ΛΑΖΑΡΟΣ, Ο «ΕΚ ΝΕΚΑΔΩΝ»

ΛΑΖΑΡΟΣ, Ο «ΕΚ ΝΕΚΑΔΩΝ»

«Νεκρὸν τετραήμερον,

προστάγματι σῷ,

ἐκ νεκάδων σύντρομος,

ᾍδης ἀφῆκε Λάζαρον·

ἡ ἀνάστασις, Χριστέ,

σὺ γὰρ ζωή, ἐν ᾧ ἐστερεώθη

ἡ Ἐκκλησία κράζουσα·

Ὡσαννά, εὐλογημένος εἶ ὁ ἐρχόμενος».

     Λέει με απλά λόγια το τροπάριο αυτό:

     «Ω, Θεάνθρωπε Χριστέ! Με τη δική Σου προσταγή την οποία έδωσες αυθεντικά λέγοντας: “Λάζαρε, δεῦρο ἔξω!”, σύντρομος και έμφοβος ο άδης έδιωξε και άφησε ελεύθερο τον Λάζαρο που ήταν ήδη νεκρός για τέσσερις ολόκληρες μέρες».

     Λάζαρος «ἐκ νεκάδων», από τους «νεκάδας»· δηλαδή, «από τους νεκρούς». Η λέξη «νεκάς», βρίσκεται σε πολλά σημεία στην ποίηση του Ομήρου («Πήματ’ ἔπασχον ἐν αἰνοῖσι νεκάδεσσι»). Επίσης, αυτή η λέξη ετυμολογείται από το στερητικό «νε» και το «κίκυς», που σημαίνει δύναμη. Όλη η λέξη «νεκάς», έχει το νόημα «ο στερημένος ζωτικής δύναμης».

     Στη συνέχεια, ο Μελωδός, αναφέρει και εκείνη τη συγκεκριμένη αιτία που ο άδης έδιωξε εσπευσμένα τον Λάζαρο από τους νεκρούς: «Επειδή, Εσύ, Χριστέ, που είσαι η Ανάσταση και η Ζωή του κόσμου, όταν πρόσταξες να βγει έξω από το μνήμα ο τετραήμερος Λάζαρος, πως ήταν δυνατόν αυτός, που Εσύ πρόσταξες, να μη ζωοποιηθεί και να μην αναστηθεί;».

 

     Ίσως ν’ απορήσει κάποιος και να πει: Γιατί, όταν έμελλε ο Κύριος ν’ αναστήσει τον φίλο Του τον Λάζαρο, προηγήθηκε προσευχή ή καλύτερα θεία βουλή; Επειδή ο Χριστός προσευχήθηκε πρώτα προς τον Πατέρα λέγοντας: «Εγώ ήξερα ότι πάντοτε Μ’ ακούς, αλλά το είπα φανερά αυτό, για τον όχλο που παρευρίσκεται, ώστε να πιστεύσουν ότι Εσύ Μ’ έστειλες προς τον κόσμο».

     Μας αποκρίνεται σ’ αυτό το σημείο και ο μέγας αρχιεπίσκοπος της Θεσσαλονίκης, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «Όπως, όταν ήταν να δοθεί αρχή ζωής και υπόστασης στον άνθρωπο, προηγήθηκε η θεία βουλή, έτσι τώρα και στον δίκαιο Λάζαρο· μια και πρόκειται ν’ αναπλαστεί πάλι άνθρωπος, πάλι θεία βουλή προηγείται. Στην πρώτη δημιουργία, όταν ήταν να πλασθεί ο πρώτος άνθρωπος, ο Αδάμ, προηγήθηκε γι’ αυτό το έργο η βουλή του Πατρός προς τον Υιό, ο Οποίος είπε “Ποιήσωμεν ἄνθρωπον”, την οποία, την άκουσε Αυτός ο Υιός και, έτσι, παρήχθη ο άνθρωπος στο είναι. Εδώ, στην ανάσταση του Λαζάρου, ακούει ο Πατήρ τον Υιό που μίλησε και, με αυτόν τον τρόπο, αναζωοποιήθηκε ο Λάζαρος. Βλέπετε πόση είναι η ομοτιμία και η ομοβουλία μεταξύ τους, μεταξύ του Πατέρα και του Υιού;».

     Και συνεχίζει ο ιερός Πατήρ: «Το σχήμα της προσευχής του Υιού, έγινε για τον όχλο που παρευρίσκονταν εκεί και παρακολουθούσε τα γεγονότα. Όμως τα λόγια του Χριστού, δεν ήταν λόγια δουλικής προσευχής, αλλά λόγια θεϊκής δεσποτείας και αυτοκρατορίας».

     «“Λάζαρε, δεῦρο ἔξω!”, είπε ο Χριστός· και αμέσως ο τετραήμερος νεκρός παρουσιάστηκε σε όλους ζωντανός. “Ἐφώνησε δὲ φωνῇ μεγάλῃ”· και αυτό, πάλι για τους παρευρισκομένους έγινε. Μπορούσε ο Χριστός, όχι μόνο με μέτρια, με χαμηλή και σιγανή φωνή, αλλά και μόνο με την (άφθογγη και άηχη) βούλησή Του να αναστήσει τον Λάζαρο».

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ

(1749–1809)

※

[Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου:

«Εορτοδρόμιον»,

τόμ. β΄, σελ. 22–23,

εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη»,

Θεσσαλονίκη 1995.

Α΄ δημοσίευση: Σάββατο 12 Απριλίου 2014.
Επιμέλεια ανάρτησης,
επιλογή θέματος και φωτογραφιών,
πληκτρολόγηση κειμένου:
π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.