκήσεως τῷ κόσμῳ ἐξέλαμψας· καὶ δοξασθεὶς ἀπαθείας ταῖς χάρισι, πάθη ποικίλα ἰᾶσαι Πατάπιε. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

—ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Λουτρακείου τὸ κλέος, Κορινθίας τὸ καύχημα, καὶ τῶν ἀρετῶν τὸ δοχεῖον, θεοφόρον Πατάπιον, τιμήσωμεν ἐν ὕμνοις ἱεροῖς· ἰάσεις γὰρ παρέχει δαψιλεῖς, τοῖς τῇ θήκῃ τοῦ λειψάνου αὐτοῦ πιστῶς, προστρέχουσι καὶ κράζουσι· δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.

—ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Ἐξ Αἰγύπτου ἐκλάμψας Πάτερ Πατάπιε, ἐν Βυζαντίῳ ἐμπρέπεις τῇ ἰσαγγέλῳ ζωῇ, καὶ ὡς θεῖον θησαυρὸν ἡμῖν δεδώρησαι· τὸ λείψανόν σου τὸ σεπτόν, ἀναβλύζον μυστικῶς, τὴν χάριν τοῦ Παρακλήτου, τοῖς τῇ ἁγίᾳ Μονῇ σου, προσερχομένοις μετὰ πίστεως.

—ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Γερανείων τὸ κλέος, Κορινθίας τὸ καύχημα, καὶ μοναζουσῶν νῦν προστάτης, ἀνεδείχθης Πάτερ Πατάπιε· ἀσκήσεσι νηστείαις προσευχαῖς, νῦν ἔχεις παρρησίαν πρὸς Θεόν, ἀδιαλείπτως ἱκετεύειν ὑπὲρ ἡμῶν, τῶν κατακρίτων δούλων σου. Δόξα τῷ δοξασθέντι διὰ σοῦ, δόξα τῷ σὲ ἐνισχύσαντι, δόξα τῷ φωτίσαντι ἡμᾶς, διὰ τῆς σῆς ἀσκήσεως.

—ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

Ἦχος γ΄. Ἡ Παρθένος σήμερον.

Τὸν ναόν σου Ἅγιε, πνευματικὸν ἰατρεῖον, οἱ λαοὶ εὑράμενοι, μετὰ σπουδῆς προσιόντες, ἴασιν, τῶν νοσημάτων λαβεῖν αἰτοῦνται, λῦσιν τε, τῶν ἐν τῷ βίῳ πλημμελημάτων· σὺ γὰρ πάντων τῶν ἐν ἀνάγκαις, προστάτης ὤφθης Πατάπιε Ὅσιε.

—ΕΤΕΡΟΝ ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

Ἦχος πλ. δ΄. Τῇ ὑπερμάχῳ.

Τοῦ Παρακλήτου δοξασθεὶς τῇ θείᾳ χάριτι

Τῶν ἰαμάτων ἀναβλύζεις τὰ δωρήματα

Τοῖς τῷ θείῳ σου λειψάνῳ προσερχομένοις.

Ἀλλ’ ὡς πάντων τὰ αἰτήματα δωρούμενος

Πάσης θλίψεως καὶ νόσου ἀπολύτρωσαι

Τοὺς βοῶντάς σοι· Χαίροις Πάτερ Πατάπιε.

—ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ—

Βίον θεοτύπωτον ἐκ παιδός, Πάτερ ἀγαπήσας, ἐξενώθης τῶν γεηρῶν· ὅθεν ᾠκειώθης, τῷ ξένοις θαυμασίοις, Πατάπιε πλουσίως σὲ μεγαλύναντι.

※

[ (1) «Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας»,

υπό Ιερομονάχου Μακαρίου

Σιμωνοπετρίτου·

Τόμ. 4ος (Δεκέμβριος),

σελ. 87–88.

Διασκευή εκ του Γαλλικού:

Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης.

Εκδόσεις «Ίνδικτος»,

Αθήνα, Μάρτιος 2005.

(2) (†) Αγιορείτου Μοναχού

Νικόδημου (Μπιλάλη)

(1932–2014):

«Σύντομη βιογραφία

του Οσίου Παταπίου,

μετά συντόμου βιογραφίας

και μερικής διηγήσεως θαυμάτων»,

σελ. 12–15, 40 και 60·

Έκδοσις

Ι. Μ. Οσίου Παταπίου εν Λουτρακίω,

Αθήναι, 1986².

Επιμέλεια ανάρτησης:

π. Δαμιανός. ]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.