ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

     Τίποτα δεν είναι καλύτερο από την ειρήνη του Χριστού! Σ’ αυτήν εξοστρακίζεται κάθε πόλεμος των πνευμάτων του σκότους: «Γιατί δεν έχουμε να παλέψουμε με ανθρώπους, αλλά με αρχές και εξουσίες, δηλαδή με τους κυρίαρχους του σκοτεινού τούτου κόσμου και με τα πονηρά πνεύματα που βρίσκονται ανάμεσα στη γη και στον ουρανό» (Εφεσ. 6, 12).

     Το να βυθίζει κανείς το νου του στη ψυχή του και η καρδιά του να εργάζεται νοερά, αυτό είναι σημείο σοφής ψυχής. Τότε η Χάρη του Θεού τον επισκιάζει και βρίσκεται σε μια ειρηνική κατάσταση. Και από αυτή την ειρηνική κατάσταση προχωρά σε μιαν άλλη, περισσότερο ειρηνική. Κι όταν λέμε «ειρηνική κατάσταση», εννοούμε το να έχει κανείς καθαρή συνείδηση. Και «περισσότερο ειρηνική», όταν ο νους θεωρεί μέσα του τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, σύμφωνα με τον λόγο του Θεού: «Και γέμισε ειρήνη η κατοικία του» (Ψαλμ. 85, 3).

     Μπορεί να μην ευφραίνεται κανείς, όταν βλέπει τον ήλιο με τα αισθητά του μάτια; Αλλά πόσο περισσότερο ευφραίνεται, όταν ο νους του βλέπει με τα εσωτερικά μάτια τον Ήλιο της Δικαιοσύνης, τον Χριστό; Τότε πραγματικά χαίρεται κανείς με μιαν αγγελική χαρά. Γι’ αυτή τη χαρά ο απόστολος Παύλος αναφέρθηκε, λέγοντας: «Εμείς είμαστε πολίτες τ’ Ουρανού!» (Φιλιπ. 3, 20).

     Όταν ο άνθρωπος πορεύεται σε μια ειρηνική κατάσταση, γεύεται τις πνευματικές δωρεές με αφθονία. Οι άγιοι Πατέρες που βρίσκονταν σε ειρηνική κατάσταση και είχαν επισκιαστεί από τη θεία Χάρη, ζούσαν πολύ ειρηνικά. Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε ειρηνική κατάσταση, μπορεί να φωτίσει και τους άλλους με το δικό του φως. Πριν απ’ αυτό, όμως, πρέπει να επαναλάβει τα λόγια αυτά της Προφήτιδος Άννας: «Ας μη βγαίνει κομπασμός από το στόμα σας» (Α΄ Βασ. 2, 3), όπως και τα λόγια του Κυρίου: «Υποκριτή! Βγάλε πρώτα από το μάτι σου το δοκάρι, και τότε θα δεις καθαρά και θα μπορέσεις να βγάλεις το σκουπιδάκι από το μάτι του αδελφού σου» (Ματθ. 7, 5). Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός άφησε την ειρήνη αυτή σαν κάποιο ανεκτίμητο θησαυρό στους μαθητές Του πριν τον θάνατό Του, λέγοντας: «Σας αφήνω ειρήνη, τη δική Μου ειρήνη δίνω σ’ εσάς» (Ιωάν. 14, 27). Γι’ αυτή την ειρήνη ο Απόστολος λέγει: «Και η ειρήνη του Θεού, που ξεπερνά κάθε ανθρώπινο νου, είθε να φυλάξει τις καρδιές και τις σκέψεις σας κοντά στον Ιησού Χριστό» (Φιλιπ. 4, 7).

     Γι’ αυτό πρέπει να αγιάσουμε όλες τις σκέψεις, τις επιθυμίες και τα έργα μας, για να λάβουμε την ειρήνη του Θεού και να κραυγάζουμε πάντα μαζί με την Εκκλησία: «Κύριε, Εσύ που είσαι ο Θεός μας, δωσ’ μας ειρήνη!» (Ησ. 26, 12).

     Θα πρέπει ν’ αγωνίζεσαι με κάθε τρόπο να διατηρείς την ειρήνη της ψυχής και να μην ενοχλείσαι από τις προσβολές των άλλων. Για να το πετύχεις αυτό, θα πρέπει ν’ αγωνίζεσαι με όλες σου τις δυνάμεις να συγκρατήσεις τον θυμό και να φυλάξεις με προσοχή το νου και την καρδιά σου από απρεπείς σκέψεις και αισθήματα.

     Ο Θεός έχει βάλει μέσα μας μόνο έναν θυμό και έναν φθόνο: τον θυμό και τον φθόνο εναντίον του πονηρού, εναντίον εκείνου που στην αρχή εξαπάτησε τον άνθρωπο και τον έβγαλε από τον Παράδεισο, εναντίον του φθοροποιού διαβόλου. Μας δόθηκε η εντολή να πολεμήσουμε εναντίον των πονηρών πνευμάτων της ακαθαρσίας και της επιθυμίας, που σπείρουν στην καρδιά ακάθαρτες και πονηρές σκέψεις.

     Επομένως, θα πρέπει να ανεχόμαστε με αταραξία τις προσβολές που μας κάνουν οι άλλοι και να συνηθίσουμε τον εαυτό μας να έχει τέτοια πνευματική διάθεση, ώστε οι προσβολές αυτές να φαίνονται ότι δεν απευθύνονται σε μας αλλά σε άλλους. Μια τέτοια πρακτική μπορεί να προσελκύσει τη γαλήνη στην καρδιά του ανθρώπου και να την κάνει ενδιαίτημα (κατοικία) του ίδιου του Θεού.

     Τέτοιο παράδειγμα αταραξίας και ειρήνης βλέπουμε στον άγιο Γρηγόριο τον Θαυματουργό [17 Νοεμ.], από τον οποίο κάποια πόρνη σ’ ένα δημόσιο χώρο ζήτησε αποζημίωση, σαν να είχε διαπράξει μαζί της την αμαρτία. Κι εκείνος, χωρίς να θυμώσει ούτε στο παραμικρό μαζί της, είπε ταπεινά σε κάποιον φίλο του: «Δώσε της γρήγορα το ποσό που απαιτεί». Η γυναίκα δεν είχε ακόμα εισπράξει την άδικη αποζημίωση, όταν ξαφνικά δαιμονίστηκε. Τότε ο Άγιος την λυπήθηκε και της έβγαλε το δαιμόνιο με την προσευχή του.

     Αν όμως είναι αδύνατο για μας να μην ταραχθούμε, τότε τουλάχιστον ας αγωνιστούμε να συγκρατήσουμε τη γλώσσα μας, σύμφωνα μ’ αυτό που λέει ο Ψαλμωδός: «Ταράχτηκα μέσα μου, αλλά δεν μίλησα» (Ψαλμ. 86, 5).

     Σ’ αυτή την περίπτωση, σαν παράδειγμα πρέπει να πάρουμε και τους αγίους Σπυρίδωνα Τριμυθούντος [12 Δεκ.] και Εφραίμ τον Σύρο [28 Ιαν.].

     Ο πρώτος ανέχτηκε μια προσβολή μ’ αυτό τον τρόπο: Όταν, κατ’ απαίτηση του Έλληνα αυτοκράτορα, μπήκε μέσα στο παλάτι, ένας από τους υπηρέτες που βρίσκονταν στους θαλάμους του αυτοκράτορα, παίρνοντάς τον για ζητιάνο, γέλασε μαζί του, δεν του επέτρεψε να μπει μέσα στους βασιλικούς θαλάμους και μετά τον χτύπησε στο πρόσωπο. Ο άγιος Σπυρίδων, με μεγάλη ηρεμία, σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου, γύρισε σ’ αυτόν το άλλο του μάγουλο (Ματθ. 5, 39).

     Ο δε άγιος Εφραίμ, ενώ νήστευε για μέρες στην έρημο, του συνέβη το εξής περιστατικό: ένας μαθητής του, την ώρα που του μετέφερε φαγητό, γλίστρησε κατά τύχη και το φαγητό σκορπίστηκε στο δρόμο. Ο Άγιος, βλέποντας τον καταλυπημένο μαθητή, του είπε: «Μη λυπάσαι, αδελφέ! Αν το φαγητό δε θέλει να έρθει σε μας, τότε θα πάμε εμείς προς αυτό!». Και στη συνέχεια, πήγε και κάθισε κοντά στο μέρος όπου είχε σκορπιστεί το φαγητό και, αφού το μάζεψε, το έφαγε. Τόσο αποξενωμένος ήταν ο όσιος από το πάθος του θυμού.

     Για τον τρόπο με τον οποίο μπορείς να κατακυριέψεις το πάθος του θυμού, μπορείς να το μάθεις και από το βίο του αγίου Παϊσίου του Μεγάλου [19 Ιουν.], ο οποίος ζήτησε από τον Κύριο Ιησού Χριστό να τον ελευθερώσει από το πάθος του θυμού και ο Χριστός τού είπε: «Αν θέλεις να νικήσεις τον θυμό και την οργή μαζί, μην επιθυμήσεις τίποτα, μη μισήσεις και μην υποτιμήσεις κανέναν».

     Για να διατηρήσεις την ειρήνη της ψυχής σου, πρέπει να διώξεις μακριά την απελπισία και ν’ αγωνιστείς να έχεις πνεύμα χαρούμενο κι όχι λυπημένο, σύμφωνα με το λόγο του Σειράχ: «Πολλούς ανθρώπους αφάνισε η λύπη, μια και κανένα καλό δεν υπάρχει μέσα της» (Σοφ. Σειρ. 30, 25). Όταν ο άνθρωπος υποφέρει από υπερβολική στέρηση των αγαθών εκείνων που είναι απαραίτητα για το σώμα, του είναι δύσκολο να κατανικήσει την απελπισία. Αυτό, βέβαια, έχει εφαρμογή στις αδύναμες ψυχές.

     Για τη διατήρηση της ειρήνης της ψυχής θα πρέπει, επίσης, με κάθε τρόπο να αποφεύγεις την κριτική εναντίον των άλλων. Γιατί η ειρήνη της ψυχής διατηρείται με την αποφυγή της κατάκρισης και με τη σιωπή. Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε ειρηνική κατάσταση, δέχεται θείες αποκαλύψεις. Για να αποφύγεις το πάθος της κατάκρισης, θα πρέπει να προσέξεις ώστε να μη δεχτείς κοσμικές σκέψεις από κανέναν και να είσαι «νεκρός» σε όλα.

     Για να διατηρήσεις την ειρήνη της ψυχής, θα πρέπει να αυτοσυγκεντρώνεσαι συχνά και ν’ αναρωτιέσαι: «Πού βρίσκομαι;». Ταυτόχρονα, θα πρέπει να προσέξεις, ώστε οι σωματικές αισθήσεις σου και, κυρίως η όραση, να υπηρετούν μόνο τον εσωτερικό (της καρδίας) άνθρωπο και να μην αποσπούν την ψυχή με τα αισθητά αντικείμενα. Γιατί μόνο εκείνοι που έχουν εσωτερική εργασία και αγρυπνούν για τις ψυχές τους, λαμβάνουν τις χαριτόβρυτες δωρεές.

ΑΓΙΟΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦ

(1759–1833)

※

[Πέτρου Μπότση:

«Φιλοκαλία Ρώσων Νηπτικών Α΄:

Διδαχές του Οσίου Σεραφείμ Σάρωφ»,

Μέρος Β΄, Διδαχή 24η και 25η,

σελ. 64–67,

Αθήνα 1992⁴.

Επιμέλεια ανάρτησης,

επιλογή θέματος και φωτογραφίας,

πληκτρολόγηση κειμένου:

π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.