ΠΑΝΑΓΙΑ «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ»

ΠΑΝΑΓΙΑ «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ»

     Σε κοντινή απόσταση από τις Καρυές, την πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, προς την κατεύθυνση της Μονής Παντοκράτορος, ζούσε ένας ενάρετος ιερομόναχος με τον νέο μαθητή του. Μία εσπέρα Σαββάτου, ο Γέροντας ξεκίνησε να πάει στην αγρυπνία που τελούνταν κάθε εβδομάδα στον ναό του Πρωτάτου, αφήνοντας μόνο τον μαθητή του. Βραδιάζοντας, ένας άγνωστος μοναχός κτύπησε την πόρτα και ο μαθητής τον δέχθηκε για να περάσει εκεί τη νύχτα. Την ώρα του Όρθρου σηκώθηκαν να ψάλλουν την Ακολουθία στο παρεκκλήσι. Φθάνοντας όμως στη Θ΄ ωδή, ενώ ο μαθητής έψαλλε: «Την τιμιωτέρα των Χερουβείμ», μπροστά στην εικόνα της Θεοτόκου, ο ξένος παρενέβαλε πριν από αυτό τα εξής: «Άξιον εστί ως αληθώς μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον, και μητέρα του Θεού ημών». Ακούγοντας για πρώτη φορά τα λόγια αυτά αυτού του άγνωστου ύμνου, ο μαθητής παραξενεύτηκε και ζήτησε από τον φιλοξενούμενο μοναχό να του τα γράψει. Καθώς όμως δεν υπήρχε χαρτί, ο μοναχός χάραξε βαθιά και άκοπα τον ύμνο σε μια πέτρινη πλάκα προσθέτοντας: «Στο εξής, έτσι να ψάλλουν οι χριστιανοί τον ύμνο της Θεοτόκου». Λέγοντας αυτά, έγινε άφαντος. Επιστρέφοντας ο Γέροντας του κελιού άκουσε την όλη διήγηση και είδε την αγγελοχάρακτη πλάκα. Κατάλαβε τότε ότι ο ξένος και άγνωστος μοναχός δεν ήταν άλλος από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ.

     Μετέβη τότε να ανακοινώσει το θαύμα στον Πρώτο του Αγίου Όρους και στους άλλους Γέροντες. Αυτοί έστειλαν τη πλάκα του εξαίσιου ύμνου στον πατριάρχη και στον αυτοκράτορα έτσι ώστε τούτος ο αγγελόψαλτος ύμνος να διαδοθεί σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο και μετέφεραν την εικόνα μπροστά στην οποία είχε γίνει το θαύμα στον ναό του Πρωτάτου, όπου βρίσκεται έκτοτε, ενθρονισμένη πίσω από το θυσιαστήριο ως Παντάνασσα, Ηγουμένη και Προστάτις του Αγίου Όρους. Το εξαίσιο θαύμα αυτό έλαβε χώρα, κατά την παράδοση, το 982. Τη γραπτή διήγησή του συνέταξε το 1548 ο τότε Πρώτος του Άθω, Σεραφείμ, πνευματικός πατέρας του αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω [23 Ιαν.]. Η εικόνα αυτή του «Άξιον Εστί» είναι μαζί με την «Πορταΐτισσα» [13 Μαΐου] η πλέον ονομαστή θαυματουργός εικόνα στο «Περιβόλι της Παναγίας». Τρείς φορές εξήλθε του Αγίου Όρους για να τιμηθεί ευρέως και πανδήμως από τον Ελληνικό λαό (1963, 1985 και 1987) και της αποδόθηκαν τότε τιμές αρχηγού κράτους. Τη Δευτέρα του Πάσχα γίνεται η λιτάνευσή της ανά τις Καρυές και στα πέριξ, για να καθαγιάσει τη φύση αλλά και να προστατεύσει τους μοναχούς κελλιώτες από κάθε κακό.

—ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.

Πατέρων ἀθροίσθητε, πᾶσα τοῦ Ἄθω πληθύς, πιστῶς ἑορτάζοντες, σήμερον χαίροντες, καὶ φαιδρῶς ἀλαλάζοντες, πάντες ἐν εὐφροσύνῃ· τοῦ Θεοῦ γὰρ ἡ Μήτηρ, νῦν παρὰ τοῦ Ἀγγέλου, παραδόξως ὑμνεῖται· διὸ ὡς Θεοτόκον ἀεί, ταύτην δοξάζομεν.

—ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ—

Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Τῇ σεπτῇ σου Εἰκόνι, Γαβριὴλ ὁ Ἀρχάγγελος, καταπτὰς ἐν σχήματι ξένῳ, τὴν ᾠδήν σοι ἀνέμελψεν, Ἄξιόν ἐστιν ὡς ἀληθῶς, τὴν μόνην μακαρίζειν σε Ἁγνή, ὡς Μητέρα τοῦ τῶν ὅλων Δημιουργοῦ, καὶ σώζουσαν τοὺς κράζοντας· δόξα τοῖς θαυμασίοις σου Ἁγνή, δόξα τοῖς μεγαλείοις σου, δόξα τῇ πρὸς ἡμᾶς σου προνοίᾳ Ἄχραντε.

—ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

Ἦχος δ΄. Ἐπεφάνης σήμερον.

Ἑορτάζει σήμερον, ἅπας ὁ Ἄθως, ὅτι ὕμνους δέδεκται, ὑπὸ Ἀγγέλου θαυμαστῶς, σοῦ τῆς Ἁγνῆς Θεομήτορος, ἣν πᾶσα κτίσις, γεραίρει δοξάζουσα.

—ΕΤΕΡΟΝ ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ—

Ἦχος πλ. δ΄. Τῇ ὑπερμάχῳ.

     Ὡς ἐπιστὰς ἀπ’ οὐρανοῦ ἐν ξένῳ σχήματι

     Ὁ Γαβριὴλ τὸν μοναστὴν ἐμυσταγώγησε

     Μακαρίζειν καὶ ὑμνεῖν σε ἀξίως Κόρη.

     Ἀλλ’ ἡμεῖς τούτου τὴν μνείαν ἑορτάζοντες

     Τὴν πολλήν σου πρὸς ἡμᾶς ὑμνοῦμεν πρόνοιαν

     Καὶ βοῶμέν σοι· χαῖρε Ἄθω ἡ ἔφορος.

—ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ—

Ἄξιον ὑμνεῖν σε διὰ παντός, τὴν Θεοῦ Μητέρα, καὶ προστάτιν τῶν γηγενῶν, παρὰ τοῦ Ἀγγέλου, Παρθένε διδαχθέντες, ὑμνοῦμεν καθ’ ἑκάστην, τὰ μεγαλεῖά σου.

※

[ Ιερομονάχου Μακαρίου

Σιμωνοπετρίτου:

«Νέος Συναξαριστής

της Ορθοδόξου Εκκλησίας»·

Τόμος (Ιούνιος),

σελ. 139–141.

Διασκευή εκ του Γαλλικού:

Ξενοφών Κομνηνός.

Θεώρηση κειμένου:

Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης.

Εκδόσεις «Ίνδικτος».

Αθήνα, Φεβρουάριος 2008.

Επιμέλεια ανάρτησης:

π. Δαμιανός. ]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.