ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΜΕΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΜΕΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

     …Αφού χειροτονήθηκε ιερέας ο άγιος Στέφανος ο Σαββαΐτης (725–794), μια ημέρα που τελούσε την θεία Λειτουργία στο παρεκκλήσιό του, την στιγμή που έλεγε την εκφώνηση «τὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν…», επεφοίτησε η χάρις του Αγίου Πνεύματος, καλύπτοντας το θυσιαστήριο με απερίγραπτο φως και κάνοντας τον ίδιο ολόλαμπρο. Βλέποντας τον εαυτό του μεταμορφωμένο μέσα στο φως του Θεού και κυριευμένος από φόβο για την αναξιότητά του, ανέπεμψε θερμή προσευχή προς τον Κύριο, παρακαλώντας Τον να ελαττώσει τα κύματα της χάριτός Του, για να μπορέσει να τα απολαύσει πλήρως στην άλλη ζωή. Ο Θεός δέχθηκε το αίτημά του, αλλά από την ημέρα αυτή, όταν ο άγιος στεκόταν μπροστά στο άγιο θυσιαστήριο, απολάμβανε πάντα θείες αποκαλύψεις και έπαιρνε απαντήσεις για όλα τα προβλήματα που του έθεταν οι επισκέπτες του.

     Κάποια φορά που πήγε στην έρημο με μερικούς μοναχούς του, σταμάτησαν το βράδυ κοντά στις όχθες του Ιορδάνη. Ο όσιος άφησε τους συντρόφους του να αποκοιμηθούν και ο ίδιος πέρασε στην απέναντι όχθη, περπατώντας πάνω στα νερά, και παρέμεινε όλη την νύχτα όρθιος, προσευχόμενος με τα χέρια υψωμένα προς τον ουρανό σαν δύο λαμπάδες αναμμένες που ακτινοβολούσαν θείο φως.

     Όταν έφθασε στην μακαρία απάθεια με τους ασκητικούς αγώνες του και τα δάκρυα, ο Θεός τού έδωσε το χάρισμα της διακρίσεως και προοράσεως σε τέτοιο βαθμό, που μπορούσε να διακρίνει τους κρυφούς λογισμούς όλων όσοι τον πλησίαζαν και προέβλεπε αλάνθαστα μελλοντικά γεγονότα. Είχε επίσης λάβει την δύναμη να θαυματουργεί για την ωφέλεια των άλλων. Έτσι, έδιωξε με την προσευχή του έναν δαίμονα που βασάνιζε σκληρά ένα κοριτσάκι. Μια άλλη φορά, κτυπώντας σαν άλλος Μωυσής με το ραβδί του το ξερό έδαφος, έκανε να αναβλύσει μια πηγή για να δροσίσει τους εξαντλημένους από την δίψα μαθητές του. Επανειλημμένως ο Θεός τον κατέστησε αόρατο μπροστά σε απειλητικούς ληστές ή βεδουίνους. Ενωμένος με τον Χριστό και γεμάτος από αγάπη, ο όσιος εκδήλωνε την συμπόνια του όχι μόνο προς τους μοναχούς και τους επισκέπτες του, αλλά και απέναντι στα ζώα της ερήμου, τα πουλιά και τα έντομα, που τον επισκέπτονταν για να λάβουν τροφή από τα χέρια του. Αντιθέτως, μάλωνε τους μαθητές του όταν τύχαινε να πατήσουν σκουλήκια που βρίσκονταν έξω από το κελί του.

     Επιστρέφοντας από το ερημητήριό του, ιδιαίτερα κατά τις μεγάλες εορτές, πολλοί πιστοί έρχονταν από παντού για να πάρουν την ευχή του, επιβεβαιώνοντας ότι ακόμη κατά τους χαλεπούς καιρούς της μουσουλμανικής καταπίεσης ο Θεός δεν στέρησε την χάρη Του από τον λαό Του. Αφού επιτέλεσε και πάμπολλα άλλα θαύματα, ο άγιος Στέφανος εκοιμήθη εν ειρήνη στις 31 Μαρτίου του 794, ψιθυρίζοντας τα λόγια της αγίας αναφοράς.

     [Σχόλιο:] Οι άνθρωποι της Χάριτος είναι οι βαθιά λειτουργημένοι άνθρωποι, οι μυστικοί συλλειτουργοί του Κυρίου· αυτοί που μπορούν να βαστάζουν τον κόσμο ευεργετώντας τον ανείπωτα και απροσδιόριστα πολλαπλά. Μπορεί στην κυνική, τη ψυχρή και αφώτιστη λογική μας όλα τούτα τα παραδείγματα των ένθεων ανθρώπων να φαίνονται μακρινά, ανεπίκαιρα και απρόσφορα, αλλά στην πραγματικότητα όλοι μας λίγο–πολύ μόνο από αυτούς τους αγωνιστές του Πνεύματος μπορούμε να κραταιωθούμε και να νοιώσουμε επιτέλους την ανά(σ)ταση που λείπει από την ύπαρξή μας. Ακόμη κι αν –υποτίθεται– δεν καταφέρουμε να τους βρούμε ποτέ στη διψαλέα ζωή μας, ωστόσο ο πόθος μας γι’ αυτούς, μας θάλπει, μας νευρώνει και μας αγιάζει, γιατί μέσα στα σκάμματα των αγώνων τους και τη θαυμαστή πολιτεία τους βρίσκεται κρυμμένος ή διατρανούμενος ο Σωτήρας Χριστός που είναι η Πηγή, ο Δοτήρας και ο λόγος κάθε αγιότητας στον άνθρωπο. Και όλος ο κόσμος, σιωπηλά και ανομολόγητα, αυτές ακριβώς τις λειτουργημένες και εξαγιασμένες μορφές καραδοκεί να βρει για να ζήσει ατραυμάτιστη τη συνέχεια και τη συνοχή του…

※

[«Νέος Συναξαριστής»,

Τόμ. 2ος, σελ. 295–296,

Εκδόσεις «Ίνδικτος», 
Αθήνα 2009.

Διασκευή εκ του Γαλλικού:

Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης.

Επιμέλεια ανάρτησης,

επιλογή θέματος και φωτογραφίας,

πληκτρολόγηση κειμένου:

π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.

Η ΑΓΙΑ ΣΚΕΠΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Η ΑΓΙΑ ΣΚΕΠΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

     Η εορτή της αγίας Σκέπης της Κυρίας Θεοτόκου (1η και αργότερα 28η Οκτωβρίου), αντλεί την υπόθεσή της από τον περίφημο βίο του οσίου Ανδρέα, του διά Χριστόν σαλού, ο οποίος έζησε για 45 ολόκληρα χρόνια μέσα στους θορύβους και τα σοκάκια της Βασιλεύουσας υποκρινόμενος τον σαλό, τον μωρό και τον τρελό από τη μεγάλη αγάπη και πόθο που είχε προς τον Χριστό. Ήταν τότε που τα σκήπτρα της Βασιλείας τα κρατούσε ο Λέοντας ο Μακέλλης, ο μεγάλος και φιλόχριστος αυτοκράτορας (454–474). Η εμφάνιση της Θεοτόκου στον όσιο έγινε η μόνη αφορμή για να καθιερωθεί η εορτή αυτή.

     Το περιστατικό συνέβη στη νότια πλευρά του ναού των Βλαχερνών, στο παρεκκλήσιο της αγίας Σορού, όπου φυλασσόταν η Εσθήτα, ο Πέπλος και μέρος της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου.

     Στο παρεκκλήσιο αυτό γινόταν κάποτε ολονυκτία. Εκεί πήγε να προσευχηθεί και ο όσιος Ανδρέας μαζί με τον μαθητή του άγιο Επιφάνιο, τον μετέπειτα πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.

     Ήταν η ώρα περίπου 10 το βράδυ, οπότε ο όσιος βλέπει την Θεοτόκο να προχωρεί από τις βασιλικές πύλες προς το άγιο θυσιαστήριο.

     Φαινόταν πολύ ψηλή και είχε λαμπρή τιμητική συνοδεία λευκοφόρων αγίων. Ανάμεσά τους ξεχώριζαν ο Τίμιος Πρόδρομος και ο Θεολόγος Ιωάννης, οι οποίοι βάδιζαν δεξιά και αριστερά της. Από τους λευκοφόρους άλλοι προπορεύονταν και άλλοι ακολουθούσαν ψάλλοντας ύμνους και άσματα πνευματικά.

     Όταν πλησίασαν στον άμβωνα, είπε ο όσιος Ανδρέας στον Επιφάνιο:

     –Βλέπεις, παιδί μου, την Κυρία και Δέσποινα του κόσμου;

     –Ναι, τίμιε πάτερ, αποκρίθηκε ο νέος.

     Η Θεοτόκος την ώρα εκείνη γονάτισε και προσευχήθηκε για πολλή ώρα. Παρακαλούσε τον Υιό της για τη σωτηρία του κόσμου και έβρεχε με δάκρυα το πρόσωπό της. Ύστερα μπήκε στο άγιο θυσιαστήριο και προσευχήθηκε για τους πιστούς που αγρυπνούσαν.

     Όταν τελείωσε τη δέησή της, με μια κίνηση χαριτωμένη και σεμνή έβγαλε από την άχραντη κεφαλή της το αστραφτερό μαφόριο (σημ.: ένδυμα της Θεοτόκου που μοιάζει με σάρπα με την οποία καλύπτει το σώμα και την κεφαλή της), και τ’ άπλωσε με τα πανάγια χέρια της σαν μία σκέπη πάνω στο εκκλησίασμα.

     Έτσι απλωμένο το έβλεπαν και οι δύο τους για πολλή ώρα να εκπέμπει δόξα θεϊκή. Όσο φαινόταν εκεί η Θεοτόκος, φαινόταν και το ιερό μαφόριο να σκορπίζει τη χάρη του. Όταν εκείνη άρχισε ν’ ανεβαίνει στον ουρανό, άρχισε κι εκείνο να συστέλλεται λίγο-λίγο και να χάνεται...

     Η γιορτή αυτή συνδέθηκε και με τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του ’40, γιατί πολλές φορές είδαν με τα μάτια τους οι Έλληνες στρατιώτες αυτό το φοβερό, αλλά συνάμα και τόσο γλυκό και παρήγορο θέαμα: την Κυρία Θεοτόκο ν’ απλώνει το μαφόριό της πάνω από τα κεφάλια τους ή να προπορεύεται στο μέτωπο του Πολέμου, τυλιγμένη η ίδια μέσα σε φωτεινή νεφέλη. Από ατέρμονη ευγνωμοσύνη προς την Παναγία μας και για πάμπολλα ευχαριστήρια η Εκκλησία μας μετέφερε με συνοδική απόφαση το 1952 τον εορτασμό της αγίας Σκέπης από την 1η στις 28 του μηνός Οκτωβρίου.

     Περνούν οι καιροί και οι εποχές διαδέχονται η μία την άλλη. Και τότε και τώρα και πάντοτε η Παναγία μας, η γλυκύτατη Μητέρα όλων των Ορθοδόξων και δη των Ελλήνων, κάνει το ίδιο θαύμα, είτε το βλέπουμε με τα ορατά μας μάτια είτε με τα μάτια της ψυχής, που βλέπουν, αισθάνονται και κρίνουν καλύτερα από τα πήλινα.

     Στις δύσκολες μέρες μας, που πληθαίνουν τα αδιέξοδα, που θεριεύει και λυσσομανά η αμαρτία, που η ποικιλόμορφη πονηρία μαζί με την πολυεπίπεδη προδοσία πάνε αντάμα κάνοντας μακελειό στις ασθενείς συνειδήσεις των πληγωμένων ανθρώπων, ένας σύγχρονος γέροντας Αγιορείτης είδε το ίδιο όραμα: είδε την Παναγία γονατιστή και με δάκρυα να παρακαλεί θερμά τον Υιό της.

     «Υιέ μου, σώσε την Ελλάδα!».

     Ο Υιός της όμως απέστρεφε το πρόσωπό Του. Δεν της απαντούσε. Τη βαριά σιωπή την έσπαζε ξανά και ξανά, για μια και δυο και τρεις φορές, μονάχα η ικετήρια και παρακαλεστική φωνή της φιλόστοργης Μεγάλης Μάνας, της Παναγίας μας:

     «Υιέ μου, σώσε την Ελλάδα!».

     Τότε εκείνη έβγαλε το μαφόριό της και άπλωσε στοργικά πάνω απ’ όλη την Ελλάδα, μέχρι την τελευταία της γωνιά και σπιθαμή.

     Ίδια μέσα στους αιώνες η Παναγία Μητέρα του κόσμου, ίδια τα θαύματά της, ίδια πάντα και η εξαίσια, φωτοφόρα Σκέπη της.

       «Χαῖρε Σκέπη τοῦ κόσμου, πλατυτέρα νεφέλης!», λέμε κάθε φορά στους «Χαιρετισμούς» απευθυνόμενοι με πίστη και ευλάβεια προς το πάνσεπτο πρόσωπο της Θεομήτορος. Κάτω απ’ αυτή τη Σκέπη και μέσα στη δική της ειρηνική αίγλη, ας αγωνιζόμαστε να βρισκόμαστε συνεχώς όλοι μας για να μπορούμε να είμαστε από κάθε άποψη ασφαλείς, ζωντανοί, τίμιοι, ωραίοι και ελεύθεροι άνθρωποι· γιατί μόνο οι «παναγιοσκέπαστοι» άνθρωποι μπορούν πραγματικά να είναι άτρωτοι, ελεύθεροι και δυνατοί άνθρωποι μέσα στον ανελεύθερο, σκλαβωμένο και καταρρέοντα κόσμο. Μέσα απ’ αυτή τη Σκέπη της Παναγίας μας οι ευλογημένοι Πρόγονοί μας πήραν έμπνευση, θάρρος και δύναμη και πολέμησαν με απερίγραπτη ανδρεία και αυταπάρνηση, δίνοντας τρανά μαθήματα σ’ όλα τα πέρατα της οικουμένης για το τι σημαίνει θυσία, ηρωισμός και αγιότητα.

     Η Κυρία Θεοτόκος, η Μητέρα όλων των πιστών, η Μητέρα τούτου του πολύπαθους Γένους, να σκέπει και να φυλάττει την Πατρίδα μας, το Έθνος μας, την Ελλάδα μας, τούτον τον ηρωοτόκο και αγιοτόκο Τόπο, τα σπιτικά και τα παιδιά μας, τις καρδιές και τον αγώνα μας. Αμήν.

Δόξα και τιμή στους Ήρωες του ’40!

※

[(1) «Εμφανίσεις και θαύματα

της Παναγίας»,

Κεφ. Γ΄, §7, σελ. 137–138,

Έκδοση Ιεράς Μονής Παρακλήτου,

Ωρωπός Αττικής, 1996⁸.
(2) «Όσιος Ανδρέας

ο διά Χριστόν σαλός»,

Κεφ. 50ο, σελ. 195–197,

Μετάφραση: Μοναχός Ισαάκ,

Έκδοση όπ. π., 1989⁵.

(3) Ορθόδοξο Περιοδικό

φοιτητών και επιστημόνων:

«Η δράση μας»,

Τεύχ. 542, Οκτώβριος 2016, 

Έτος Νε΄, σελ. 362–364.

Κατανυκτικό αφήγημα

που υπογράφεται ως «Ε.Κ.».

(4) Επιμέλεια ανάρτησης,

επιλογή θέματος και φωτογραφιών,

πληκτρολόγηση κειμένων:

π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.

Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ο ΜΥΡΟΒΛΥΤΗΣ

Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ο ΜΥΡΟΒΛΥΤΗΣ

     Ο άγιος Δημήτριος έζησε στην Θεσσαλονίκη επί Γαλερίου Μαξιμιανού (περί το 306). Ήταν γόνος μιάς των επιφανεστέρων οικογενειών της Μακεδονίας και όλοι τον θαύμαζαν όχι μόνο για την ευγενική του καταγωγή και για την χάρη του προσώπου του, αλλά επίσης και για την αρετή, την σοφία και την καλοσύνη, που υπερέβαιναν κατά πολύ εκείνες των μεγαλυτέρων του. Επειδή ήταν έμπειρος στην στρατιωτική τέχνη, παρά το νεαρό της ηλικίας του, διορίσθηκε από τον Γαλέριο –που ήταν τότε καίσαρας του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας– στρατηγός των ρωμαϊκών στρατευμάτων της Θεσσαλίας και ανθύπατος της επαρχίας της Ελλάδος. Οι τιμές όμως αυτές δεν στάθηκαν ικανές να τον αποσπάσουν από την μοναδική θεία αλήθεια. Η πίστη του στον Χριστό είχε καταλάβει την καρδιά του και, μη έχοντας σε καμιά υπόληψη τα εγκόσμια μεγαλεία, περνούσε τον περισσότερο καιρό του διδάσκοντας και ερμηνεύοντας δημόσια τον λόγο του Θεού. Γενικώς η διαγωγή του –πλήρης δικαιοσύνης, ειρήνης και φιλαδελφίας– μαρτυρούσε την έμπρακτη εφαρμογή των λόγων του, με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός ειδωλολατρών να ασπασθούν την πίστη του Χριστού, παρά τον διωγμό που είχε εξαπολύσει τότε ο αυτοκράτορας κατά των χριστιανών.

     Όταν ο Γαλέριος κατήγαγε λαμπρή νίκη στον πόλεμο κατά των Σκυθών, στον δρόμο της επιστροφής του σταμάτησε στην Θεσσαλονίκη για να οργανώσει εκεί την θριαμβευτική του πομπή και να προσφέρει ευχαριστήριες θυσίες στα είδωλα. Κάποιοι ειδωλολάτρες της πόλεως, που φθονούσαν την καλή φήμη του Δημητρίου, εκμεταλλεύθηκαν την παρουσία του αυτοκράτορα για να καταγγείλουν τον Δημήτριο ως χριστιανό. Η κατάπληξη του τυράννου μόλις το έμαθε, μεταβλήθηκε σε απερίγραπτο θυμό, όταν πληροφορήθηκε ότι ο Δημήτριος δεν αρκούνταν στο να συμμερίζεται απλώς την πίστη των μαθητών του Χριστού, αλλά την διέδιδε με επιτυχία και στους άλλους, εκμεταλλευόμενος την επίσημη θέση του. Διέταξε τότε να τον φέρουν μπροστά του και ο άγιος χωρίς δισταγμό ομολόγησε την πίστη του. Ο τύραννος έδωσε αμέσως εντολή να τον κλείσουν σε ένα κελί γεμάτο ακαθαρσίες, στα υπόγεια ενός λουτρού κοντά στο ανάκτορο. Όταν ο Δημήτριος μπήκε στο κελί, ένας σκορπιός πλησίασε το πόδι του έτοιμος να τον τσιμπήσει με το θανατηφόρο του κεντρί. Κάνοντας όμως ο άγιος το σημείο του σταυρού, ο σκορπιός εξαφανίσθηκε. Μόνος ο Δημήτριος μέσα στην σκοτεινή και υγρή φυλακή και ανενόχλητος από τις ασφυκτικές αναθυμιάσεις, ήταν γεμάτος αγαλλίαση με την σκέψη ότι σύντομα θα γινόταν κοινωνός του σωτηριώδους πάθους του Κυρίου. Θλιβόταν μόνο ότι θα έπρεπε να περιμένει το τέλος των αυτοκρατορικών εορτασμών, για να υποβληθεί στο μαρτύριο.

     Σύντομα, όπως απαιτούσε το έθιμο, ο Γαλέριος διοργάνωσε στο αμφιθέατρο της Θεσσαλονίκης αθλοπαιδιές και αγώνες μονομάχων. Είχε φέρει μάλιστα μαζί του και τον Λυαίο, έναν γίγαντα της φυλής των Βανδάλων, προικισμένο με ηράκλεια δύναμη. Ήταν τόσο ρωμαλέος και επιδέξιος μονομάχος, ώστε κανείς δεν μπορούσε να αντισταθεί μπροστά του. Βλέποντας ο Νέστωρ, ένας νεαρός χριστιανός, την κενή και μάταιη δόξα που προσποριζόταν ο αυτοκράτορας από τις νίκες του πρωταθλητού μονομάχου, αποφάσισε να του δείξει ότι ο Χριστός είναι ο μόνος παντοδύναμος. Έτρεξε λοιπόν στο λουτρό όπου ήταν φυλακισμένος ο Δημήτριος και του ζήτησε να τον ενισχύσει με την προσευχή του, ώστε να καταβάλει τον γίγαντα. Ο άγιος έκανε το σημείο του σταυρού στο μέτωπο και στην καρδιά του νεαρού αγωνιστή μόλις τον είδε, και τον έστειλε στο στάδιο σαν άλλο Δαβίδ εναντίον του Γολιάθ (βλ. Α΄ Βασ. 17) λέγοντάς του τα εξής προφητικά λόγια: «Και τον Λυαίο θα νικήσεις και για τον Χριστό θα μαρτυρήσεις».

     Δυναμωμένος ο Νέστωρ έφθασε στο αμφιθέατρο την στιγμή που οι κήρυκες διαλαλούσαν εάν κάποιος ήθελε να αντιμετωπίσει τον Λυαίο. Προχώρησε τότε άφοβα ο αθλητής του Χριστού και στάθηκε μπροστά στην αυτοκρατορική κερκίδα· έβγαλε τον χιτώνα του, τον έριξε κάτω και φώναξε: «Θεέ του Δημητρίου, βοήθει μοι!». Ήδη στην πρώτη συμπλοκή, την στιγμή που ο γίγαντας ορμούσε επάνω του, ο λεπτοκαμωμένος νέος όχι μόνο του ξέφυγε με έναν ελιγμό, αλλά και τον τραυμάτισε θανάσιμα στην καρδιά με το εγχειρίδιό του. Όλοι έμειναν άναυδοι βλέποντας το θαύμα, και απορούσαν πώς ήταν δυνατόν ο ακαταμάχητος βάρβαρος να πέσει τόσο εύκολα νεκρός από το κτύπημα ενός παιδιού. Πράγματι, ο νεαρός χριστιανός δεν εμπιστεύθηκε ούτε στην σωματική του δύναμη ούτε στα όπλα του, αλλά εναπέθεσε όλη του την ελπίδα στον Κύριο, τον «εν πολέμοις κραταιόν», ο οποίος παραδίδει στα χέρια των πιστών Του τους εχθρούς τους.

     Τότε ο αυτοκράτορας, αντί να υποταγεί λόγω του θαύματος στον παντοδύναμο Θεό, κατελήφθη από μεγάλη οργή και διέταξε να συλλάβουν τον Νέστορα, να τον οδηγήσουν εκτός πόλεως και να τον αποκεφαλίσουν. Εν συνεχεία, επειδή είχε ακούσει τον νέο να επικαλείται τον Θεό του Δημητρίου, υποψιάσθηκε ότι ο Δημήτριος χρησιμοποίησε κάποιο μαγικό τέχνασμα για να νικήσει ο Νέστορας, γι’ αυτό διέταξε τους στρατιώτες του να τον λογχίσουν μέσα στο κελί, χωρίς άλλη δικαστική διαδικασία. Έτσι θανατώθηκε ο άγιος, κάποιοι δε παρόντες χριστιανοί, μόλις έφυγαν οι στρατιώτες, ενταφίασαν ευλαβικά το σκήνωμά του. Λίγο νωρίτερα, πριν ενταφιάσουν το τίμιο λείψανο, ο υπηρέτης του αγίου Δημητρίου, ο Λούππος, που ήταν επίσης παρών, πήρε τον αιματοβαμμένο χιτώνα και το βασιλικό δακτυλίδι του αγίου, και επιτέλεσε πολλά θαύματα. Όταν το πληροφορήθηκε αυτό ο Γαλέριος, έστειλε αμέσως στρατιώτες και αποκεφάλισαν τον πιστό υπηρέτη [23 Αυγ.].

     Έχοντας στεφθεί ο άγιος Δημήτριος με τον αμάραντο στέφανο των μαρτύρων του Χριστού, απέκτησε μεγάλη παρρησία ενώπιον του Κυρίου και δωρήθηκε στην «θεοφύλακτη και φιλόχριστη και φιλομάρτυρα πόλη των Θεσσαλονικέων ως τείχος νοητό και αδιάσειστο, ως οχυρό απόρθητο από βαρβάρους και δαίμονες, ως φρούριο γαληνόδωρο για τους κλυδωνισμούς της ζωής και ως των σωμάτων και ψυχών αιώνιο φυλακτήριο» (7ος αι., αρχιεπίσκοπος Θεσ/νίκης Ιωάννης). Επί 1600 και πλέον έτη, ο άγιος Δημήτριος δεν έπαυσε να παρέχει την φιλάνθρωπη προστασία του στην Θεσσαλονίκη, της οποίας παραμένει ο τρανός πολιούχος. Χάρη σε αυτήν την προστασία του πολιούχου της, η Θεσσαλονίκη σώθηκε από πέντε πολιορκίες Σλάβων και Αβάρων· εξάλλου, στις πρεσβείες του αγίου αποδίδεται και η απελευθέρωση της πόλεως από τον τουρκικό ζυγό το 1912.

     Επίσης, πάρα πολλές φορές ο άγιος Δημήτριος προστάτευσε την πόλη από λιμούς, σεισμούς και λοιμούς· και οι πάσχοντες, τους οποίους άφηναν σε ένα παράπλευρο κτίσμα της βασιλικής που είχε μετατραπεί σε νοσηλευτήριο, θεραπεύονταν χάρη στις πρεσβείες του αγίου, ο οποίος παρουσιαζόταν στα όνειρά τους. Τα θαύματα που επιτελέσθηκαν, είτε με την άμεση παρέμβαση του αγίου είτε μέσω του μύρου του, είναι τόσο πολλά, ώστε εκείνος που θα ήθελε να τα απαριθμήσει θα έμοιαζε με τον μωρό και ασύνετο άνθρωπο που επιθυμεί να καταμετρήσει τους κόκκους της άμμου. Η περίφημη βασιλική του αγίου Δημητρίου οικοδομήθηκε τον 5ο αιώνα, στον τόπο όπου ενταφιάσθηκε ο άγιος, από τον έπαρχο Ιλλυρικού Λεόντιο, ο οποίος είχε θεραπευθεί θαυματουργικά. Επί σουλτάνου Βαγιαζήτ (1493) ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί, και αποδόθηκε στην χριστιανική λατρεία μόλις το 1912. Αναστηλώθηκε αργότερα και έγινε πάλι κέντρο της τιμής του αγίου, ιδίως μετά την μετακομιδή τμήματος εκ των τιμίων λειψάνων, τα οποία είχαν μεταφερθεί στην Ιταλία (1978 / 1980).

—ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ—

Ἦχος γ΄. Θείας πίστεως.

Μέγαν εὕρατο,

ἐν τοῖς κινδύνοις,

σὲ ὑπέρμαχον,

ἡ οἰκουμένη,

Ἀθλοφόρε

τὰ ἔθνη τροπούμενον.

Ὡς οὖν Λυαίου

καθεῖλες τὴν ἔπαρσιν,

ἐν τῷ σταδίῳ

θαρρύνας τὸν Νέστορα,

οὕτως Ἅγιε,

Μεγαλομάρτυς Δημήτριε,

Χριστὸν τὸν Θεὸν

ἱκέτευε,

δωρήσασθαι ἡμῖν

τὸ μέγα ἔλεος.

—ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

(Τῆς Μετακομιδῆς τοῦ Ἁγίου)

Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Τῶν σεπτῶν σου Λειψάνων

τὴν μετακόμισιν,

ἀπὸ Δυσμῶν πρὸς τὴν πόλιν,

Θεσσαλονίκην σοφέ,

ἑορτάζοντες λαμπρῶς

ἀνευφημοῦμέν σε,

ὅτι ηὐδόκησας ἐλθεῖν,

ταῦτα πάλιν εἰς τὴν γῆν,

Δημήτριε τὴν πατρῴαν,

ἥτις ἐν σοὶ καυχωμένη,

αἶνον σοι ᾄδει χαριστήριον.

—ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

(Ὑπὲρ προστασίας τῆς Μακεδονίας)

Ἦχος γ΄. Θείας πίστεως.

Μέγαν εὕρατο εἰς περιστάσεις,

σὲ ἀμύντορα, Μακεδονία,

Ἀθλοφόρε ἀθέους ἐκτρέποντα·

ὡς οὖν πλειστάκις λαόν σου διέσωσας,

οὕτω καὶ νῦν ἐπιβούλους ἀπότρεψον,

ὑπερένδοξε Μεγαλομάρτυς Δημήτριε,

κριτῶν ἀδίκων πλεκτάνας διάλυσον,

δωρούμενος ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

—ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

(Δρ. Χαραλάμπους Μπούσια)

Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Εὐσταλὲς στρατιῶτα

Χριστοῦ τῆς Πίστεως,

Θεσσαλονίκης προστάτα

καὶ πολιοῦχε σεπτέ,

ἀκατάβλητε Δημήτριε δυνάμεως,

ὁ πλήσας Νέστορα σεμνόν,

θείας πλήρωσον ἡμᾶς

ἰσχύος πατῆσαι πλάνον,

ὡς Μυροβλύτην τιμῶντάς σε,

καὶ χαρίτων κρήνην ἄφθονον.

—ΚΟΝΤΑΚΙΟ—

Ἦχος β΄. Αὐτόμελον.

Τοῖς τῶν αἱμάτων σου ῥείθροις

Δημήτριε,

τὴν Ἐκκλησίαν

Θεὸς ἐπορφύρωσεν,

ὁ δούς σοι

τὸ κράτος ἀήττητον,

καὶ περιέπων

τὴν πόλιν σου ἄτρωτον·

αὐτῆς γὰρ ὑπάρχεις

τὸ στήριγμα.

—ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟ—

Τὸν μέγαν ὁπλίτην

καὶ Ἀθλητήν,

τὸν στεφανηφόρον,

καὶ ἐν Μάρτυσι θαυμαστόν,

τὸν λόγχῃ τρωθέντα,

πλευρὰν ὡς ὁ Δεσπότης,

Δημήτριον τὸν θεῖον,

ὕμνοις τιμήσωμεν.

—  ΕΠΙΜΥΘΙΟ  —

Α΄. ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ «Ο ΣΤΑΥΡΙΚΟΣ»

     Αλλά ο Θεός που θέλησε να δοξάσει τον Άγιό Του σ’ όλο τον κόσμο, οικονόμησε και έβγαινε μύρο απ’ το κορμί του τόσο πολύ, που έπαιρναν οι ντόπιοι και οι ξένοι, όσοι έρχονταν να γιατρευτούν, και δεν τελείωνε ποτέ! Το έπιναν οι χριστιανοί, κι ό,τι αρρώστια και αν είχανε γιατρεύονταν. Όλοι έτρεχαν στη Θεσσαλονίκη, για να τους κάνει καλά ο άγιος Δημήτριος. Αλλά θα χρειαζόταν ώρες ολόκληρες να ομιλεί κανείς, για ν’ αναφέρει τα θαύματα του Αγίου σ’ όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη, την οποία τόσες φορές εγλύτωσε από πείνα, από θανατικό, από αιχμαλωσία κι από άλλα δεινά. Γι’ αυτό και τον τιμούν και στη Θεσσαλονίκη και σ’ όλο τον κόσμο, και παίρνουν τ’ όνομά του και του χτίζουν εκκλησιές και πανηγυρίζουν στη μνήμη του.

     Φαίνεται πως, όχι μονάχα στην πόλη του, μα και σ’ άλλες χώρες υπήρχαν αρχαιότερες εκκλησίες προς τιμήν του αγίου Δημητρίου. Στην Καππαδοκία λ.χ., σ’ ένα χωριό ονομαζόμενο Δρακοντιάνα, ένας γεωργός ξεπέτριζε ένα χωράφι του να το ισιώσει και να το κάμει αλώνι για ν’ αλωνίζει. Βρήκε όμως σωρούς από πέτρες και σκάβοντας είδε κάτι παμπάλαια θεμέλια, από χρόνια πολλά παραχωμένα μέσα στη γη. Ο γεωργός συνέχιζε να σκάβει. Ξαφνικά, βλέπει μπροστά του έναν νέο καβαλάρη και του λέγει: «Γιατί, άνθρωπέ μου, χαλνάς το σπίτι μου για να το φκιάσεις αλώνι; Αν το κάμεις αυτό, θα πάθεις μεγάλο κακό. Εγώ που σου μιλώ, είμαι ο άγιος Δημήτριος απ’ τη Θεσσαλονίκη…». Πήγαν ύστερα όλοι οι χωριανοί κι έσκαψαν βαθιά, ώσπου βρήκαν τα θεμέλια του ναού. Εκεί, μετά, έχτισαν καινούργιο ναό και ιστόρησαν τον άγιο Δημήτριο πάνω στο Σταυρό του Χριστού, λέγοντας: «επειδή διά του μαρτυρίου ο Άγιος συνεσταυρώθη με τον Χριστόν, διά τούτο είναι εζωγραφημένος ομού εν μιά εικόνι». Γι’ αυτό και την εκκλησία αυτή την ονόμασαν «του Αγίου Δημητρίου του Σταυρικού». Και σ’ αυτή την εκκλησία ο Άγιος έκαμε πάμπολλα θαύματα, όπως και στη Θεσσαλονίκη…

Β΄. «ΘΕΕ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΒΟΗΘΕΙ ΜΟΙ»

      Το βίο και τα θαύματα του Αγίου μπορεί κανείς να τα βρει στα εκκλησιαστικά βιβλία και, ίσως, δεν πρέπει να επεκταθούμε πιο πολύ εμείς εδώ. Εκείνο που πρέπει κάθε χριστιανός να κάμει σήμερα, είναι να μελετήσει και να διδαχθεί απ’ τα μαρτύρια του αγίου Δημητρίου και του αγίου Νέστορος υπομονή και γενναιότητα στις μεγάλες λύπες μας, στις στενοχώριες, στις αρρώστιες, στις περιστάσεις όπου μας πνίγει ο σύγχρονος, ο άδικος και σκληροτράχηλος ειδωλολάτρης κόσμος, που λατρεύει σαν θεό το χρήμα του και την εξουσία του, την περιουσία του και τις αδυναμίες του. Όταν μας πιέζουν με την κίβδηλη και βαριά μεγαλοπρέπειά τους οι άνθρωποι του μαμωνά (σημ.: οι ψεύτικοι άνθρωποι του χρήματος, της πονηρίας και της ματαιότητας), να βλέπουμε τον μικρό Νέστορα και τον Δαβίδ και να μην φοβούμαστε τους σύγχρονους Λυαίους και Γολιάθ, όποιοι κι αν είναι αυτοί. Εμείς να λέμε αυτό που είπε και ο Άγιος Νέστωρ: «Θεέ Δημητρίου, βοήθει μοι!». Και τότε: είτε είσαι η αδύνατη χήρα, με τ’ ανήλικα ορφανά· είτε ο άρρωστος πατέρας, με μια φούχτα απροστάτευτα παιδιά· είτε η γριούλα η έρημη, μέσα σε μια κρύα κάμαρη· είτε ο ρογιασμένος τσομπάνος πέρα στο ξεχασμένο μαντρί, που σου στέλνουν μουχλιασμένο ψωμί κι αυτό μόνο μια φορά τη βδομάδα· είτε ο εργάτης και ο υπάλληλος, που σε εκμεταλλεύεται ο εργοδότης σου και πλουτίζει εκείνος με τον ιδρώτα σου, ενώ εσύ πεινάς και υποφέρεις· είτε είσαι, τέλος, ένας αδύνατος σε γνωριμίες κοινωνικές κι έχεις ν’ αντιμετωπίσεις εχθρούς σατανικά οπλισμένους (ακόμη και κάτω απ’ την υποκριτική ευσεβοφροσύνη τους!)· – όποιος και νά ’σαι, γύρισε τα μάτια και τα χέρια σου στον ουρανό και «ο Θεός του Δημητρίου» θα σε «βοηθήσει». Όσο κι αν φαίνεται πως ο Θεός ανέχεται καμιά φορά το άδικο και το στραβό, είναι Δίκαιος· και το πληρώνει με τον τρόπο και την ώρα που Εκείνος μόνο ξέρει. Όσο μεγάλος κι αν είναι ο Λυαίος, αν δεν είναι πάνω του ο φόβος και ο νόμος του Θεού, θα πέσει. Κι όσο μικρός κι αν είναι ο Νέστωρ, όταν έχει τον Θεό μαζί του, θα νικήσει.

  

Γ΄. «ΕΛΑ, ΜΑΡΤΥΣ, ΠΡΟΣ ΕΜΑΣ!»

     Μπορούμε, μάλιστα, να παρακαλούμε και τον άγιο Δημήτριο, να μας λυτρώνει με τις πρεσβείες του προς τον Θεό, από τους κινδύνους και τις επιβουλές των φανερών και των αφανών εχθρών μας. Κι ας λέμε αυτό το τροπάρι από τους αίνους του Αγίου: «Δεῦρο, μάρτυς Χριστοῦ πρὸς ἡμᾶς, σοῦ δεομένους συμπαθοῦς ἐπισκέψεως». Δηλαδή, σύμφωνα με την απόδοση που δίνει ο κυρ–Φώτης ο Κόντογλου (1895–1965):

     «Έλα, μάρτυρα του Χριστού, προς εμάς που έχουμε μεγάλη ανάγκη από τη συμπονετικιά την επίσκεψη και γλύτωσέ μας από τις τυραννικές φοβέρες κι από τη δεινή μανία της αιρέσεως, που μας κατατρέχει, σαν νά ’μαστε σκλάβοι και σαν να περπατούμε γυμνοί δώθε και κείθε κι αλλάζουμε ολοένα τόπο με τόπο και πλανιόμαστε σαν τ’ αγρίμια στα βουνά και στα σπήλαια. Λυπήσου μας, πανεύφημε, και δος μας ανάπαυση, πάψε τη ζάλη και σβήσε την αγανάκτηση που σηκώθηκε καταπάνω μας, παρακαλώντας τον Θεό που δίνει στον κόσμο το μέγα έλεος».

ΠΑΝΤΕΛΗΣ Β. ΠΑΣΧΟΣ

※

[(1) Ιερομονάχου Μακαρίου

Σιμωνοπετρίτου:

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας»,

Τόμ. 2ος, Οκτώβριος,

σελ. 278–282,

Διασκευή από τα Γαλλικά:
Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης,

Εκδόσεις «Ίνδικτος»,

Αθήναι Οκτώβριος 2009².
(2) Παντελή Β. Πάσχου:

«Έρως Ορθοδοξίας»,

Κεφ. Δ΄, §8, σελ. 385–387.

Εκδόσεις «Αποστολικής Διακονίας»,

Αθήναι, 1987⁴.

(3) Επιμέλεια ανάρτησης,

επιλογή θέματος και φωτογραφιών,

πληκτρολόγηση κειμένων:

π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.

«ΑΥΤΗ ΝΟΜΙΖΕΙ ΟΤΙ ΕΙΜΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ;»

«ΑΥΤΗ ΝΟΜΙΖΕΙ ΟΤΙ ΕΙΜΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ;»

     Η επικοινωνία δεν είναι απαραίτητο να έχει πάντα τη μορφή του άμεσου αρθρωμένου λόγου. Μπορεί να είναι και έμμεση. Πραγματικά, οι πολλές μορφές έμμεσης επικοινωνίας είναι συχνά πιο αποτελεσματικές από την άμεση επικοινωνία στη μετάδοση συναισθημάτων σε κρίσιμες στιγμές.

     Κάποτε ένα μικρό αγόρι πήγε με τη μητέρα του και την αδελφή του σ’ ένα εστιατόριο για να γευματίσουν. Αφού η μητέρα και η αδελφή του έδωσαν την παραγγελία τους, η σερβιτόρα απευθύνθηκε στο μικρό αγόρι και το ρώτησε: «Νεαρέ κύριε, εσύ τι θα πάρεις;». Αλλά, πριν εκείνο απαντήσει, η αδελφή του είπε: «Θα παραγγείλω εγώ γι’ αυτόν». Η γκαρσόνα επανέλαβε την ερώτηση στο αγόρι. Αλλά η απάντηση πνίγηκε αυτή τη φορά από τη μητέρα, που είπε: «Θα παραγγείλω εγώ γι’ αυτόν». Η σερβιτόρα απτόητη επανέλαβε την ερώτηση στο αγόρι: «Νεαρέ κύριε», είπε σταθερά, «τι θα πάρεις;». «Ένα χάμπουργκερ!», είπε το αγόρι. «Πώς το θέλεις; Λίγο ψημένο, μισοψημένο ή καλοψημένο;». «Καλοψημένο». «Και τι θέλεις σ’ αυτό; Μουστάρδα, πίκλες, κρεμμύδια, καρυκεύματα, σάλτσα ντομάτας, απ’ όλα;». «Μουστάρδα, πίκλες, κρεμμύδια, καρυκεύματα, σάλτσα ντομάτας, απ’ όλα». Η σερβιτόρα επανέλαβε την παραγγελία: «Έρχεται ένα χάμπουργκερ καλοψημένο, με μουστάρδα, πίκλες, κρεμμύδια, καρυκεύματα, σάλτσα ντομάτας, απ’ όλα»· και, όταν απομακρύνθηκε και έφυγε για να εκτελέσει τις παραγγελίες, το αγόρι αναφώνησε κατάπληκτο: «Πω, πω, μαμά! Αυτή νομίζει ότι είμαι άνθρωπος;».

     Η σερβιτόρα μετέδωσε σεβασμό, ευαισθησία και αποδοχή, χωρίς να χρησιμοποιήσει καμιά απ’ αυτές τις λέξεις.

     Η επικοινωνία μπορεί να είναι πιο άμεση έστω κι αν είναι λιγότερο σαφής λεκτικά. Όλοι γνωρίζουμε την ενθάρρυνση που έρχεται κάποτε από την απλή παρουσία ενός άλλου προσώπου. Όλοι έχουμε βιώσει σημάδια κινδύνου που μεταδίδονται με χειρονομίες ή ακούσιες κινήσεις. Πραγματικά, υπάρχουν εκατοντάδες τρόποι με τους οποίους λέμε σε έναν άλλο άνθρωπο αν ακούμε ή αν ενδιαφερόμαστε, χωρίς να χρησιμοποιήσουμε συγκεκριμένες λέξεις…

π. ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ

※

[π. Φιλόθεου Φάρου:
«Ταξίδι Αυτοανακάλυψης»,

Κεφ. 4ο, σελ. 179–181,

Εκδόσεις «Αρμός»,

Οκτώβριος 2009⁶.

Επιμέλεια ανάρτησης,

επιλογή θέματος και φωτογραφίας,

πληκτρολόγηση κειμένου:

π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.