Ο ΔΙΚΑΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝ Ο ΘΕΟΔΟΧΟΣ

Ο ΔΙΚΑΙΟΣ ΣΥΜΕΩΝ Ο ΘΕΟΔΟΧΟΣ

«Νῦν ἀπολύεις 
τὸν δοῦλόν Σου, Δέσποτα,

κατὰ τὸ ῥῆμά Σου ἐν εἰρήνη,

ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου 
τὸ σωτήριόν Σου,

ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον 
πάντων τῶν λαῶν,

φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν

καὶ δόξαν λαοῦ Σου Ἰσραήλ» 
(Λουκ. 2, 29–32).

     Δεν ήταν ιερέας ο Συμεών, αλλά «ένας άνθρωπος που έμενε στα Ιεροσόλυμα, ο οποίος ήταν πιστός και ευλαβής και περίμενε τη σωτηρία του Ισραήλ, καθοδηγώντας τον το Άγιο Πνεύμα. Του είχε λοιπόν φανερώσει το Άγιο Πνεύμα ότι δεν πρόκειται να πεθάνει πριν να δει τον Μεσσία» (Λουκ. 2, 25–26).

     *Λένε γι’ αυτόν τον Δίκαιο Συμεών διάφοροι Πατέρες διάφορα εκφράζοντας ποικίλες απόψεις και εκδοχές. Ο άγιος Ιωσήφ ο Υμνογράφος στο δεύτερο τροπάριο του ασματικού κανόνος που συνέθεσε προς τον Δίκαιο Συμεών, τον θέλει να είναι ιερέας: «Ἐν νόμῳ γενόμενος ἱερουργός, ἱερώτατε». Το ίδιο λέει και ο ιερομάρτυς Μεθόδιος: «Ἀπόλαβε, πρεσβύτα τίμιε καὶ ἱερέων ἄριστε». Όμως ο κριτικός Φώτιος και ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, λένε ότι δεν ήταν ιερέας, αλλά ανώτερος από τον ιερέα. Άλλοι, πάλι, λένε ότι ο άγιος Συμεών, ήταν ένας από τους Εβδομήκοντα μεταφραστές της Παλαιάς Διαθήκης επί Πτολεμαίου του Φιλαδέλφου. Επίσης, κατά την εκπόνηση της μετάφρασης του εβραϊκού κειμένου, όταν έφθασε στο σημείο να ερμηνεύσει το προφητικό χωρίο «Να, η Παρθένος θα συλλάβει και θα γεννήσει Γιο» (Ησ. 7, 14), ο ίδιος απίστησε μέσα του φοβερά σε αυτό και, αφού του δόθηκε αφυπνιστικά ένα αόρατο παιδαγωγικό ράπισμα από Θεού, πήρε από τότε τον φοβερό χρηματισμό από το Άγιο Πνεύμα ότι μέλλει να ζήσει και να μη λάβει πείρα θανάτου μέχρι να πάρει στην αγκαλιά του τον Ίδιο τον προφητευθέντα Παρθενικό Τόκο (δηλ., τον Θεάνθρωπο Χριστό), καθώς υποστηρίζει και ο Γεώργιος ο Κεδρηνός. Ο Ευθύμιος ο Ζυγαδηνός και ο Αθηνών Μελέτιος, διατείνονται ότι ο δίκαιος Συμεών, όταν δέχθηκε τον Χριστό ήταν πάνω από 270 χρονών. Άλλοι πάλι (όπως οι: Wettstein, Zahn και Plummer) γενεαλογούν και ταυτίζουν τον άγιο Συμεών με τον Rabban Συμεών λέγοντας ότι ήταν γιος του Πατριάρχου των Εβραίων Χιλλέλ και πατέρας του περίφημου «νομοδιδασκάλου» και του «έντιμου και σεβαστού σε όλο το λαό» Γαμαλιήλ, που αναφέρεται στις «Πράξεις των Αποστόλων» (Πράξ. 5, 34), του και σεβαστού διδασκάλου του Αποστόλου Παύλου (Πράξ. 22, 3). Επειδή όμως αυτός ο Rabban ζούσε ακόμη κατά το 13 μ.Χ., ενώ ο Συμεών του Λουκ. 2 φαίνεται ότι πέθανε σχεδόν αμέσως ή λίγο αργότερα μετά την Υπαπαντή, η παραπάνω ταύτιση είναι αρκετά αστήρικτη. Σύμφωνα με το απόκρυφο του ψευδο-Ματθαίου (15, 2) ο Συμεών ήταν ήδη 112 ετών κατά την Υπαπαντή. Κατά τον Λαυρεντιανό κώδικα αυτού του απόκρυφου, ο υπέργηρος Συμεών δεν μπορούσε να στέκεται όρθιος και μόλις υπάντησε το θείο Βρέφος, έτρεξε μέχρι το θυσιαστήριο του Ναού του Κυρίου, διότι senex puerum portabat, puer senem regebat (=«ο ηλικιωμένος έφερε το Παιδί και το Παιδί κυβερνούσε και οδηγούσε τον ηλικιωμένο [Συμεών]»). Άλλοι ισχυρίζονται ότι ήταν πρόεδρος του συνεδρίου των Εβραίων. Και όσοι θέλουν να ακολουθούν ασφαλέστερα την ευαγγελική ιστόρηση, εγκωμιάζουν τον Θεοδόχο Συμεών απλώς σαν έναν πραγματικά πνευματοκίνητο και πνευματέμφορο άνδρα. Στο μαρτυρολόγιο της Δύσης ο Συμεών μνημονεύεται την 8η Οκτωβρίου, ενώ στο βυζαντινό εορτολόγιο την 3η Φεβρουαρίου. Τα λείψανά του φέρονται ανακομισθέντα τον ΣΤ΄ αι. στη Βασιλεύουσα και το 1243 στη Zara της Ιταλίας, όπου είναι τοποθετημένα σε πολύτιμη αργυρή λειψανοθήκη. Ας έχουμε υπόψη, ότι «Συμεών» στα εβραϊκά σημαίνει «υπακοή», «αυτός που ακούει» –κατά τον Νικήτα– σύμφωνα με το χωρίο της Γενέσεως και τα λόγια της Λείας, όταν αυτή γέννησε τον Συμεών: «“Ασφαλώς με άκουσε ο Κύριος, γιατί είμαι παραγκωνισμένη και μου έδωσε τούτον τον γιο”· και ονόμασε τον γιο της Συμεών» (Γέν. 29, 33)*.

     Επομένως, ο Δίκαιος Συμεών, ήταν άνθρωπος θεοφιλής που περίμενε και προσδοκούσε πότε να έρθει ο Χριστός να παρηγορήσει τους Εβραίους και να τους ελευθερώσει από την σκλαβιά των αμαρτιών τους· ενδεχομένως, και από τη δουλεία των Ρωμαίων και του Ηρώδη. Εκείνος πάντως που θα πιστεύσει στον Χριστό, είναι πραγματικά ελεύθερος άνθρωπος. Άνθρωπος που τιμάται από βασιλιάδες και από όλους τους ανθρώπους. Δες τους Αποστόλους· αυτοί, δεν ήταν δούλοι των Ρωμαίων; Αλλά τώρα σεβαστικά τους προσκυνούν και τους τιμούν οι βασιλιάδες. Να, λοιπόν, που τώρα σ’ αυτό τον λαό του Ισραήλ, του δόθηκε η αναμενόμενη παράκληση· δηλαδή η παρηγοριά που είναι ο Χριστός. Κινούμενος από το Άγιο Πνεύμα, ο Άγιος Συμεών, ανέβηκε στο Ιερό όταν προσέφερε η Παρθένος τον Κύριο και, για να Τον δεχθεί στην αγκαλιά του, Τον ομολογούσε πρώτα ότι είναι Θεός.

     Με το να πει: «Νῦν ἀπολύεις με, Δέσποτα», από αυτό φαίνεται ξεκάθαρα ότι ομολογεί ότι, Αυτός που προσάγεται τώρα στον Ναό σαν σαρανταήμερο βρέφος, είναι ο Κύριος της ζωής και του θανάτου. Για πρόσεξε πως οι άγιοι δεσμό και φυλακή λογίζονται το σώμα. Γι’ αυτό και λέει τώρα ο Άγιος Συμεών: «νῦν, ἀπολύεις»· και είναι σαν να λέει: «άσε με να φύγω τώρα, σαν από κάποιο δεσμό και φυλακή».

     Είπε, επίσης, «κατὰ τὸ ῥῆμα Σου»· για εκείνον τον παλαιό χρησμό που ο ίδιος έλαβε από το Πνεύμα το Άγιο να μην πεθάνει μέχρι να δει και ν’ αντικρύσει τον Σωτήρα Χριστό. Και το «ἐν εἰρήνῃ», το είπε αντί να πει «ἐν ἀναπαύσει». Επίσης, το «ἐν εἰρήνῃ», δηλώνει παράλληλα και «ἐν τῇ ἀπολήψει». Δηλαδή, «ότι πήρα», «ότι έλαβα» πια εγώ την ελπίδα μου και τώρα πλέον έχω μέσα μου ειρήνη. Γιατί, πριν να θωρήσω και ν’ αντικρίσω τον Κύριο, δεν ειρήνευα από τους ένδοθεν λογισμούς, προσμένοντάς Τον διακαώς και πάντοτε σκεφτόμενος το πότε επιτέλους θα έρθει. Αλλά, τώρα που Τον είδα, ειρήνευσα και ξένοιασα μέσα μου. Κι έτσι, τώρα, φεύγω· «ἀπολύομαι».

     Το «Σωτήριον», το είπε για την Σάρκωση του Μονογενούς Υιού του Θεού, την οποία θέλησε και την ενέταξε στο σχέδιο της θείας Οικονομίας ο προαιώνιος Θεός.

     «Κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν», ετοίμασε ο Χριστός αυτήν την σωτηρία για να σώσει τον κόσμο και για να φανερωθεί σε όλους η Σάρκωσή Του. Έτσι, αυτό «τὸ σωτήριον», είναι πραγματικά «φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν». Έλαβε χώρα για τον φωτισμό των εθνών που βρίσκονταν για αιώνες μέσα στο πνευματικό σκοτάδι.

     «Δόξαν λαοῦ Σου, Ἰσραήλ»· «δόξα», είναι ο Χριστός για τον αληθινά λαό του Ισραήλ, μια που ανθρωπίνως προέρχεται και γεννήθηκε από αυτούς. Είναι δόξα για εκείνους που είναι «αληθινοί Ισραηλίτες» (πρβλ. Ιωάν. α΄ 48), που είναι καλόγνωμοι και καυχώνται γι’ Αυτόν.

     Αυτά τα ιερά λόγια είναι που είπε ο Δίκαιος Συμεών.

     Εμένα, πάλι, μου φαίνεται ότι στον Δίκαιο και Θεοδόχο Συμεών ταιριάζουν και εκείνα τα θεόπνευστα λόγια του Προφητάνακτος και Ψαλμωδού Δαβίδ που λέει σ’ ένα του Ψαλμό (90, 16): «Μακρότητα ἡμερῶν ἐμπλήσω αὐτὸν καὶ δείξω αὐτῷ τὸ σωτήριόν μου (=Θα γεμίσω ολάκερη την ζωή του με μακροημέρευση και θα δείξω αποκαλυπτικά σε αυτόν την δική μου σωτηρία καθώς και το Θείο Πρόσωπο αυτής της ενσαρκωμένης σωτηρίας που θα αποστείλω στον κόσμο)».

※

[ (1) Αγίου Θεοφυλάκτου Βουλγαρίας 
(κοίμηση: ±1126): 

«Ερμηνεία 
εις τα Τέσσαρα Ιερά Ευαγγέλια» 

(Επιμέλεια Ιερομονάχου 
Γαλακτίωνος Π. Γκαμίλη), 

Τόμος Α΄, μέρος Β΄, κεφ. Β΄, §4 
«Περί Συμεώνος», 

σελ. 245–246,
Αθήναι, 1973.

*(2) Σχόλιο στην πρώτη φράση 
«Δεν ήταν ιερέας ο Συμεών…»·

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης:

 «Εορτοδρόμιον», 

«Ερμηνεία στον Κανόνα της Υπαπαντής», 

Τόμ. Α΄, υποσημ. 137 και 139, 
σελ. 345 και 347, 

έκδοσις «Ορθόδοξος Κυψέλη», 
Θεσ/νίκη 1987³.

(3) «Θησαυρός Δαμασκηνού 

(του Υποδιακόνου και Στουδίτου, 
του Θεσσαλονικέως»), 

Λόγος Δ΄, σελ. 66–72, 

εκδόσεις Βασ. Ρηγοπούλου, 
Θεσσαλονίκη 1997.
(4) «Θρησκευτική και Ηθική
Εγκυκλοπαίδεια»·
Τόμ. 11ος, σ. 531–533
(του Δημ. Β. Οικονομίδη),
Αθήναι, 1967.
(5) Επιμέλεια ανάρτησης,
επιλογή θέματος και φωτογραφιών,
έρευνα, προσάρτηση
και πληκτρολόγηση κειμένων:
π. Δαμιανός. ]

※

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση

των αναρτήσεων από το «Ειλητάριον»,

αρκεί να αναφέρεται απαραίτητα

ως πηγή προέλευσης.