Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΒΑΠΤΙΣΕΩΣ

Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΒΑΠΤΙΣΕΩΣ

     Από την αρχή της αποστολής Του ο Ιησούς αντιμετωπίζει τα κοσμικά στοιχεία, που να είναι κλεπταποδόχοι σκοτεινών δυνάμεων: το νερό, τον αέρα, την έρημο. Ένα ιδιόμελο (της Έκτης Ώρας) των Θεοφανείων παρουσιάζει τον Κύριο να λέγει προς τον Ιωάννη τον Βαπτιστή (σε μετάφραση): «Έλα, Προφήτη και βάφτισέ Με! Γιατί τον άρχοντα του σκότους, τον κρυμμένο πολέμιο μέσα στα νερά, βιάζομαι να καταστρέψω κι έτσι να γλυτώσω τον κόσμο από τις παγίδες του και, ως φιλάνθρωπος, να δώσω τη ζωή την αιώνια». Μιλώντας για τα μη αγιασθένα ύδατα, εικόνα του κατακλυσμού, η λατρευτική γλώσσα τα αποκαλεί «υγρό τάφο».

     Πράγματι, η εικόνα της Βαπτίσεως παρομοιάζει τον Χριστό να μπαίνει στα νερά του Ιορδάνου, όπως μέσα σ’ ένα υδάτινο τάφο. Ο τάφος αυτός έχει τη μορφή ενός σπηλαίου, που περιέχει ολόκληρο το σώμα του Κυρίου (εικόνα της ταφής – που επαναλαμβάνεται στο μυστήριο του Βαπτίσματος με την πλήρη κατάδυση – εικόνα του πασχαλινού τριημέρου), για να «αποσπάσει τον γενάρχη μας από τη σκοτεινή διαμονή» (Κύριλλος Ιεροσολύμων, PG 33, 1079). Ακολουθώντας τον συμβολισμό της εικόνας της Γεννήσεως, η εικόνα των Θεοφανείων προεικονίζει την κάθοδο στον Άδη: «Αφού κατέβηκε μέσα στα ύδατα, έδεσε εκείνον που ήταν ισχυρός» (όπ. π. 441 Β). Ο άγιος Εφραίμ παραβάλλει την Βάπτιση προς τον Σταυρό Κλίμακα: «Όπως η Κλίμακα την οποία είδε ο Ιακώβ να εγγίζει τη θύρα των ουρανών· κατήλθε το φως πάνω σ’ αυτή κατά το Βάπτισμα» (Ύμνος ΧΙ) του Χριστού.

ΠΑΥΛΟΣ ΕΥΔΟΚΙΜΩΦ

(1901–1970)

※

[(1) Παύλου Ευδοκίμωφ:

«Πάλη με τον Θεόν»

–Θεολογικά Δοκίμια 1–

Μετάφραση: Ι. Κ. Παπαδοπούλου,

κεφ. β΄, §3, σελ. 112–113,

Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών,

Θεσσαλονίκη 1970.
(2) Επιμέλεια ανάρτησης,
επιλογή θέματος και φωτογραφιών,
πληκτρολόγηση κειμένου:
π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.