ΤΟ «ΝΑΙ» ΚΑΙ ΤΟ «ΟΥ»

ΤΟ «ΝΑΙ» ΚΑΙ ΤΟ «ΟΥ»

       «Ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν

       ναὶ ναί, οὒ οὔ·

       τὸ δὲ περισσὸν τούτων

       ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν»

       (Ματθ. ε΄ 37).

       Απ’ ό,τι φαίνεται, ολοένα και πιο πολύ αποκλίνουμε με τα λόγια, τις διαθέσεις, τις πράξεις και την όλη στάση μας από τη ζωή της ευθύτητας, της ειλικρίνειας· από την αλήθεια στη ζωή που ζούμε, όπως και αν τη ζούμε ο καθένας. «Μας παίρνει από κάτω η μπάλα», ξεχνιόμαστε και αφηνόμαστε ελεύθεροι στην ανελευθερία. Η ακηδία και η αφροντισιά για την εμβίωση της αλήθειας μάς οδηγούν στο βέβαιο κερματισμό μας. Κι όταν ξυπνάμε απρόσμενα, σε μια στιγμή της στιγμής του αληθινού εαυτού μας, νιώθουμε ότι έχουμε παραγεμίσει απ’ τη φθορά είτε των κατά συνθήκη είτε των κατά συρροή είτε των καθ’ έξη ψεμάτων της ζωής γενικά, ή της ζωής των παθών και των αδυναμιών μας ειδικότερα.

       Προσωπικά, έχω συναντήσει χαρακτήρες που, παρά την καλή τους βαθιά και αθέατη προαίρεση, λησμόνησαν τελείως τους εαυτούς τους και καταπλακώθηκαν από τα μπάζα των ανεξάντλητων ψεμάτων τους. Παράλληλα, θυμάμαι και ανθρώπους που, από την αδιάκριτη και επιπόλαιη προσπάθειά τους να γίνονται συνέχεια και επίμονα κυνικοί και «υπερ–ευθείς» στους γύρω τους, κατέληγαν στο τέλος να είναι εξακολουθητικά τραυματικοί και, έτσι, το μόνο που κατάφερναν είναι να κερδίζουν πολλούς πόντους στη μοναξιά.

       Ασφαλώς, ο ανειλικρινής, ο άντομπρος και ακαθόριστος λόγος μας, φέρνει και την αξεκαθάριστη ζωή σε όλα τα επίπεδα: ή χάνουμε το χαρακτήρα μας ή δεν θα μπορούμε να έχουμε ποτέ χαρακτήρα μ’ έναν τέτοιο λόγο. Το τίμημα για έναν, είναι ευτύχημα για κάποιον άλλο. Η ψυχή όμως που εκπέμπει υγεία στέκεται απλή, ενιαία και αμέριστη στα πράγματα και δεν ανέχεται για πολύ το ψέμα, το επίπλαστο, την επιτήδευση, το «δήθεν», τη «στολή παραλλαγής» που της προτείνει διαρκώς το πρόσκαιρο βόλεμα. Η αλήθεια και η φιλαλήθεια ανήκουν στο κέντρο της καρδιάς· της καρδιάς που επιθυμεί να αναπτύσσεται, παρά το όποιο ρίσκο ή κόστος σ’ έναν κόσμο που κατάντησε κυριολεκτικά σαθρή σκηνή για ρόλους που δεν αντανακλούν ή δεν προάγουν το μυστήριο της ζωής.

       Επίσης να πω, ότι, εάν συμβαίνει να προκρίνουμε συνεχώς το ψέμα στη ζωή μας, είναι γιατί ενδεχομένως δεν έχουμε ικανωθεί στον τρόπο της αλήθειας· και επιλέγουμε σταθερά να προσπερνούμε τούτο τον τρόπο, γιατί θεωρούμε σφαλερά ότι δεν μας αφορά η πραγμάτωσή του από τη μεριά μας. Το καταλαβαίνουμε–δεν το καταλαβαίνουμε, δεν επαρκούν οι απολυτοσύνες μας, οι κομπασμοί και οι λεονταρισμοί μας για να αποδείξουμε ότι αγαπάμε όντως την αλήθεια. Ειδικά η αλήθεια θέλει κατεργασμένη ψυχή και εσωτερική μαστοριά. Ένα γλυπτό πριν φανερωθεί στα μάτια του κοινού, σμιλεύεται με υπομονή και αγάπη. Η υπομονή και η αγάπη δεν είναι η δική μας τυπική υποχρέωση προς την αλήθεια, αλλά το δικαίωμα της αλήθειας στη ζωή μας.

       Πάντως, για μια ευαίσθητη και ζωντανή συνείδηση η εύκολη «γκρι ζώνη» που επιβάλλουν πιεστικά οι σημερινές συμβάσεις και συνθήκες του κόσμου, είναι όντως ένα μεγάλο πρόβλημα και θαρρώ πως τείνει να είναι πρόβλημα άλυτο. Σε κάθε μας εκφρασμένη και ανέκφραστη αντίρρηση σ’ όλο αυτό το ιδιότυπο «γκρι» του «ναιοχισμού» (το «σιαμαίικο κράμα» του «ναι» και του «όχι»), αντιπροτείνεται από πολλούς η «λύση» της ελαστικότητας, της ανοχής, της αδιαφορίας και της συνθηκολόγησης.

       Για μερικούς το «ναι–ναι» και το «ου–ου», που είπε και λέει ο Χριστός στο Ευαγγέλιό Του (βλ. Ματθ. 5:37), είναι δυσάρεστος καταπέλτης στον ατέρμονο μύθο τους και στην αναλήθεια που ενδημεί μέσα τους. Για κάποιους άλλους πάλι, λυτρωτική επαναφορά στον ανοιχτό ορίζοντα της αλήθειας, προς τον οποίο αρέσκεται πάντα να ατενίζει και να πετά η ψυχή που είναι ερωτευμένη μ’ αυτήν.

       Από πολύ παλιά, μου κάνει εντύπωση εκείνο το καταπληκτικό που λέει στο τέλος όλων των ιερών βιβλίων, η «Αποκάλυψη του Ιωάννη», αλλά και το οποίο πιστεύω ακράδαντα ότι ισχύει για τον κόσμο των καρδιών και για τις καρδιές στον κόσμο, ότι, από την Αγία Πόλη του Θεού, από την άχραντη κοινωνία με το θείο, θα είναι κυριολεκτικά «έξω ο καθένας που αγαπά και πράττει το ψέμα» (βλ. Αποκ. 22:15) στη ζωή του. Κι όχι απλά εκείνος που «λέει» «ένα ψέμα». Τα ρήματα «φιλώ» και «ποιώ» είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους και αποκαλύπτουν ολοφάνερα όχι μόνο τους αναπτυσσόμενους κλάδους, αλλά αιτιοκρατικά και την αθέατη ρίζα όλων των καλών ή άσχημων καταστάσεων που βιώνουμε· ό,τι αγαπάμε μέσα μας, αυτό και κάνουμε στη ζωή μας. Η ζωή μας σαρκώνει πάντα τις αγάπες της, είτε ολέθριες είναι αυτές, είτε σωτήριες. Και ποιος μπορεί ν’ αντιπαλέψει μ’ έναν τέτοιο και τόσο αληθινό νόμο που κουρνιάζει βαθιά στα έγκατά μας;

π. Δαμιανός