ΘΕΙΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ

ΘΕΙΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ

      Η Ταπείνωση δεν είναι ένα ηθικιστικό μιζέριασμα, ένα ψευδοευλαβικό κλαψούρισμα, ένας σύντομος αυτοεξευτελισμός «για να πάρουμε χάρη», ένα ευσεβιστικό σχήμα αυτομείωσης, μια αυτοϋποβιβαστική συμπεριφορά με θρησκευτικό χρώμα, που πάει να πείσει τους γύρω μας και τον αλλοπρόσαλλο εαυτό μας ότι τάχα κάτι είμαστε και ότι τάχα κάτι έχουμε να δείξουμε. Ο Χριστός με την Παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου που μας παρέδωσε, μας αποκαλύπτει γλαφυρότατα τον ένα και μοναδικό τρόπο να Τον προσεγγίσουμε, να Τον ζήσουμε και να ομοιωθούμε με Αυτόν αυθεντικά και καρδιακά, πέρα και μακριά από τις αυταπάτες, τις ιδέες και τις εσωτερικές αλχημείες της υπερηφάνειας, της αλαζονείας, της οίησης, της αυτοδικαίωσης που κατατρύχουν λίγο-πολύ τον βίο και το φρόνημά μας σήμερα. Η Ταπείνωση είναι ο τρόπος του Θεού, τα σπλάχνα και τα χνώτα Του. Για την ατελεύτητη και ανερμήνευτη θεία ζωή, η Ταπείνωση είναι η καρδιά όλων των θείων Μυστηρίων. Κατά τον Γέροντα Σωφρόνιο Σαχάρωφ, αν ο Θεός μας είναι «Παντοκράτωρ» και «Παντοδύναμος», είναι γιατί είναι πρωτίστως Θεός Ταπεινός, άρα και Πράος, Ανεξίκακος, Μακρόθυμος, Πολυέλεος κτλ. Έτσι εξηγείται γιατί στη λεγόμενη «θρησκευτική», ή μάλλον «πνευματική» ζωή, βλέπουμε να αποτυγχάνουν παταγωδώς μόνο οι υποκριτές, οι ανειλικρινείς, οι επικριτές, οι οιηματίες, οι αλαζόνες, οι ζηλόφθονοι, οι επιδεικτικοί, οι εγωπαθείς και δη οι ευσεβιστές. Ο Θεός «τους», λες και «τους» μοιράζει βραβεία αυτοδικαίωσης πίσω από κάθε λέξη, φράση και παράγραφο του Νόμου Του! Και από σε κάθε «κουτσοεκπλήρωση» που ενίοτε έχουν τόσο άχαρα και αχαρίτωτα να παρουσιάσουν, λες και τους είναι υποχρεωμένος όλος ο Παράδεισος, η Εκκλησία, ο κλήρος και ο λαός μαζί! Η υπερηφάνεια, που ενστερνιζόμαστε και δεν το ομολογούμε, είναι η τροχοπέδη και η υπονόμευση της θείας Αγάπης, άρα η απώθηση της θείας Χάριτος και της κατά Θεόν προκοπής μας. Ο Εωσφόρος έπεσε από την υπερηφάνεια και συμπαρέσυρε μαζί του τον δύστυχο άνθρωπο αλλά και τον κόσμο ολόκληρο. Τώρα στο Πρόσωπο του Χριστού μάς παρουσιάζεται πλήρως και ακραιφνώς το «βαθύτροπο» ύψος της Ταπεινώσεως. Και το κλειδί για ν’ ανοίξει ο ποθητός μας Παράδεισος είναι η τελωνική συντριβή και μετάνοια· ένα εκ βαθέων «Ὁ Θεὸς ἱλάσθητί μοι, τῷ ἁμαρτωλῷ!». Με αυτό το «ἱλάσθητι» είναι που αρχίζουν όλα τα μεγάλα και μεγαλειώδη θεία πράγματα· με αυτό ο ιερέας αρχίζει την αγία Προσκομιδή, με αυτό θα προσκυνήσει συντετριμμένος το Ειλητόν για να άρει ακολούθως τα Τίμια Δώρα για τη Μεγάλη Είσοδο, με αυτό όλοι οι πιστοί «βάζουμε αρχή» και επιχειρούμε να μετάσχουμε των Μυστηρίων και εν γένει της θείας ζωής της Πίστεως. Η «Άκρα Ταπείνωση» δεσπόζει όχι τυχαία στην κανδυλόφωτη κόγχη της Προθέσεως, ακριβώς για να υπομνηματίσει σθεναρά την ορθόδοξη συνείδησή μας ότι αυτή η θεία Ταπείνωση αποτελεί το έναυσμα, το θεμέλιο και τη βάση όλων των Μυστηρίων, των ιεροτελεστιών, των ευχών και των δεήσεων. Με αυτό το «ἱλάσθητι» μάς αποκαλύπτεται σωτήρια και ανένοχα η δική μας αβυσσαλέα πτωτικότητα. Κι όταν αισθανθούμε και δούμε αθόλωτα τις αμαρτίες μας, δεν γίνεται να μην αισθανθούμε και να μη δούμε και το μέγα έλεος του Θεού που μας επιφυλάσσεται άφθονο και αδαπάνητο. Η θεία Ταπείνωση πρέπει κάποτε να αγγίξει αισθαντικά κάποιο παλμό της καρδιάς μας, για να αρχίσουμε, επιτέλους, να ζούμε πραγματικά και όχι φανταστικά τον Θεό. Όλα τ’ άλλα, μοιάζουν με θεωρίες επί θεωριών που καταντούν εκ των πραγμάτων σκευωρίες ενάντια στην προσωπική και διαπροσωπική Σωτηρία μας, την οποία σίγουρα ποθούμε μεν, αλλά αδυνατούμε εν πολλοίς να βρούμε και να ζήσουμε. Στο ζωοποιό βάθος της Ταπεινώσεως βρίσκεται το θεοχαρίτωτο ύψος μας. Ενώ στο απατηλό και καταχθόνιο ύψος που μας προτείνει η υπερηφάνεια, βρίσκεται παντοτινά η ψυχολέθρια απώλειά μας. «Μόλις ταπεινωθούμε, έρχεται και το τέλος των θλίψεών μας», έλεγε πολύ χαρακτηριστικά ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης. Και εν τη ρύμη του λόγου θυμήθηκα, τώρα δα, και μια σοφή παροιμία που έλεγε με νόημα και σε κάθε ανάλογη περίπτωση η μακαρίτισσα γιαγιά μου –Θεός σχωρέστην!–...: «Καυχού κοιλιά να μη σε σπάσω!».

π. Δαμιανός

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.