Ο ΑΓΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ· Ο ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ, Ο ΚΑΘΑΙΡΕΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΤΑΝ

Ο ΑΓΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ·

Ο Ιερομάρτυς, ο καθαιρέτης του Σατάν

[1]  Γέννηση, ανατροφή, αφιέρωση στον Θεό

     Ο άγιος ιερομάρτυς Ελευθέριος γεννήθηκε στη Ρώμη από ευγενείς και ευσεβείς γονείς στο τέλος του 1ου αιώνα μ.Χ. Σε μικρή ηλικία έχασε τον πατέρα του που κατείχε το αξίωμα του υπάτου της πόλεως της Ρώμης και έτσι ανατράφηκε από την μητέρα του, Ανθία, πιστή μαθήτρια του Αποστόλου Παύλου. Αυτή τον μεγάλωσε γαλουχώντας τον με τα νάματα της Ορθοδόξου Πίστεως και του έδωσε το όνομα Ελευθέριος. Θέλησε μάλιστα να τον αφιερώσει στην εκκλησία και για το λόγο αυτόν τον παρουσίασε στον Πάπα της Ρώμης Ανάκλητο, ο οποίος εκτιμώντας τα σπάνια χαρίσματά του και αφού τον δίδαξε τα ιερά γράμματα, τον κατέταξε στον ιερό κλήρο.

     Στην ηλικία των 15 ετών ο Ελευθέριος χειροτονήθηκε διάκονος και τρία χρόνια αργότερα πρεσβύτερος, παρά το νεαρό της ηλικίας του, γιατί δεν υπήρχαν τότε δεσμεύσεις ηλικίας από τους Ιερούς Κανόνες που θεσπίσθηκαν αργότερα στις Οικουμενικές Συνόδους. Ήταν μάλιστα τέτοια η ωριμότητά του που, όταν έφθασε στο 20ο έτος της ηλικίας του, έλαβε από τα χέρια του Πάπα και τον τρίτο βαθμό της ιερωσύνης, γενόμενος Επίσκοπος Αυλώνος του Ιλλυρικού. Έτσι, με θεία οικονομία, τέθηκε ο λύχνος επί την λυχνία σύμφωνα με το ιερό Ευαγγέλιο και έγινε ο Ελευθέριος με τις πολλές αρετές, εκείνος ο πνευματικός φάρος που φώτισε και προσείλκυσε πλήθη ψυχών στη θεοσέβεια και την μόνη Αλήθεια.

[2]  Η ιερή του φήμη, η σαγηνευτική του διδαχή 
και η προσαγωγή του στο μαρτύριο

     Η φήμη του που όλο μεγάλωνε και τα θαύματά του που ακολουθούσαν τη διδασκαλία του, έφθασαν στ’ αυτιά του αυτοκράτορα, ο οποίος, ανήσυχος εξαιτίας της αυξανόμενης δύναμής του, απέστειλε έναν από τους στρατηγούς του, τον Φήλικα στην Αυλώνα, να συλλάβει τον Άγιο. Καθώς εισήλθε όμως στον ναό και τον άκουσε να κηρύττει με γλυκύτητα και πνευματική δύναμη, μεταβλήθηκε αμέσως από άγριο λύκο σε ήμερο πρόβατο και προσέπεσε στα πόδια του Ελευθερίου, έτοιμος να απαρνηθεί τιμές και εφήμερη δόξα, χωρίς να υπολογίζει ούτε την απολογία που όφειλε να δώσει στον ηγεμόνα, όταν θα επέστρεφε στην πρωτεύουσα. Τότε ο Άγιος Ελευθέριος τον κατήχησε και τον βάπτισε και κατόπιν ξεκίνησαν και οι δύο την οδοιπορία προς τη Ρώμη για να παρουσιαστούν μπροστά στον ηγεμόνα.

     Αντικρίζοντας τον Άγιο ο άρχοντας, θαύμασε για την ευταξία και κοσμιότητά του και προσπάθησε με κολακευτικά λόγια να τον πείσει να θυσιάσει στα είδωλα. Συναντώντας όμως την κατηγορηματική άρνηση του Αγίου, θύμωσε πολύ και πρόσταξε να πυρώσουν ένα χάλκινο κρεβάτι και τον βάλουν επάνω. Ο λαός της πόλεως βλέποντας το απάνθρωπο και φρικαλέο βασανιστήριο, διαμαρτυρήθηκε με έντονο τρόπο στον βασιλέα και τον λοιδόρησε για την πρωτοφανή σκληρότητά του απέναντι στον ευγενικό και πράο ιεράρχη. Ο παντοδύναμος Θεός όμως, ελάφρυνε τις οδύνες και τα βάσανα του πιστού δούλου Του, μεταποιώντας τη φλόγα σε αναψυχή και δροσιά.

[3]  Μαρτύρια επονείδιστα: σχάρα–καζάνι–κλίβανος

     Έξαλλος ο ηγεμόνας από το παράδοξο φαινόμενο, πρόσταξε να κάψουν το σώμα του Ελευθερίου επάνω σε σιδερένια σχάρα, θέτοντας από κάτω σορούς από πυρακτωμένα κάρβουνα και διατάζοντας τους στρατιώτες να ρίχνουν συνεχώς στη φωτιά λάδι. Τα μεγαλεία του Θεού όμως, συγκλόνισαν και άφησαν άφωνους όλους όσους παρακολουθούσαν τους άθλους του γενναίου ιερομάρτυρος, γιατί και η φωτιά έσβησε και η σχάρα ψυχράνθηκε, αφήνοντας αλώβητο τον αθλητή του Κυρίου.

     Ο διεφθαρμένος στο μυαλό άρχοντας, διέταξε νέα σκληρότερα και πιο εκδικητικά μαρτύρια. Έτσι, έβαλε σ’ ένα καζάνι να βράσουν λίπος, κερί και πίσσα και να ρίξουν μέσα χωρίς λύπηση τον μακάριο Ελευθέριο. Όμως ο Άγιος, χαιρότανε και απολάμβανε το γεγονός σαν να βρισκόταν σε λουτρό ψυχρού ύδατος.

     Τότε ο έπαρχος της πόλης Κορέμων, θέλησε να βοηθήσει κι αυτός στην ταχύτερη εξόντωση του Αγίου. Σκέφτηκε να στήσει κλίβανο μέσα στον οποίο εξείχαν κοφτερότατα σίδερα, έτοιμα να ξεσκίσουν τις μαρτυρικές σάρκες και να τον πυρώσουν δυνατά για να πετάξουν μέσα τον Άγιο. Στη θέα του κλίβανου με τα καρφιά, ο ιερομάρτυρας ανέπεμψε στον Κύριο θερμή προσευχή, λέγοντας: «Σ’ ευχαριστώ, Κύριε Ιησού Χριστέ και Θεέ μου, που μου έδωσες τη δύναμη ν’ αντέξω τόσα μαρτύρια για το Πανάγιο όνομά Σου. Δώσε μου, σε παρακαλώ, και πάλι τη δύναμη να συνεχίσω για να γνωρίσουν όλοι ότι Εσύ είσαι ο μόνος αληθινός Θεός, ερχόμενοι στην Αλήθεια και μισώντας τα αναίσθητα και παγερά είδωλα». Στη συνέχεια έριξαν στον κλίβανο τον ιεράρχη αλλά αμέσως η φωτιά έσβησε και τα σίδερα λύγισαν ευλαβούμενα τις τίμιες σάρκες του αθλητού. Με τις τόσες εξαίσιες θαυματουργίες που έγιναν, το πλήθος που παρακολουθούσε φώναζε και ομολογούσε: «Μέγας ο Θεός των Χριστιανών!».

[4]  Στη φυλακή σιτιζόμενος θαυμαστώς

     Τυφλωμένος ο ηγεμόνας παρέλαβε τον Άγιο και τον έκλεισε σε σκοτεινή και παγερή φυλακή, τιμωρώντας τον με πολυήμερη ασιτία. Ο Θεός όμως, που τρέφει και συντηρεί τα σύμπαντα, φρόντισε και για τον πιστό Του δούλο Ελευθέριο, αποστέλλοντάς του στη φυλακή τροφή μ’ ένα περιστέρι, για όσες μέρες παρέμεινε έγκλειστος.

[5]  Φερόμενος σε υψηλό βουνό, προστατεύεται από τα ζώα

     Τότε μπήκε και πάλι ο σατανάς στο μυαλό του ηγεμόνα και σκέφτηκε να προσδέσει τον Ελευθέριο στο πίσω μέρος ενός άρματος, το οποίο θα έσερναν άγρια άλογα, για να ξεσκίσουν τις σάρκες του, διερχόμενα από κακοτράχαλους και βραχώδεις δρόμους κι έτσι να ξεψυχήσει με τον πιο απάνθρωπο τρόπο. Άγγελος εξ ουρανού εξημέρωσε τ’ ανήμερα άλογα κι έτσι καθισμένος ο Ελευθέριος πάνω στο άρμα, μεταφέρθηκε σ’ ένα κοντινό ψηλό βουνό για να προσευχηθεί.

     Την ώρα που ο Άγιος έκανε την ακολουθία του και υμνολογούσε τον Κύριο, όλα τα ζωντανά του βουνού, ήρεμα και άγρια, τον πλησίασαν για να τα ευλογήσει. Οι κυνηγοί που τον αντιλήφθηκαν, πληροφόρησαν τον ηγεμόνα κι έτσι εκείνος έστειλε στρατιώτες να τον συλλάβουν. Στη θέα της σύλληψης του Αγίου, τα ζώα εξαγριώθηκαν και θέλησαν με τα δόντια και τα νύχια τους να ξεσκίσουν τους εχθρούς του φίλου τους, Ελευθερίου. Εκείνος όμως τα διέταξε να αποσυρθούν στις σπηλιές τους και πρόθυμα ακολούθησε την κουστωδία με κατεύθυνση το παλάτι του ηγεμόνα.

[6]  Άθικτος και αλώβητος στην αρένα των λιονταριών

     Εκεί, κοντά στο παλάτι, ο βασιλιάς ετοίμασε μια μεγάλη αρένα με άγρια λιοντάρια κι έριξε μέσα τον αθλοφόρο ιερομάρτυρα για να παλέψει με τα θηρία. Όμως αυτά, όχι μόνο δεν τον έβλαψαν, αλλά σαν ήρεμα προβατάκια ήρθαν κοντά του και του έγλειφαν τα χέρια και τα πόδια. Στη θέα αυτού του εξαίσιου, πάλι, το πλήθος κραύγαζε δυνατά: «Μέγας ο Θεός των Χριστιανών!».

[7]  Το μαρτυρικό του τέλος μαζί με τη μητέρα του

     Βλέποντας ο παράνομος τύραννος τα παράδοξα φαινόμενα που επιτελούσε ο Άγιος με τη Χάρη του Θεού, διέταξε να κόψουν το κεφάλι του. Έτσι επέτρεψε ο Κύριος το μαρτύριο του ένδοξου ιερομάρτυρά Του, Ελευθερίου, και παρέλαβε την ψυχή του.

     Η Ανθία, η μητέρα του, που έβλεπε τον οδυνηρό και μαρτυρικό θάνατο του μονάκριβου παιδιού της, έσπευσε ν’ αγκαλιάσει το αθλητικό και αιματοβαμμένο σώμα του, όμως δέχθηκε κι αυτή αμέσως τον ανελέητο αποκεφαλισμό της από τους δήμιους.

     Τα μαρτυρικά τους σώματα τα παρέλαβαν οι ευλαβείς χριστιανοί και πολλοί πιστοί από την περιοχή της Αυλώνας και τα ενταφίασαν αποδίδοντας σε αυτά την πρέπουσα σε μάρτυρες τιμή, εις δόξαν του Τριαδικού Θεού. Αμήν.

Ἀπολυτίκιον.

Ἦχος πλ. α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον. 

Ἱερέων ποδήρει κατακοσμούμενος,

καὶ αἱμάτων τοῖς ῥείθροις ἐπισταζόμενος,

τῷ Δεσπότῃ σου Χριστῷ μάκαρ ἀνέδραμες,

Ἐλευθέριε σοφέ, καθαιρέτα τοῦ Σατάν·

διὸ μὴ παύσῃ πρεσβεύων,

ὑπὲρ τῶν πίστει τιμώντων,

τὴν μακαρίαν σου ἄθλησιν.

※

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον.

Ὅμοιον. 

Φερωνύμῳ σου κλήσει καλλωπιζόμενος,

ἐλευθερίαν παρέχεις καὶ ἀπολύτρωσιν,

τοῖς προσκάμνουσι δεινῶς, ποικίλαις θλίψεσιν,

Ἐλευθέριε σοφέ, ἱερέων καλλονή, Μαρτύρων ἡ ὡραιότης·

διὸ μὴ παύσῃ πρεσβεύων ἀπαύστως, ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.

※

Κοντάκιον.

Ἦχος β΄. Τοὺς ἀσφαλεῖς.

Ὡς καλλονὴν τῶν ἱερέων Ὅσιε,

καὶ προτροπὴν τῶν Ἀθλοφόρων ἅπαντες,

εὐφημοῦμεν καὶ αἰτοῦμέν σε, Ἱερομάρτυς Ἐλευθέριε·

τοὺς πόθῳ σου τὴν μνήμην ἑορτάζοντας,

κινδύνων πολυτρόπων ἐλευθέρωσον,

πρεσβεύων ἀπαύστως, ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.

※

Μεγαλυνάριον.

Τῆς ἐλευθερίας τῆς ἐν Χριστῷ,

τοῖς δεδουλωμένοις, χρηματίσας μυσταγωγός,

κληρονόμος ὤφθης, Σιὼν τῆς ἐλευθέρας,

ἀθλήσας Ἐλευθέριε, ὡς ἀσώματος.

※
[«Ο Άγιος Ελευθέριος ο Ιερομάρτυς, Επίσκοπος Ιλλυρικού

(Βίος–Αγιολογικά–Ιερά Ακολουθία)»,

Επιμέλεια: π. Αντώνιος Ι. Πατρικίου,

σελ. 23–27, εκδόσεις Τζιόλα, Θεσ/νίκη 2012¹.
Επιμέλεια ανάρτησης,
επιλογή θέματος και φωτογραφιών,
πληκτρολόγηση κειμένου:
π. Δαμιανός.]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.